Dagblaðið Vísir - DV - 13.10.2006, Blaðsíða 43

ÐV Helgin
FÖSTUDAGUR 13. OKTÓBER2006 63
það var búið að rústa fyrirtæki mínu og
lífi mínu ákvað ég að bíta á jaxlinn og
sýna að ég get tekist á við áföll eins og
allir aðrir. Ég hafði ómetanlegt uppeldi,
menntunina, menninguna og trúna til
að reiða mig á og með það í farteskinu
fór ég inn á Kvíabryggju. Það var eins
og að komast í skjól að koma þangað;
fá frið frá þessum djöfulgangi. Þar héit
ég dagbók sem reyndist æfing fyrir það
sem kom síðar. Ég uppgötvaði dýpt
náttúrunnar sem ég hafði ekki kynnst
áður. Þegar upp er staðið varð dvölin
á Kvíabryggju að einu mínu besta há-
skóiaári."
Skrif að handan?
Þaðvará Kuíabryggju sem Ármann
tókþá ákvörðun innra með sér að setja
sögu sína á prent, án þess hann gerði
nokkuð íþvífyrr en sjö árum síðar.
„Það var búið að brengla Ávöxt-
unarmálið á skelfilegan hátt og segja
svo rangt if á mfnum málum og minni
persónu, að á Kvíabryggju fór ég að
hugsa hvemig ég gæti leiðrétt þær
rangfærslur og sagt sannleikann. Þar
áttaði ég mig á að ég myndi aldrei leið-
rétta lífið með peningum, heldur með
því að skrifa sögur. Ég vissi sem var,
að öll svona mál eru til umfjöllunar í
ár, áratugi og jafhvel aldir og þar eru
persónurnar í aðalhlutverki. Þótt ég
hefði tekið ákvörðunina, vissi ég ekk-
ert hvernig ég ætlaði að bera mig að
og það var ekki fyrr en sjö árum síðar
sem ég settist niður við skriftir. Auðvit-
að voru ríkjandi fordómar fyrir því að
fimmtugur maður úr viðskiptalífinu
ætlaði að gerast rithöfundur, svo ég
ákvað að leita til einhvers sem þekkti
ekkert til mín. Ég hef alltaf leitað ráða
hjá fagfólki og sumarið 2000 fór ég
með handrit til Martins Regal, dósents
við Háskóla íslands. Hálfum mánuði
síðar sagði hann við mig brosandi:
„Ég öfunda þig af því hvað þetta er til-
gerðarlaust hjá þér og ég hefði gaman
af að þýða þessar vinjettur." Þar með
fæddist hugmyndin að hafa bækurn-
ar á tveimur tungumálum, íslensku og
ensku. Þegar ég byrjaði að skrifa vissi
ég ekkert í hvemig formi skrifin áttu að
vera, en þetta braust út í þessu sagna-
formi, sem reyndist síðar vera „vinjett-
ur" franskt bókmenntaform sem kom
upp á 17. öld en enginn íslenskur höf-
undur í þúsund ára bókmenntasögu
íslands hefur einbeitt sér að. Svo tek
ég, fimmtugur bisnessmaðurinn upp
á þéssu!" segir hann og hlær.
Eitthvað yflmáttúrulegt?
„Ja, ég er nú ekkert í þessu að hand-
an kukli," svarar hann. „Hins vegar get
ég staðfest það að þegar ég sest við
skriftir finn ég alltaf fyrir einhverjum
standa aftan við hægri öxl mína. Ég sé
ekki neitt í kringum mig, en finn fyrir
thnsu. Það er missterkt, en það kem-
ur oft fyrir að mér finnst ég skrifa sög-
umar öðruvísi en ég hafði ætlað mér.
Sagan um Jerúsalem í sjöttu bókinni
átti til dæmis að vera stemningssaga,
en fór inn á alþjóðapólitík, ákall um
frið. Það er eins og hafi verið gripið
fram fyrir hendumar á mér."
Hlýðirinnri röddu
Þetta erekki eina upplifunÁrmanns
af einhverju óútskýranlegu. í fyrra
fannst honum hann endilega þurfa að
fá vissu fyrir því hvort erlendar bókaút-
gáfur hefðu áhuga á bókum hans.
„Ég er nefnilega „late bloomer" og
vil að hiutimir gerist hraðar en þeg-
ar ég var yngri," segir hann hlæjandi.
