Freyr - 01.10.1999, Blaðsíða 27

2. tafla. Yfirlit yfir þá þætti sem hafa áhrif á frjósemi helstu jaróveqsflokkanna.
Jarðvegur Mýrajörð Næringarefni - Mjög mikill forði köfnunarefnis, veruleg losun við hagstæð skilyrði. - Fosfórforði þokkalegur, mjög fast bund- inn í órækt. Nýtanlegur fosfór þokkaleg- ur eftir nokkurra ára rækt. - Kalíforði sáralítill og erfitt að ná honum upp. - Forði kalsíum og magnesíum frekar lág- ur, mikil hætta á útskolun og rýrnun forðans. Önnur atriði - Sýrustig mjög breytilegt eftir landshlut- um, mjög lágt víða á Vesturlandi og þar sem úrkoma er mikil. Aska og áfok vinna gegn lækkun. Kölkun víða nauð- synleg til að efla jarðvegslíf og frjósemi jarðvegsins. - Vatnsheldni mjög mikil, lítil hætta á að vatn skorti. Framræsla víða vandamál. - Loftleysi oft takmarkandi fyrir jarðvegs- líf góðrar gróðurmoldar.
Móajörð - Meðal til mikill forði köfnunarefnis og aðstæður til umsetningar góðar. - Fosfórforði oft þokkalegur en fast bund- inn og óaðgengilegur fyrir jurtir og jarð- vegslíf. A ræktuðu landi hefur nýtanleg- ur fosfór byggst upp á seinustu áratug- um. - Kalíforði er háður upplagi. Móajörð úr basaltefni er með lítinn forða en þar sem líparít er í jarðvegi er forðinn þokkaleg- ur. Nýtanlegt kalí fylgir sömu reglu. - Móajörð hefur mikið af kalsíum og magnesíum að upplagi - - Sýrustig yfirleitt í góðu eða þokkalegu lagi. Kölkun sums staðar nauðsynleg. - Vatnsheldni er mjög mikil og fyrir jurtir með djúpstætt rótarkerfi er nægilegt vatn í jarðveginum. Framræsla yfirleitt ekki vandamál. - Loftun er yfirleitt mjög góð. í leirríkri móajörð og þar sem undirlag er þétt er nokkur hætta á loftleysi í mið og neðri lögum jarðvegsins. Áhrif á jarðvegslif og ræktun eru ekki þekkt.
Sandjörð - Magn lífrænna efna oftast lítið og þar með forði köfnunarefnis. - Forði annarra næringarefna mikill en losun hæg og magn nýtanlega hlutans lítið. - Binding næringarefna takmörkuð og mikil hætta á útskolun. - Veðrun steinefna heldur sýrustigi venju- lega nægilega háu. - Lítil vatnsheldni takmarkandi bæði fyrir jarðvegslíf og gróður. - Loftun mjög góð. - Sandjörð hlýnar fýrr á vorin en annar jarðvegur
Frumjörð - jarðv. holta, ása, mela o.fl. - Lítið magn lífrænna efna og köfnunar- efnis oftast mjög takmarkandi. - Forði annarra næringarefna mikill. Los- un háð magni fínna jarðvegsefna, mélu og leir. - Veðrun steinefna heldur sýrustigi venju- lega nægilega háu, á ógrónu landi oft mjög háu. - Vatnsheldni og loftun mjög háð aðstæð- um. - Steinar og grjót iðulega til vandræða.
sveitarfélags) getur hjálpað til að
auka magn lífrænna efna, ýmissa
næringarefna og til að ná fjöl-
breyttu jarðvegslífi.
Frumjörö
Jarðvegur á melum, holtum og
ásum er allbreytilegur en að jafnaði
ekki góð ræktunarjörð. Gróður-
þekjan hefur oftast ekki verið heil
og lítið magn lífrænna efna er tak-
markandi, auk þess sem jarðvegur-
inn vill vera grýttur. Frumjörðin
hefur að jafnaði hærra hlutfall af
mélu og leir en sandjörðin og þar
sem aðrar aðstæður eru hagstæðar
er hægt að ná frjóseminni upp svip-
að og með sandjörðina.
Eyrajörð
I lífrænum landbúnaði gæti eyra-
jörðin gegnt lykilhlutverki. Jarð-
vegur áreyra er mjög breytilegur,
frá flæðimýrum og jarðvegi á fín-
um setlögum yfir í jarðveg á stór-
grýttum eyrum. Mikilvægastar eru
vel grónar eyrar með mýrajörð eða
fínkoma jarðveg.
Næringarefnabúskapur eyra-
jarðvegs mótast ekki einungis af
jarðveginum sjálfum heldur
einnig af flóðum og næringar-
efnum sem vatnið ber með sér,
FREYR 11/99 - 27