Freyr - 01.10.1998, Blaðsíða 23

Myndarleg kös afsvínum sem deydd voru í Hollandi 1997 vegna svínapestar. Þeim var síðan öllum eytt í eldi.
fjöldi svína. Árið 1940 eru talin
fram 453 fullorðin svín, en árið
1943 er talin fram 1508 svín, rúm-
lega þreföldun á þremur árum.
I byrjun veikinnar lýsir Ásgeir
Einarsson einkennum hennar þann-
ig: „Dýrin eru dauf og lystarlaus,
sem stafar af háum hita 40,5-41,5°
sem oft helst í marga daga. Skita er
venjulega mest áberandi einkennið.
Veikinni fylgja blæðingar í líffærum
og blæðir þá stundum út um nasir
frá lungunum, blæðingar í nýrum og
blöðru með rauðleitu eða gruggugu
þvagi og fylgir þessu óstjómlegur
þorsti. Oft hafa dýrin skjálfta og
grísir fá jafnvel krampadrætti. Sum
dýr verða blárauð á eyrum og oft
verður skrokkurinn rauðblár þegar
líður á veikina og stundum koma
rauðir blettir aðallega á útlimi og
kvið”.
Fljótlega eftir að veikinnar varð
vart voru bannaðir allir ílutningar á
svínum nema til sláturhúsa, jafn-
framt vom allir sem fóðmðu svín
með eldhúsúrgangi hvattir til þess
að sjóða hann áður en svínunum
væri gefinn hann. Brýnt var fyrir
svínabændum og starfsmönnum við
svín að heimsækja ekki önnur svína-
bú.
Um það bil mánuði eftir að veik-
in kom upp var gerð tilraun í sam-
vinnu við amerískan dýralækni, dr.
Meaks, sem þekkti vel svínapest, til
að ganga úr skugga um það að þetta
fár væri vímspest í svínum, „Hog
eholera” eins og Bandaríkjamenn
nefna sjúkdóminn.
Fimm grísir voru sýktir með
blóði úr sjúkri gyltu. Grísimir urðu
veikir tveim dögum eftir að þeir
voru sýktir og allir drápust þeir inn-
an tíu daga með greinilegum svína-
pestareinkennum, að dómi dýra-
læknanna.
Þrátt fyrir hömlur á samgöngum
milli svínabúa og tilmæli um að
sjóða matarúrgang ætlaðan svínum,
breiddist pestin hratt út og í byrjun
september 1942 var veikin komin
upp á 10 búum og um 260 svín
dauð, þar af um 100 svín sem slátrað
var heilbrigðum til að forða þeim frá
veikinni og koma í veg fyrir að kjöt-
ið skemmdist og dýrin dæmd óhæf
til neyslu. Eigi að síður greip ótti
fólk með þeim afleiðingum að sala á
svínakjöti snarminnkaði um nokkurt
skeið.
Sermi gegn svínapest
Strax og staðfest hafði verið að um
svínapest væri að ræða var hafist
handa við að útvega blóðvatn,
(sermi), frá Bandaríkjunum til varn-
ar veikinni. Á þessum árum var
notkum á slíku blóðvatni almenn
þar í landi til að draga úr tjóni af
völdum svínapestar. Var það fram-
leitt á svínum sem fengið höfðu
svínapest og náð sér aftur. Til að
auka mótefni í blóði þeirra voru þau
dæld með svínapestarveiru (þ.e.
blóði úr svíni veiku af svínapest).
Að ákveðnum tíma liðnum var blóði
Freyr 1 2/98 - 23