Ægir - 01.05.2002, Side 47

47
E R L E N T
Gen sérhvers manns eru einstök,
frábrugðin genum annarra
manna. Þessi sérkenni nýtast til
dæmis í réttarlæknisfræði og
skyldleikarannsóknum. Fiskaren
greinir frá því að í Tromsø séu
hafnar rannsóknir á genum þorsks
og er ætlunin að nýta niðurstöð-
urnar í þorskeldi.
Margir mikilvægir þættir
Vöxtur er einn af mörgum breyti-
legum þáttum sem ætlunin er að
rannsaka. Stjórnandi rannsókn-
anna, Atle Mortensen, telur lík-
legt að miklu fleiri en 100 gen
tengist vexti og til viðbótar koma
svo gen sem ráða öðrum breyti-
þáttum, svo sem heilsu, útliti,
kynþroska, gæðum og bragði
fisksins. Erfðir og fjölbreytni
mikilvægra eiginleika verða
þannig lögð til grundvallar í þor-
skeldinu.
Madjid Delghandi, dr. scient.,
sem er lykilmaður í rannsóknun-
um og skrifaði doktorsritgerð
sína um margvíslega notkun
genamerkinga í mönnum, á nú að
beita aðferðinni á þorskagen til að
hægt verði að greina fjölskyldur
og einstaklinga án hefðbundinna
merkinga. Þá þarf ekki lengur að
halda fjölskyldum aðgreindum,
hverri í sínu keri, þar til fiskurinn
er orðinn nógu stór til að merkja
hann. Auk þess að minnka kostn-
að við ker og byggingar leysir það
annan vanda, svo sem ólíka um-
hverfisþætti í mismunandi ker-
um, sem hafa skekkt arðsemisút-
reikninga þorskfjölskyldna.
Lofar góðu
„Okkur hefur orðið talsvert
ágengt. Innan árs ættum við að fá
marktæka niðurstöðu og ég vona
sannarlega að þorskeldi í Noregi
njóti góðs af rannsóknunum í
framtíðinni,“ segir Dalghendi.
Landhelgin
við Svalbarða
færð út?
Norska utanríkisráðuneytið met-
ur nú hvort færa skuli út land-
helgi Norðmanna við Svalbarða
úr 4 í 12 sjómílur. Fiskaren hefur
eftir fréttafulltrúa ráðuneytisins
að eðlilegt sé að landhelgi sé hin
sama á öllum norskum hafsvæð-
um, þar á meðal við Svalbarða.
Mörg lönd hafa mótmælt því að
Norðmenn eigni sér á slíkan hátt
hafsvæðið við Svalbarða.
Krefst
stjórnunar
þorskveiða
Verðhrun hefur orðið á útflutt-
um fiski frá Noregi, skrifar
Fiskaren. „Auk þess stóðu flest-
ir dagróðrabátar uppi kvótalaus-
ir í endaðan apríl,“ segir Roger
Gordon hjá Loppafisk. Hann er
óánægður með ástandið í veið-
unum. Það er kapphlaup um
veiðarnar og mokað á land eins
miklum fiski og mögulegt er á
sem stystum tíma á litlu svæði.
„Fiskur hefur verið sendur til
baka vegna þess að hann er
ónýtur. Þetta er óafsakanlegt. Ef
ekki er hægt að stjórna þorsk-
veiðunum þá endurtekur þetta
sig bara aftur og aftur.“
Loppafisk, sem er í eigu Fjord
Marine, fékk tilboð um að
kaupa fisk sem hafði verið end-
ursendur frá Danmörku á 55
ÍSK kílóið. Ástæðan fyrir end-
ursendingunni var sögð sú að
fiskurinn væri óhæfur til
vinnslu. Hann var frá Finn-
mörku.
Veikur fiskur
Kjell Olaf Larsen, fiskkaupandi,
er ekki hissa á því að fiskur frá
Finnmörku skuli vera sendur til
baka til Noregs. „Það er verið
að veiða veikan fisk sem er
óhæfur til vinnslu eftir þrjá
daga.“
Fiskkaupendur í Båtsfjord
hættu að kaupa fisk meðan ein-
ungis barst á land svonefndur
loðnuþorskur, þ.e. þorskur sem
hefur étið svo yfir sig af loðnu
að frumurnar í holdinu springa.
Slíkur fiskur er afar lélegt hrá-
efni. Jafnvel trillufiskurinn er
ónothæfur til flökunar þriggja
daga gamall.
„Á þessum árstíma er kúnstin
að takmarka, ekki kaupa. Þess
vegna höfum við verið dálítið
erfiðir, fiskkaupendur,“ segir
Larsen, „enda hefur enginn fisk-
ur verið endursendur sem unn-
inn var í Austur-Finnmörku.
Larsen vandar snurvoðarbát-
unum ekki kveðjurnar og segir
að þeir eigi mesta sök á því að
fluttur er út norskur fiskur sem
er óhæfur til manneldis.
Erfðarannsóknir á þorski
Í Noregi eru hafnar genarannsóknir á þorski sem er ætlunin að nýta í þorskeldi.