„Mér fannst ég þurfa að fá staðfest
hvort erlend bókaforlög hefðu áhuga
á að gefa út verkin mín. Ég dreif mig á
stærstu bókamessu í heimi, bókamess-
una í Frankfurt, lét útbúa bækling með
kynningu á mér og vinjettunum og sá
bæklingur opnaði mér aðgang að ótrú-
legasta fólki. Einn af áhrifamestu bók-
menntamönnum Þýskalands, dr. Von
Hánsel-Hohenhausen, var svo hrif-
inn að hann bauð mér í viðtal. Hon-
„Ég vissi að ég ætti mér
annað líf og myndi
fljúga út úr þessu eins
og fuglinn Fönix. Með
þannig viðhorfget-
ur maður ráðið örlög-
um sínum sjálfur. Hefði
ég ekki hugsað svona,
væri ég hornkarlí dag.
Ég kynntist vel fólki í
peningaheiminum á
sínum tíma og sækist
ekki eftirþví aftur."
um fannst þetta áhugavert og sagðist
koma bókinm strax til bókmenntaráðs
Frankfurter Verlagsgruppe. Nokkrum
vikum síðar barst mér jákvætt svar og
boltinn fór af stað. Vinjettur V komu út
tvítyngdar, á þýsku og íslensku 28. ág-
úst síðastliðinn."
Ármann sýnir mér bceklinginn sem
hann hafði meðferðis og það kemur á
óvart að þar rekur hann sögu sína um
fangelsisdvölina.
„Já, ég vissi að það yrði styrkur
minn að kynna lífsferil minn á Jirein-
skilinn hátt," segir hann.
„Ég var viss um að það gæti vakið
meiri áhuga en ella og sú skoðun mín
reyndist rétt. Það kemur alltaf í bakið á
fólki að segja ekki sannleikann."
Grænlenski trumbuslagarinn
Ármann segist treysta innri röddu
sinni ogdraumum.
„Ég hafði í þrjú ár ráðgert að halda
til Indlands í vor og viða að mér efni,"
segir hann. „Svo gerðist það um pásk-
ana að mig dreymdi grænlenskan
trumbuslagara, gamla konu í þjóð-
búningi, sem sló í handtrumbur og
raulaði um leið fýrir mig fyrir 21 ári í
Kulusuk. í draumnum sönglaði hún
með trumbunni og ég heyrði þennan
söng í huganum nokkra daga á eftir.
Þá áttaði ég mig á að hún var að kalla
mig til Grænlands. Ég breytti því um
ferðaáætlun og hélt til Grænlands þar
sem ég átti yndislegan tíma og hef nú
skrifað þrettán Grænlandsvinjettur í
bókina sem kemur út eftir eitt ár. Það
hefur alls ekki verið mér eðlilegt að
hlýða innri röddu minni svona fram
til þessa."
Kerfisfólkið komið á prent
íþeimfimm vinjettubókum semÁr-
mann hefurgefið út, hefur Ávöxtunar-
málið borið á góma. En aldrei eins og í
bókinni sem kemur út í ncestu viku.
„Það er kaldhæðnislegt fýrir óvild-
armenn mína að Ávöxtunarhrunið og
eftirmálar þess gerðu mig að vinjettu-
höfundi," segir hann og brosir. „Og
ekki nóg með það, heldur gaf þessi
reynsla mér svo margar fýrirmyndir
að í sjöttu bókinni skrifa ég um fólkið í
réttarkerfinu. Baugsmálið ýtti við mér
að skrifa um fólkið sem stjórnar rétt-
arfarinu."
„...þegar blýantamir eru upp-
umir er snillingnum lcomið fyrir á
draumaeyju... I sólgleraugunum sér
hann sjálfan sig sem bankastjóra
heimsins... ífyllingu timans er varð-
hundurinn stemdur œðstu orðu
heimalands sínsfyrirfarsœlan emb-
œttisferiL." (Varðhundurinn, Vini-
ettur VI)
Fleiri sögur flalla um fólkið í rétt-
arkerfinu, eins ogsagan um lögmann-
inn fróma, flósamennina hina nýju og
stjómarformanninn. En í Ijósi þess að
sala bókanna gengur ótrúlega vel og
Ármanni gengur allt í haginn nú, er
ekki annað hœgt en spyrja hvort hann
flnni ekki fyrir andúð frá þeim sem
töpuðu á viðskiptum viðÁvöxtun.
„Síðastliðin þrjú ár hef ég tekið eft-
ir því að þó nokkuð margir þeirra sem
töpuðu íjármunum í þessu gjaldþroti
Ávöxtunar hafa beðið mig afsökunar
á framkomu sinni og sagt mér að þeir
séu nú að átta sig á hvemig í málinu lá.
