Freyr - 01.06.1954, Síða 27

FRE YR
195
y2 m. upp fyrir þakmæni. Sogkraftur
strompsins eykst til muna, sé hann (loft-
ventillinn) einangraður. Skýringin á þessu
er sú, að loft, sem hitnar, leitar upp. í
gripahúsunum hitnar loftið og leitar þá
upp á við og þar með upp í gegn um loft-
ventilinn (strompinn). Eftir því sem loftið
kólnar minna á leið sinni upp í gegn um
hann, — þ. e. einangrunin er betri, — því
meiri verður sogkrafturinn. Jafnframt er
síður hætt við rakamyndun í ventlinum.
Skiljanlega má spara einangrunarefni, sé
loftventillinn hafður nógu stór svo fram-
arlega sem það verður ekki til óþæginda
fyrir dýrin. Áríðandi er, að ekki sé drag-
súgur í gripahúsum. Algengast er, að loft-
inntök séu á veggjum. Til þess að forðast
sem mest dragsúg frá þeim, skal þess gætt,
að þau séu nægilega mörg og hæfilega stór.
(Ó. G. þýddi).
Kúabókin
Þetta nafn — kúabók — kannast þeir við,
sem í nautgriparæktarfélagi eru og halda
því skýrslur. Er bók þessi form í þrennu
lagi. í fyrsta lagi fyrir vikulega mælingu á
mjólk og fóðri, og er þar kúnni ætluð ein
síða yfir árið. Við samlagningu í árslok sést,
hversu kýrin hefir farið að — eða ef til vill
eigi síður, hversu farið hefir verið að við
kúna; en ekki meira um það í svip. í öðru
lagi er skýrsluform fyrir ársuppgjör og er
hverri kú ætluð þar ein lína yfir opnu
þvera. Þriðja skýrsluformið í bók þessari er
ættskráin og er ætlast til, að þar sé hver
kýr færð inn, er hún verður fyrst mjólk-
andi, svo og kýr þær, er aðkeyptar eru. Enn-
fremur ef kú er lógað eða sé kýr seld, og þá
hvert. Hverja kú skal skrá þarna, er hún á
kálf, sem látinn er lifa, greint skal kyn og
litur kálfs og hvar hann lifir heima eða
heiman.
Ég hefi fyrir því svo nákvæmt greint frá
formi þessu, að grunur er mér á, að nokk-
urrar gleymsku gæti um færslu þess — sem
sagt ættskrárinnar —• jafnvel þó að hinar
vikulegu færslur séu með ágætum. Færsla í
ættskrá er eigi ósjaldan ætluð eftirlits-
manninum. Það er ófullnægjandi, enda
verður að ætla hverjum bónda — því oft-
ast er það bóndinn, sem skýrsluna heldur
— þánn heilbrigða metnað, að í lagi vilji
hafa skrá yfir kynferði gripa sinna og eigi
sízt er svo auðvelt má telja sem þarna er.
Báglegan veg gengur þá ætthreykni og ætt-
vísi okkar íslendinga — sem allmikla má
telja að því er mannfólkið snertir — ef eigi
nær angi þeirrar vizku til þess dýrsins, sem
kallað hefir verið fóstra mannkynsins og
það, enda þótt við mennirnir teljum okk-
ur höfuð höfðanna.
Kúabókin er, að því er hinar vikulegu
færslur snertir, hin ágætasta fræðsla fyrir
þann, er fjósstörf vinnur. Ef hann fylgist
vel með nythæð kúnna frá viku til viku, má
telja, að eigi fái hann betri mæli á störf
sín, enda þótt ekki fylgi því ætíð ánægja
frekar en ýmsu því, sem að reikningsfærslu
lýtur. En öllum þeim, sem í rauninni vilja
vita, hvað þeir eru að gera í þessu efni, ætti
að vera kært að halda skýrslu þessa. En fyr-
ir því er eigi óblandin ánægja að skýrslu
þessari, að sjá hljótum við þar stundum
mistök, ef glöggskyggn erum, en svo bezt
verða mistök eigi endurtekin, að við sjáum,
að mistök voru. En munu menn til vera,
sem eigi vilja sjá, hvað þeir eru að gera?
Ekki meira um það.
Fyrir því hefi ég hér rætt um Kúabókina,
að ég vildi að menn íhugi það, að bók þessi
er eigi lítils virði frá sjónarmiði þess, sem
er eða verður. Hún er nauðsynleg til notk-
unar á yfirstandandi stund og tíma til yfir-
lits þess, sem er að gerast hjá hverjum
bónda. Hún á að sýna, hvort miðar aftur á
bak eða nokkuð á leið. Sem heimildarrit er
ættskráin það, sem byggja verður á fram-
tíðarstarf nautgriparæktarinnar, innan
hvers félags og sem heild.
Auðsætt er það af ofanskráðu, að Kúa-
bókin er eigi lítils virði, ef rétt er að farið,
og skyldu menn vel gæta þess að geyma, en
glata ekki útskrifuðum bókum.
Guðmundur Þorsteinsson,
Klafastöðum.