Freyr - 01.02.1995, Blaðsíða 13

Niðurstöður úr skýrslum
nautgriparœktarfélaganna
árið 1994
Jón Viðar Jónmundsson
/ þessari grein verður á hefðbundinn hátt gerð stutt grein fyrir nokkrum fyrstu
niðurstöðum þegar ársuppgjör á skýrslum nautgriparœktarfélaganna fyrir árið
1994 liggur fyrir. Aðeins er hér um að rœða nokkur helstu atriði en fyllri
niðurstöður munu birtast í Nautgriparœktinni innan nokkurra mánaða.
Tafla 1 gefur yfirlit um helstu
fjölda- og meðaltalstölur eftir hér-
uðum og fyrir landið allt. Þátttaka í
skýrsluhaldinu hefur tekið litlum
breytingum frá fyrra ári. Skýrslur
voru í uppgjöri frá samtals 888
búum og er það tveimur búum
fleira en árið 1993. Þar sem breyt-
ingar í þátttöku eru þetta litlar er að
sjálfsögðu ekki um miklar breyt-
ingar að ræða á milli svæða.
Fækkun er samt í héruðum þar sem
þátttaka var almennust áður, þ.e.
Eyjafirði og Suður-Þingeyjarsýslu,
en þar er um að ræða bú þar sem
framleiðslu hefur verið hætt og bú
sem standa utan skýrsluhaldsins eru
orðin ákaflega fá á þessum svæðum
þannig að erfitt verður að finna
aðila í stað þeirra sem hætta fram-
leiðslu.
Þrátt fyrir að umtalsverður ár-
angur hafi orðið í að auka þátttöku
mjólkurframleiðenda í þessu starfi
á allra síðustu árum má það alls
ekki leiða til þess að á sé slakað að
keppa að því marki að öll mjólk-
urframleiðsla í landinu fari fram á
búum þar sem slíkt skýrsluhald fer
fram. Nú á sér stað nokkur umræða
um möguleika fyrir íslenskan land-
búnað að hasla sér völl á mörkuð-
um undir merkjum vistvænnar og
ómengaðrar framleiðslu. Engin
ástæða er til að gera lítið úr þessum
möguleikum, það fer varla á milli
mála að þar eru sóknarfærin. En til
að árangur geti náðst verða menn
að gera sér grein fyrir að slíkt krefst
aga og eftirlits. Hliðstæð umræða á
Jón Viðar Jónmundsson.
sér nú stað á öðrum Norðurlönd-
unum og þær frændþjóðir okkar
hafa vafalítið nokkurt forskot þar í
sumum efnum. I því sambandi fer
þar nú fram umræða um að gera
skýrsluhald að skilyrði fyrir mjólk-
urframleiðslu á næstu árum og
rökin fyrir því eru eingöngu þau að
það sé grundvallarþáttur í að sýna
faglegan styrk og gæðaímynd
greinarinnar. Full ástæða er fyrir
íslenska mjólkurframleiðendur að
gera sér grein fyrir þessari þróun.
Skýrslufœrðum kúm fjölgar
Skýrslufærðar kýr eru nú fleiri en
nokkru sinni áður eða 26.981 og
reiknaðar árskýr 20.317,4 og hafa
þær heldur aldrei áður verið svo
margar. Það sem einkennir hlutfall
á milli skýrslufærðra kúa og árskúa
alls er að hlufall árskúa miðað við
fjölda kúa alls hefur lækkað miðað
við það sem áður var. Fyrir þessu
eru nokkrar ljósar ástæður. Með
hverju ári eykst hlutfall þeirra
fyrstakálfs kvígna sem bera að
hausti eða snemma vetrar og fyrsta
skýrsluár verður því aðeins skamm-
ur hluti árs. Einnig hefur förgun kúa
á síðustu árum aukist verulega frá
því sem áður var og slíkir gripir
verða á skýrslu hluta ársins.
Meðalafurðir eftir hverja árskú
árið 1994 eru 4147 kg af mjólk og
er það 21 kg minna en árið 1993.
Kjarnfóðurgjöf á hverja árskú á
þeim búum sem skrá slíkar upplýs-
ingar var að jafnaði 498 kg og er
það 21 kg meira en árið 1993. Þessi
samanburður sýnir að fyrir landið í
heild er árið 1994 ekki jafn hagstætt
mjólkurframleiðslu og árið 1993
var. Afurðaþróunin er hins vegar
verulega breytileg eftir landshlutum
þegar farið er að huga nánar að
tölum. A Suður- og Vesturlandi er
nokkur lækkun í afurðum og er
þessi lækkun um það bil 70 kg af
mjólk hjá hverri árskú. Um örlitla
afurðaaukningu er að ræða á Vest-
fjörðum. A Norðurlandi eru breyt-
ingar aðeins mismunandi eftir hér-
uðum en víðast nokkur aukning og
langsamlega mest í Suður-Þingeyj-
arsýslu þar sem afurðir eru að
jafnaði mestar í einu héraði en þar
skilar árskýrin að jafnaði 4377 kg
af mjólk. I Austur-Húnavatnssýslu
er um smávægilega lækkun afurða
að ræða á milli ára. I Múlasýslum
1.’95 - FREYR 53