Vinjettumar og umfjöllunin sem hef-
ur verið um þær og önnur svipuð mál
hafa opnað augu fólks."
„Ar og dagar líða og lögmaður-
inn búinn aðfá nóg af réttarsölum
og vill eitthvað meira. Hann Igaftar
sig inn á Alþingi og lœtur þar mik-
inn, enda telur hann sig vera mál-
svara þeirra minni máttar í þjóð-
félaginu. Þar er hann snjall að grafa
upp og reifa feimnismálin og baða
sig í sviðsljósinu..." (Seekjandinn sig-
ursœli, Vinjettur VI)
Bókinni hent á haf út
Það þarfekki að lesa margar línur í
vinjettunum til að átta sig á um hvaða
fóllc Ármann er að skrifa. Sjálfur segist
hann ekki endilega vera að skrifa um
manneskjur, heldur kerfið sem slíkt.
„Það er að koma í ljós að það em
vinjetturnar, sögumarmínar, semgera
það að verkum að fólk fer að kynna sér
Ávöxtunarmálið og eftirleik þess og
uppgötva sannleikann í málinu. í dag
eru þau viðskipti, sem dæmd voru
ólögleg þá, hin eðlilegustu viðskipti.
Hin svonefndu hvítflibbamál byggj-
ast öll á því að réttarkerfið hefur lítið
í hendi og þá er bara bætt í eyðurnar.
Mér fannst lífið vera orðið að lygasögu
en framtíðin mun dæma í málinu. I
einstaka vinjettum er ég að segja mína
sögu þótt ég stílfæri hana."
Ármann er með þrjú þúsund áskrif-
endur að hverri bók, en hann segist
ekki aðeins fá jákvæðar undirtektir.
„Ég hef nú yfirleitt fengið vinsam-
leg viðbrögð við bókunum, enda væm
áskrifendur ekki jafh margir og raun
bervitni væri ekki svo," segir hann. „En
auðvitað hef ég líka fengið neikvæð
viðbrögð og þau hafa mér fúndist af-
skaplega góð. Maður nokkur austur á
fjörðum varð til dæmis svo reiður þeg-
ar ég hringdi til að bjóða honum bók,
að hann sagðist hafa hent þeirri fýrri í
ruslið. Annar norður í landi sagðist nú
bara hafa hent bókinni út í sjó og von-
aðist til að hún flyti suður til mín!" seg-
f Bröttuhlíð Ármann með Eddu Lyberth og
Anne Sofie Hardenberg, tandskokki
Grænlendinga, Jóa Fel þeirra Grænlendinga.
ir hann og skellihiær, en bætir svo við
alvarlegur á svip: „Neikvæð gagnrýni
er líka góð og er fi'n meðmæli með
því að ég er að skrifa lifandi texta sem
hreyfir við fólki. Færri konur en menn
eru neikvæðar, en ein jafhaldra mín
afþakkaði frekari bókakaup þar sem
ástarvinjetturnar væru einum of djarf-
ar fyrir hana. Égfjallaum mismunandi
ástalíf fólks í heiminum og sumir þola
ekki að horfast í augu við það."
Vinjettukaffi, konfekt og
silfurskeiðar
Meðan við rœðum saman býður
Ármann upp á sérhannað Vinjettukafli
frá Kajfltári og opnar trékassa sem hef-
ur að geyma handgerða Vinjettukon-
fektmola. Að auki lét hann sérhanna
silfurskeiðar í Silflirsmiðju Emu.
„Þar sem ég sé um útgáfu, sölu og
dreifingu á bókunum mínum er ég í
miklum samskiptum við fólk um allt
land," útskýrir hann. „Ég hef oft heyrt
að fólki finnist gaman að setjast niður
með kaffi og konfekt og lesa vinjettur
og fékkþá þessa hugmynd, að láta sér-
harma konfekt og kaffl til að hafa með
bókunum. Hafliði Ragnarsson, kon-
fekt- og konditorimeistari í Mosfells-
bakaríi, gerir þessa dýrindis konfekt-
mola, árstíðirnar fjórar. Og þar sem
einhverjir vilja vafalaust hræra í kaffi-
bollanum eða fá sér eftirrétt með kaff-
inu lét ég smíða þessar silfurskeið-
ar, bæði teskeiðar og desertskeiðar.
Vörumar er hægt að fá í verslunum
Kaffitárs, hjá Hafliða og í Vínberinu á
Laugavegi," segir hann stoltur.
En vantarþáekkisérhannaða Vinj-
ettueftirréttinn?
