Freyr - 01.01.1994, Side 14

FRfí RITSTJÓRN
Lífrœnt rœktaðar búvörur eiga sér framtíð
Flest tíðindi síðustu missera og ára úr land-
búnaði hafa verið íslenskum landbúnaði óhag-
stæð. Verð til bænda á flestum búvörum hefur
lækkað, útflutningur á kindakjöti, helstu út-
flutningsvöru íslensks landbúnaðar síðustu
áratugi, hefur næstum horfið og framundan er
innflutningur á búvörum sem hingað til hefur
verið óheimill, eftir að tekið hafa gildi alþjóð-
legir viðskiptasamningar um EES og GATT.
Útlitið er þó ekki eins dökkt og af þessu má
ráða. Um alllangt skeið hefur meðal þjóða,
þar sem þekking og tækni við búvörufram-
leiðslu er mest, verið stefnt svo einstrengings-
lega að því að ná niður framleiðslukostnaði
búvara að það hefur orðið á kostnað vörugæða
og umhverfis. Afleiðingarnar eru að koma í
ljós. Jarðvegur og náttúran hefur mengast af
völdum áburðarefna og jurtavarnarefna,
rányrkja hefur átt sér stað, búfé eru gefnar
hormónar og lyf sem síðan berast í neytendur
afurðanna og aðbúnaður búfjár samræmist
ekki sjónarmiðum dýraverndar.
Almenningur víða um heim hefur verið að
opna augu sín fyrir því að hér þarf að standa
öðru vísi að málum, það hefur myndast mark-
aður fyrir búvörur sem framleiddar eru með
aðferðum náttúrunnar sjálfrar, en án tilbúinna
efna.
Lengi hefur verið hamrað á því að óvíða sé
náttúran hreinni en hér á landi. Svalt loftslag
veldur því að hér þrífast ekki sjúkdómar og
skaðdýr sem beita þarf eiturefnum gegn er-
lendis. Þá er notkun hormóna í búfjárrækt hér
óþekkt fyrirbæri og meðferð búfjár yfirleitt
góð eftir að útigangur lagðist af.
Um nokkurt skeið hafa ýmsir aðilar verið að
leita markaða erlendis út frá þessum forsend-
um, einkum á íslensku kindakjöti. Ber þar
hæst nafn Erlends Garðarssonar, markaðs-
fræðings, og fyrirtækis hans, Kaupsýslunnar
hf. Snemma í september á sl. ári efndu sam-
tökin Lífrænt samfélag í Mýrdal til ráðstefnu
um lífræna ræktun, þar sem m.a. flutti erindi
framkvæmdastjóri Alþjóðasamtaka um líf-
ræna ræktun, IFOAM. Fundarstjóri á þeirri
ráðstefnu var Baldvin Jónsson.
í framhaldi af því gengust Jón Helgason,
alþingismaður og formaður BÍ, og Arnaldur
M. Bjarnason, atvinnumálarulltrúi St.b., fyrir
því að Búnaðarfélag íslands, Stéttarsamband
bænda, landbúnaðarráðuneytið og fleiri aðilar
innan landbúnaðarins stofnuðu samstarfshóp
um framleiðslu á vistvænum landbúnaðarvör-
um, jafnframt því sem Baldvin Jónsson var
ráðinn starfsmaður hópsins. Baldvin, sem er
kunnugur víða um heim, m.a. í tengslum við
áratuga langt starf sitt við þátttöku íslensra
kvenna í alþjóðlegri fegurðarsamkeppni er-
lendis, hefur sett sér það markmið að kynna
ísland sem land hreinleika hvað varðar bú-
vöruframleiðslu, ferðamennsku og annað sem
að gagni má koma.
En einnig er þörf á að kynna fyrir Islending-
um hvaða möguleikar eru þarna á ferð og
hvernig eigi að hagnýta þá. í því skyni gekkst
Samstarfshópurinn fyrir því að bjóða til lands-
ins Carl Haest, Hollendingi, búsettum í Belg-
íu, viðskiptafræðingi að menntun. Hann átti
og rak um skeið eina elstu verslun í Belgíu sem
sérhæfði sig í sölu á náttúrulegri matvöru en
hefur á síðari árum rekið ráðgjafarfyrirtæki
um náttúrlegt fæðuframboð og ferðast víða um
heim til að kynna sér þau mál og til fyrirlestra-
halds. Hann dvaldist um vikutíma hér á landi í
janúar á þessu ári og kynnti sér stöðu íslenskr-
ar búvöruframleiðslu jafnframt því sem efnt
var til fræðslufundar hinn 8. janúar með hon-
um sem framsögumanni.
Margt athyglisvert kom þar fram. Þar má
nefna að lífrænt framleiddar matvörur hefðu
1% markaðshlutdeild í Þýskalandi en nokkru
minni í öðrum Evrópulöndum. Þó væri velta
lífrænna vara áætluð um 300 milljarðar ísl. kr.
á síðasta ári. Hann upplýsti að samkvæmt
6 FREYR -1-2‘94