Freyr - 01.01.1976, Blaðsíða 31

GÍSLI KRISTJÁNSSON:
Tapar kraftfóður gildi
langvinna geymslu?
Yfirskrift greinar þessarar er spurning,
sem nokkrum sinnum var beint til greinar-
höfundar síðastliðið vor, einkumaf aðiljum,
sem þótti lakleg útkoma af útungun hænu-
eggja, ungarnir komust illa eða ekki úr
skurninni. í fóðurblöndur handa hænum,
er verpa eggjum til útungunar, er jafnan
svo fyrir séð, að í þær er blandað nokkru
af lífgefandi efnum, er tryggja skulu
hreysti og heilbrigði verðandi afkvæma.
Má því tjá í þessu sambandi, að viss efni
hafa takmarkaða endingu, en geymsluskil-
yrðin ráða þá um, hve langvinna geymslu
getur verið að ræða, uns gildi þeirra er að
mestu þorrið.
Um geymslu kraftfóðurs má annars segja
eftirfarandi:
Fóðurblöndur.
Um hráefni þau, sem notuð eru í fóður-
blöndur, má segja, að sum þeirra þola langa
geymslu án þess að missa lífeðlis- og
brennslugildi. Gildir það sérstaklega um
kornvöru, sem geymd er ómöluð og hæfi-
lega oft er hreyfð á geymslustöðvum, (dælt
á milli hólfa í stórsílóum). Þegar búið er að
breyta korninu í mjöl, gildir nokkru öðru
máli.
Feitisnauðar olíukökur þola einnig
geymslu tiltölulega vel og það gera önnur
fitusnauð hráefni yfirleitt einnig. Öðru
máli gegnir um fituríka vöru, þar er þráa-
hættan yfirvofandi nema í sé blandað þráa-
varnarefnum (antioxydanter).
Próteinvörur, sem geyma nokkurt magn
fitu með verulegu magni af lítt mettuðum
eða ómettuðum fitusýrum, geymast yfir-
leitt skamman tíma, svo sem feitt fiski-
mjöl, nema sérlegar ráðstafanir séu gerðar
til þráavarna. Próteinvörur úr jurtaríkinu
þola geymslu betur, af því að í þeim er
harðari fita, og einkum, þegar þær hafa
verið fitusneyddar á viðeigandi hátt, svo
sem sojamjöl. Það veltur því á miklu, þeg-
ar umræddar tegundir próteinvöru eru not-
aðar, sem í er verulegt fitumagn, að
geymslutíminn sé nokkuð takmarkaður.
Þetta er vert að vita, þegar um er að ræða
kaup á nokkru magni í senn, er endast
skal um talsvert langan tíma. Fóðurblönd-
ur, sem fluttar eru til landsins fullgerðar
til notkunar, þola því naumast eða ekki að
vera íblandaðar fituefnum án þess að átt
sé á hættu, að of langur tími líði frá blönd-
unardegi til notkunarskeiðs. í innlendar
blöndur er unnt að nota nokkurt fitumagn,
fitan eykur fóðurgildið að mun en um leið
hættu á minni geymsluhæfni. Þetta er þó
talsvert háð hitastigi um geymslutímann.
Því svalara og kaldara, þeim mun hægari
eru áhrif súrefnisins í umhverfinu til spill-
ingar fóðrinu.
Því skal þó bæta við í þessu sambandi,
að áhrifanna gætir meira á bragð fóðursins
en brennslugildi þess.
F R H Y R
21