Nú skellihlær Ármann og spyr
hvort ég hafi heyrt af súkkulaðimús-
inni hans. „Bára heitin Sigurjónsdótt-
ir, sem var góð vinkona mín, elskaði
súkkulaðimús og sagði að mín væri al-
veg stórkostleg. Ég hef lengi haft á mér
orð fýrir að vera frábær kokkur, en hef
dregið úr eldamennsku síðustu árin.
Bæði er ég að passa línumar og svo
hef ég haft minni tt'ma eftir að ég fór
að skrifa. Sjáðu til. Kvöldverðarboð hjá
mér þýðir nokkurra daga undirbún-
ing í að leggja á borð og allt tilheyr-
andi og svo fer ekld minna en dagur í
eldamennskuna sjálfa!" segir hann og
skellihlær.
„Vissi ég ætti annað líf"
Ármann segist hafa lcert margt af
líflnu og reynslu sinni.
„Ef maður kann að vinna úr reynslu
á réttan hátt, þá verður hún fólki til
gæfu og menn rísa tvíefldir upp," seg-
ir hann. „Hins vegar neita ég því ekki
að þegar svipuð mál og Ávöxtunar-
málið koma upp, þá rifjast fortíðin upp
og mér finnst ég alltaf sjá tvær hliðar
á málinu. Þá sem fjölmiðlai' birta og
hina, sem snýr að „sakborningum".
Fjölmiðlamenn leituðu aldrei beint
til mín. En það er ekki hægt að setja
sig inn í svona mál nema hafa upplif-
að þau sjálfúr. Markmiðið var að yfir-
buga sálu mína og ég gekk í gegnum
ótrúlega niðurlægingu, sem var erfið
fýrir mann sem hafði verið jafh áber-
andi og ég var á þessum tíma. Ég ákvað
að leyfa fólki að hafa sínar skoðanir og
líta niður á mig ef það vildi. Ég vissi að
ég ætti mér annað líf og myndi fljúga
útúrþessueinsogfuglinnFönix. Með
þannig viðhorf getur maður ráðið ör-
lögum sínum sjálfur. Hefði ég ekki
hugsað svona, væri ég homkarl í dag.
Ég kynntist vel fólki í peningaheimin-
um á sínum tíma og sækist ekki eftir
því aftur. Ég var „wining and dining" á
Holtinu, Sögu og Borginni en uni mér
best nú í fámenni. í London bjó ég á
Baker Street, fyrstu árin eftir nám á
Smáragötu, en uni mér best hér í Vog-
unum þar sem ég hef útsýni yfir Elliða-
árdalinn og er í tengslum við náttúr-
una. Ég hef alltaf verið fýrir einveru og
þótt það hafi ekki átt fyrir mér að liggja
að eignast lífsförunaut, hef ég átt góða
vini og er þakklátur fyrir lífið."
Beðið fyrir óvinum
Hann segir framtíð sína óráðna og
hann hafl engarfyrirætlanir.
„Ef Guð lofar mun ég skrifa átta
vinjettubækur. Ég hef líka áhuga á því
að skrifa meira um norðurslóðir, verða
nokkurs konar rithöfúndur norðurs-
ins, því þau svæði eiga eftir að hafa
miklu meiri áhrif í framtíðinni en við
gerum okkur grein fyrir. Lífið mun
stjórna því hvað verður skynsamleg-
ast fýrir mig að gera. Miðað við það
sem hefur komið upp í mínu lífi þá hef
ég náð að vinna þannig úr því að ég er
sáttur við guð og menn. Ég bið á hverju
kvöldi fýrir öllum þeim óvildarmönn-
um og öfundarmönnum sem ég hef
kynnst á lífsleiðinni. Maður sem verð-
ur jafn áberandi og ég - og það í ijár-
málum - eignast óvini á færibandi. Og
maður eins og ég sem lendir í öldu-
dal en rís upp tvíefldur aftur og kynnir
þjóðinni nýja bókmenntahefð, eignast
enn nýja öfúndarmenn. Það er fylgi-
fiskur fólks eins og mín; fólks sem þor-
ir að lifa lífinu lifandi. Þegar ég tók mig
tíl fýrir tólf árum og fór að biðja fyr-
ir óvildar- og öfundarfólki, losnaði ég
undan áhrifum þess fólks og lífið tók
nýja og góða stefhu. Margt af því fólki
sem var mér verst hlær ekki í dag. Það
hefur sjálft fengið að kynnast hörku
lífsins. Þeir sem leggja steina í annarra
götu hnjóta um þá sjálfir."
annakristine@dv.is