Freyr - 15.04.1994, Blaðsíða 13

landi og Vestfjörðum. Pessi tún eru
hins vegar fremur fá, nema á Suður-
landi. Þetta verður að hafa í huga
þegar tölurnar eru skoðaðar. Bæj-
unum var einnig skipt í flokka eftir
fjarlægð frá opnu hafi. Bæirnir í N-
Þing. voru þó ekki hafðir með vegna
þess að þar eru flestir bæirnir út-
sveitabæir en á hinum svæðunum
dreifðust þeir á alla flokkana. Undir
útsveitir flokkuðust bæir á annesjum
og í utanverðum fjörðum. Undir
miðsveitir flokkuðust bæir í innan-
verðum fjörðum og upp af fjarðar-
botnum, en bæir inn í landi töldust
til innsveita. Niðurstöðurnar eru
sýndar í 5. töflu.
Umrœður
Hlutdeild vallarfoxgrass í þessari
könnun er í heildina minni en á
Suðurlandi, en áþekk því sem var í
hinum landshlutunum eða 10,4% að
meðaltali. Hún var tæp 14% á Vest-
urlandi, 12% á Vestfjörðum, 9% á
Austurlandi en 20% á Suðurlandi.
Hlutdeildin lækkar með aldri tún-
anna eins og við er að búast. Minnst
var af því í Suður-Þingevjarsýslu en
mest í Skagafirði, en breytileikinn er
mikill, bæði milli túna og bæja.
Vallarfoxgras er viðkvæmt fyrir
ýmsum meðferðarþáttum, t.d. beit,
slætti, áburði og áburðartíma. Áhrif
beitarinnar eru þó umdeild og vissu-
lega má finna niðurstöður sem gefa
til kynna að beitin hafi ekki áhrif á
endingu vallarfoxgrass. Eigi að síður
fengust marktæk áhrif vorbeitar á
endingu vallarfoxgrass í þessari at-
hugun líkt og á Austur- og Suður-
landi. Beit er hins vegar mjög mis-
jöfn og líklegt er að beitarþungi og
beitartími ráði miklu um það hvort
vallarfoxgrasið hörfar vegna henn-
ar.
Fræ af háliðagrasi hefur lítið verið
notað í seinni tíð og er það því mest í
gömlum túnum. Mest er af því í
Eyjafirði, tæp 12%, en minnst í
Húnavatnssýslum og Skagafirði.
Hlutur þess í Eyjafirði er reyndar
mun stærri en á öðrum svæðum sem
skoðuð hafa verið á landinu. Hlutur
þess var einnig stærri í innsveitum en
útsveitum.
Háliðagras þolir beit vel, en er
viðkvæmt fyrir sýrustigi og hverfur
þar sem jarðvegur er mjög súr. Það
Kal í túni á Víkingavatni í Kelduhverfi, lautirnar eru óskemmdar. (Ljósm. G.P.).
3. tafla. Þekja einstakra tegunda eftir aldri túnanna.
Tegund 1-5 ára 52 tún 6-10 ára 50 tún 11-20 ára 75 tún 21-30 ára 76 tún Eldri en 30 ára 110 tún
Vallarfoxgras 36,9 10,6 8,5 7,4 1,2
Vallarsveifgras . ... , 20,6 50,9 36,5 32,2 21,7
Túnvingull 8,9 7,6 8,4 8,9 14,0
Língresi 1,6 3,5 6,2 2,9 7,3
Snarrót 6,4 9,4 18,3 23,5 32,7
Háliðagras 0,9 2,2 4,1 10,0 8,5
Varpasveifgras 17,2 12,4 15,2 11,8 6,7
Knjáliðagras 0,3 + 0,1 0,3 0,1
Beringspunlur . . . . 0,7 1,3 0,1 0 0
Starir 0 0 + + 0,2
Brennisóley 0,2 + 0,2 0,4 1,8
Skriðsóley 0 0 + 0 0
Túnfífill 0,2 0,2 0,5 0,9 1,0
SkarifífiH + + 0,1 + 0,1
Vallhumall 0,5 0,7 0,4 0,1 1,5
Túnsúra 0,1 0,1 0,1 0,1 1,8
Haugarfi 4,3 0,5 0,5 0,3 0,5
Vegarfi 0,1 0,5 0,6 0,5 0,5
Hvítsmári 0,1 0,1 + 0,1 0,5
Maríustakkur 0 + 0 + 0,1
Hrafnaklukka 0 0 + 0 +
Elfting . . . + + + + +
Hófsóley 0 0 0 0 +
Kornsúra 0 0 0 + 0
Vallhcera + 0 0 0 0
Lokasjóður 0 0 0 + +
Tágamura 0 0 0 0 +
Blóðarfi 0 + 0,2 + +
Njóli 0 0 0 + 0
Hálmgresi 1,0 0 0 0,5 0
Möðrur 0 0 + + 0
Melablóm + 0 0 0 0
Lœkjarfrœhyrna . . . 0 0 0,1 0 0
Kúmen 0 0 + 0 0
Engjarós 0 0 0 + 0
Mýrfjóla 0 0 + 0 0
Skarfakál 0 0 0 0,1 +
8'94 • FREYR 285