Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1946, Side 82

er Guðm. Finnbogason hafði samið. Fylgdi því ræki-
leg greinargerð. Allmikill ágreiningur varð á þingi
um fræðsluákvæði frumvarpsins og skólaskyldu fyr-
ir þau 10—14 ára börn, er ekki fengju fullnægjandi
fræðslu með öðru móti. Voru ýmsir menntamenn á
móti skólaskyldu og töldu hana jafnvel hættulega,
en ráðherrann, Hannes Hafstein, og margir fleiri,
fylgdu frumvarpinu. Eftir nokkurt þóf var samþykkt
að leita umsagna og álits kennara, presta og fleiri
um málið. Á Alþingi 1907 voru svo samþykkt hin
fyrstu lög um fræðslu barna, og voru þau að mestu
í samræmi við frumvarp það, er Guðm. Finnboga-
son samdi 1905.
Með fræðslulögunum frá 1907 var stigið eitthvert
stærsta spor i skólamálum almennings hér á landi.
Skylt var að sjá öllum börnum fyrir ákveðinni
fræðslu, er kanna skyldi a. m. k. árlega með prófi.
Skylt var að hafa skóla fyrir 10—14 ára börn, þar
sem heimangöngu yrði við komið, og farkennslu eða
eftirlitskennslu, þar sem föstum skólum yrði ekki
komið við. Á fullnaðarprófi um 14 ára aldur voru
gerðar kröfur til ákveðinnar kunnáttu i móðurmáli,
skrift, reikningi, kristnum fræðum, landafræði og
söng. Voru þær kröfur litlú minni en i núgildandi
fræðslulögum.
Engar teljandi breytingar verða á lögunum uin
fræðslu barna fyrr en 1920. Árið 1920 voru þeir dr.
Guðm: Finnbogason og Sigurður P. Sívertsen pró-
fessor skipaðir í milliþinganefnd til þess að athuga
og gera tillögur um skólamál landsins. Þeir skiluðu
áliti 1922 um fræðslu barna o. fl., og var frumvarp
það, er varð að lögum 1926, að miklu leyti i sam-
ræmi við tillögur þeirra. Ásgeir Ásgeirsson fræðslu-
málastjóri var ötull talsmaður frumvarps þessa. Að-
albreytingarnar frá fyrstu fræðslulögunum voru:
Lítið eitt auknar kröfur til fullnaðarprófs, m. a. bætt
(80)