Freyr - 15.04.1994, Blaðsíða 21

Framleiðsla á BST með erfðatækni
EinfBld skýringarmynd
DNA hringur
(plasmíð)
plasmíð bitað með
skerði enz-ymi
gen sem framleiðir
1 BST
3ST-gen skeitt inn i
bakteríupiasmíð
2
endurraðað plasmíð
flutt aftur inn i
bakteríuna
Skvring
1. Gen sem stjórnar myndun BST einangrað úr kú
2. Þessu geni, endurröðuðu- er skeitt inn í algenga bakteríu
(E.coli).
3. Bakteríurnar eru settar í ætistank þar sem þeim fjölgar ört
og framleiða BST í miklum mæli
4. Bakteríurnar eru drepnar og BST er skilið frá og vandlega hreinsað.
5. Hreinsað BST er fellt í langverkandi lyfjaform til dælingar undir húð
hreinsað
5lyf til
inndælingar
BST
Það verður því reikningsdæmi
bóndans hvern ávinning hann telur
sig geta haft af því að nota þessa
lyfjameðferð til að jafna eða auka
mjólkurframleiðslu búsins, en fá
samtímis í hendur gripi, sem krefjast
mun meiri og nákvæmari umhirðu,
aðbúnaðar og betra fóðurs og þar
með meiri vinnu og tilkostnaðar.
Eins og ástand í mjólkurmálum
hér á landi er nú, koma ýmis önnur
atriði til álita, t.d. framleiðslu-
skömmtun (kvóti), misjafnt fram-
leiðsluverð mjólkur eftir árstíðum,
fylling gefins kvóta o.s.frv.
Rétt er í þessu sambandi að geta
þess að þar sem val kynbótagripa
byggir að verulegu leyti á nythæð
þeirra, getur það ruglað mat á eðli-
legri afkastagetu gripanna, ef lyfja-
notkun af þessu tagi er ekki gerð
opinber.
Eins og áður er nefnt, er nauta-
somatotropin að finna bæði í venju-
legri mjólk og í mjólk úr kúm sem
fengið hafa þetta lyf en þá í nokkuð
auknu magni. Nautasomatotropin
er með öllu skaðlaust fyrir neytend-
ur, því það brotnar niður í melting-
arveginum líkt og önnur prótein
mjólkurinnar. Sama máli gegnir um
kjöt og slátur af þessum gripum.
Hinsvegar er enn með öllu óvíst
hver viðbögð neytenda kunna að
verða gagnvart mjólk og mjólkur-
afurðum ef tekin verður upp notkun
á somatotropini. Ýmsir telja að þau
gætu orðið sterk og neikvæð. Ef sú
verður raunin, er til lítils að auka
framleiðslu á mjólk með þessum
hætti, ef neysla mjólkur dregst sam-
an af þeim sökum.
í þessu sambandi er nauðsynlegt
að taka skýrt fram að nautasoma-
totropin er með öllu óskylt ýmsum
svonefndum „sterum“ sem notaðir
hafa verið ólöglega sumstaðar er-
lendis til þess að örva og auka vöxt
gripa, og geta, ef illa tekst til, haft
áhrif á heilsu neytenda.
Ýmsir hafa velt fyrir sér siðfræði-
legri hlið þessa máls, hvort verjandi
sé að taka fullhrausta gripi og dæla í
þá lyfjum sem pína þá til afurða
umfram eðlilega getu. Erlendis hafa
málsmetandi félög, ráð og nefndir
ekki talið þessa aðferð verjandi frá
siðfræðilegu sjónarmiði. Ekki er vit-
að um viðbrögð hér á landi um það
atriði. Þess skal að lokum getið að
ekki mun notkun somatotropins
hafa verið reynd á íslenskum kúm,
svo vitað sé. Því er allt á huldu á
hvern hátt þær myndu bregðast við.
Ekki er heldur vitað til þess að fram
hafi komið óskir um að fá lyfið flutt
til landsins.
Nautasomatotropin (r BST) er nú
framleitt af nokkrum voldugum og
vel þekktum lyfjafyrirtækjum, t.d.
Upjohn Co, Eli-Lilly Co., American
Cyanamid Co. og Monsanto Co.
Sala á þessu lyfi hefur þegar verið
leyfð í nokkrum löndum t.d. Suður-
Afríku, Rússlandi (USSR) og
Tékkóslóvakíu (CSSR).
í lyfjaskrárnefnd Efnahagsbanda-
Frh. á bls. 295.
8'94 - FREYR 293