Freyr - 01.01.1976, Blaðsíða 32

Vítamín og steinefni.
í ýmsar fóðurblöndur eru sett svonefnd
bætiefni í þeim tilgangi að vera lystauk-
andi og þó fyrst og fremst til þess að efla
lífrænt gildi fóðursins. í varpfóður ætlað
til eggjaframleiðslu til útungunar, er nauð-
synlegt að blanda verulegu magni vissra
lífrænna aukaefna, einkum vítamínum, en
vítamín hafa mjög misjafnt geymsluþol,
sum mjög lítið. A-, D- og E-vítamín þola
illa geymslu, einkum þegar búið er að
blanda þeim í fóðrið, og þótt til séu að-
ferðir til að auka geymsluþol A- og D-
vítamína, verður það varla sagt um E-víta-
mínið, sem annars er mjög mikilvægt í
blöndur, sem varphænur til útungunar-
eggjaframleiðslu skulu fá. Það er því mjög
líklegt, að árangurinn hjá ungaframleið-
endum hafi í fyrra verið laklegur vegna
notkunar á of gömlu, innfluttu fóðri.
Um steinefni í fóðurblöndum er að segja,
að yfirleitt eru steinefnin sérlega endingar-
góð en til er, að þau hafi áhrif á vítamínin,
svo að þau þoli síður geymslu eftir íblönd-
un.
Innlent fóður.
Auðvitað ættu allar fóðurblöndur að vera
gerðar hér á landi. Að undanförnu hefur
sú háðulega aðferð verið viðhöfð, að úr
landi hafa verið fluttar okkar ágæta pró-
teinfóður en fluttar inn í erlendum blönd-
um miklu gildisrýrari próteinvörur.
Þarna hefur verið varið flutningsgjaldi
til frádráttar útfluttu vörunni og á hina
sveif einnig greitt flutningsgjald til lands-
ins fyrir lakari próteinvöru. Agætur stimp-
ill á skipulags- og stjórnleysi valdhafa á
viðskipta- og efnahagssviði, sem með öðr-
um þjóðum mundi kallað fáránlegt hag-
sýslufyrirbæri.
Með því að blanda fóðrið innanlands er
hægt að hafa betra vald á geymslumögu-
leikum frá framleiðsludegi fóðurblöndu til
notkunardags. Hér getur þó komið til
greina geymsluaðstaða hjá bóndanum, en
nú orðið er í vaxandi mæli um búlkvöru
að ræða, þar sem skilyrði leyfa það, hins
vegar sekkjafyrirkomulagið. Þótt innlend
fóðurblanda, sem geymir 6—10% fitu, sé
geymd um tveggja til þriggja mánaða skeið
að vetrinum, ætti gildisrýrnun hennar ekki
að vera teljandi.
Annars mæla lög og reglur svo fyrir, að
fylgiseðlarnir segi til um, hvað sé í blönd-
unni, og hvenær hún sé framleidd. Þá er
auðvelt að staðfesta aldurinn. Sé um að
ræða búlkfóður, veit bóndinn, hvenær það
kom og hvað langt líður til lokadags send-
ingarinnar, og sé geymsla hans góð, veit
hann, hvað því líður, en ætla verður, að
allir bændur hafi rakalausar og rottuheldar
fóðurgeymslur.
Bóndinn verður alltaf að vera á verði
um, hvað hann er að kaupa, og hafa þar
til hliðsjónar verð og gæði, miðað við þörf.
Þegar útvega skal verulegt magn og geyma
um nokkurn tíma, skal hann hafa þetta í
huga:
1. Séu fituríkar tegundir hráefna í blönd-
unni, þola þær takmarkaðri geymslu en
annars. Fiturík blanda skapar hættu á
þránun.
2. Bragðgæði fóðursins hafa sína þýðingu
og þá er vert að taka með í reikninginn,
hver hráefnin eru.
3. Að öllum jafnaði er nauðsynlegt að
blanda vítamínum og steinefnum í fóð-
urblöndur handa hænsnum, svínum og
vaxandi ungneytum. Blöndur handa
þessum skepnum þola verr geymslu en
hinar, sem eðlilega er hvorki tilefni né
nauðsyn að bæta vítamínum. Þurfi
mjólkurkýr D-vítamín og steinefni er
oftast eðlilegt og sjálfsagt að gefa þessi
efni sér.
4. Sjálfur verður bóndinn að ganga úr
skugga um, að ekki hitni í fóðrinu í
geymslu og að þar sé aldrei raki.
Svo má loks bæta því við, að um Suður-
og Vesturland, að minnsta kosti, er nauð-
synlegt að þessu sinni að gefa búfé D-víta-
mín með fóðrinu í vetur. Sennilega fæst
það ódýrast með góðu lýsi.
22
F R E Y R