Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1946, Page 40

Enda þótt slarf Roosevells í innanlandsmálum væri
mérkilegt, þá mun hans einkum verða minnzt fyrir
framkomu hans í utanríkismálum. Honum varð það
fljótt ljóst, að Bandaríkin, sem áttu svo mikilla hags-
muna að gæta viða um heim, gætu ekki einangrað sig
í heimspólitíkinni. En Roosevelt sá líka, að það var
tilgangslaust fyrir Bandaríkin að ætla sér að hafa
áhrif á gerðir annarra stórvelda, ef þau liefðu ekki
öflugum herbúnaði á að skipa. En það var nú öðru
nær en svo væri. Þau höfðu engan landher, sem telj-
andi væri, litinn lofther, en stóran herskipaflota, eink-
um orustuskip og tundurspilla. Þó var flotinn að
smnu leyti nokkuð úr sér genginn.
Roosevelt fékk líka brátt að reyna, hvað það er að •
vera vopnlaust stórveldi. Þegar hann vildi miðla mál-
um í heimsstyrjöldinni fékk hann hin hæðilegustu
'svör frá Mussolini. ítalski einvaldurinn svaraði hon-
um á þann hátt, að Bandarikin, það máttlausa riki,
skyldi sitja hjá og þegja. Svo fór Mussolini í striðið,
sér til bana og Ítalíu til eyðileggingar.
Roosevelt gat ekki unað þessu og ákvað að koma
upp her í Bandaríkjunum, og skoðanir hans urðu á-
kveðnari, eftir því sem gengi nazista óx í Evrópu.
Tillögur Roosevelts um aukinn herbúnað mættu
mikilli mótspyrnu. Var það einkum kostnaðurinn, er
deilt var um. Þó kom hann því til leiðar, að lofther
og floti var aukinn stórkostlega og lagður var allmik-
ill vísir að landher.
Nú kom heimsstyrjöldin, og þó vildu ýmsir önd-
vegismenn Bandaríkjanna halda við gömlum venjum,
gæta lilutleysis, verzla við alla og græða mikið fé.
Roosevelt var þegar frá öndverðu fylgjandi Eng-
lendingum og veitti þeim þann stuðning, er hann gat.
Grundvöllur undir nána samvinnu hinna engilsaxn-
esku þjóða var lagður á hinum fræga fundi Church-
ills og Roosevelts á Norður-Atlanzhafi.
(38)