Freyr - 15.10.1998, Page 37

Innflutningur loðdýra frá 1983
Minkar
Ar Fjöldi Uppruni Sóttkví
1983 2.000 Danmörk (Jótland) 5 bú víðsvegar um land
1987 200 Danmörk Möðruvöllum í Hörgárdal
(Borgundarhólmur)
1989 200 Noregur (Rogaland) Möðruvöllum í Hörgárdal
1995 320 Danmörk (Sjáland) Hvanneyri og Vopnafirði
1996 235 Danmörk (Sjáland) Hjarðarhaga í Skagafirði
Refir
Ár Fjöldi Uppruni Sóttkví
1983 300 Noregur 5 bú víðsvegar um land
1985 40 Noregur Isafirði
1986 78 Noregur Glæsibæ í Eyjafirði
1987 200 Noregur Hyrnu í Skagafirði
1995 35 Noregur Hvanneyri
1996 29 Finnland Hjarðarhaga í Skagafirði
þannig að hættan á að hingað berist
sjúkdómar sé í lágmarki.
Smithætta við
innflutning
Til þesss að koma í veg fyrir að áður
óþekktir sjúkdómar berist hingað
við innflutning er þrennt veigamest:
1. Að vel sé vandað til vals á lífdýr-
um við innflutning
2. Að innfluttum dýrum sé haldið
það lengi í sóttkví að tryggt sé að
þau beri ekki með sér sjúkdóma
3. Að innflutt dýr séu undir stöðugu
eftirliti.
7. Val á lífdýrum
Við val á lífdýrum er mikilvægt að
kanna vel heilbrigðisástand á þeim
stöðum, sem leitað er til um kaup á
dýrum. Sjúkdómar, sem eru óþekkt-
ir hér, geta hafa verið landlægir
erlendis um árabil og menn því
hættir að veita þeim eftirtekt eða þá
að þeim er haldið niðri með bólu-
setningu. Berist slfkir sjúkdómar
hingað geta þeir valdið stórtjóni.
Mest hætta er á því að sjúkdómar
berist með svökölluðum duldum
smitberum, þ.e. dýrum sem virðast
vera heilbrigð, en bera engu að síður
smit. Slíkir smitberar eru algengir
þar sem bólusetning er notuð til að
halda sjúkdómum í skefjum. Af
þessum sökum hefur einungis verið
heimilaður innflutningur frá búum
sem nota ekki bólusetningiu til
vamar tilteknum sjúkdómum. Til
þess að koma í veg fyrir að hingað
berist sjúkdómar sem eru landlægir
annars staðar og stofninn því kom-
inn með visst ónæmi gegn verður að
leita ítarlegra upplýsinga um sjúk-
dómaástand á viðkomandi lands-
svæði og búi, skoða hvert einstakt
dýr og taka sýni til rannsóknar eftir
þörfum. Meðal annars blóðsýni úr
minkum vegna plasmacytosisprófs
og úr refum vegna nosematosis-
prófs. Einnig þarf að skoða dýrin
sérstaklega m.t.t. sníkjudýra. Því
færri dýr sem flutt eru inn, þeim
mun auðveldari og öruggari verður
þessi forskoðun.
2. Einangrun eftir
innflutning
Lengd einangrunar verður að miðast
við það að nokkuð tryggt sé að inn-
flutningurinn hafí ekki í för með sér
sjúkdómahættu. Samkvæmt núgild-
andi lögum og reglugerðum skal
halda innfluttum minkum í sóttkví í
16 mánuði en innfluttum refum í 12
mánuði. Ennfremur eru ákvæði um
að aldrei megi flytja út af sóttkvíar-
búi innflutt dýr heldur eingöngu af-
kvæmi þeirra. Settar eru mjög
strangar reglur um umgengi á sótt-
kvíarbúum og er öllum öðrum en
starfsfólki og eftirlitsaðilum óheim-
ill aðgangur á meðan á einangrun
stendur.
3. Eftirlit
Nauðsynlegt að innflutt dýr séu
undir stöðugu eftirliti. Fylgjast þarf
nákvæmlega með heilbrigðisástandi
og taka, ef þörf krefur, sýni til frek-
ari rannsókna. Þá er mjög mikilvægt
að öll dýr sem drepast á meðan á
sóttkví stendur séu send til rann-
sóknar.
Loðdýrasjúkdómar, sem
borist gætu til landsins
með innfluttum dýrum
Hér á eftir er í stuttu máli getið
nokkurra sjúkdóma í loðdýrum sem
við verðum sérstaklega að gjalda
varhuga við þegar flutt eru inn loð-
dýr.
Refir
Hvolpaveiki (hundafár, hvalpesyke
(n), distemper (e)) er veirusjúkdóm-
ur í hundum, refum og minkum og
getur valdið miklu tjóni. Sjúkdóm-
urinn er landlægur í hundum erlend-
is og er bólusett gegn honum.
Hvolpaveiki verður vart öðru hvoru
á Norðurlöndum og hefur borist inn
á loðdýrabú með hundum eða með
innfluttum dýrum annars staðar frá
t.d. Kanada. Brugðist er við sjúk-
dómnum með bólusetningu.
Smitandi Iifrar/heilabólga (HCC)
er veirusjúkdómur í hundum og ref-
um. Kemur öðru hvoru fyrir á loð-
dýrabúum í nágrannalöndum okkar
og getur valdið talsverðum hvolpa-
dauða. Sjúkdómsins hefur einu sinni
orðið vart á refabúi hér á landi. Þang-
að barst hann líklega með hundum,
en smitandi lifrarbólga (HCC) er
landlæg í hundum hér og er haldið í
skefjum með bólusetningu. Sjúk-
dómsins hefur orðið vart í villtum
íslenskum ref sem var fangaður til
eldis á refabúi.
Refavanki (nosematosis) er sníkju-
dýrasjúkdómur af völdum einfrum-
Freyr 1 3/98 - 37