Freyr - 01.10.2003, Blaðsíða 2

Norðrið og suðrið snúi bökum saman
Á sl. vori var haldin hátíðar-
samkoma í Osló í tilefni af 25
ára afmæli “Utviklingsfon-
dets”. Meðal dagskrárliða var
að efnt var til paliborðsumr-
æðna þar sem þrjár konur sátu
fyrir svörum; Hege Norland
frá Norsk Bonde- og Smábru-
kerlag, Anuradha Mittel frá
samtökunum FoodFirst í
Bandaríkjunum og Neth Dano
frá samtökunum SEARICE á
Filippseyjum.
Ameríski draumurinn
Anuradha Mittel íjallaði um
„Ameríska drauminn“ í augum
Mexíkana. Mexíkó var sjálfu sér
nægt um bæði sojabaunir, hrís-
grjón og hveiti. En eftir stofnun
fríverslunarbandalagsins NAFTA
í N-Ameríku hafa Bandaríkin
náð 95% markaðshlutdeild i
verslun með sojabaunir í Mexíkó.
Þá ráða þeir yfír helmingi af hrís-
grjóna- og hveitimarkaði í land-
inu.
Afleiðing þessa er hrun í land-
búnaði í Mexíkó þar sem 600 býli
leggjast í eyði á dag um þessar
mundir og bændumir verða at-
Altalað á kaffistofunni
Finn ég
hrollinn
Eftirfarandi haustvísu orti
Bjami Jónsson úrsmiður á
Akureyri.
Finn ég hrollinn, fiarri er vor,
jolvar á bolhmi lánna,
skurnar á pollum, skorpnar for,
sbjáfar í kollum trjánna.
vinnulausir. í örvæntingu sinni
reyna þeir að komast ólöglega til
Bandaríkjanna í atvinnuleit. Tak-
ist það bíður þeirra láglaunavinna
í Kalifomíu þar sem þeir hafa 20
dollara í vikulaun.
Hungur í Indlandi
Aukin alþjóðleg viðskipti með
matvæli hafa einnig haft óheilla-
vænlegar afleiðingar fyrir bændur
í Indlandi og Indverja yfirleitt.
380 milljón Indverjar em van-
nærðir en á sama tíma fækkar ind-
verskum bændum um tvær millj-
ónir á ári. Nokkuð af frjósamasta
ræktunarlandinu er notað undir
túlípanarækt og uppskeran flutt
út.
Fleiri fangar en bændur
i Bandaríkjunum
Bandaríkin standa í fararbroddi
fyrir frjálsri verslun með matvæli.
Með öflugu styrkjakerfi heima
fyrir stunda þeir útflutning á mat-
vælum til æ fleiri landa. En einn-
ig í Bandaríkjunum fækkar bænd-
um.
Árið 1939 lifðu 25% Banda-
ríkjamanna af landbúnaði en nú
2% og er nú svo komið að það
eru fleiri fangar í landinu en
bændur. Jafnframt eldist bænda-
stéttin hratt. Meðalaldur banda-
rískra bænda er 55 ár og meðal-
bóndinn hefur aðeins 14% af
tekjum sínum af búskap þrátt fyr-
ir alla hagkvæmni stórrekstrar-
ins.
Sjálfsvíg eru algeng meðal
bandariskra bænda en oft era þau
sett á svið sem slys til að tryggja
Ijölskyldunni tryggingabætur.
Norðrið og suðrið
STANDI SAMAN
Norðrið og suðrið geta staðið
saman í baráttu íyrir tilvera sinni
innan WTO, sagði Neth Dano frá
Filippseyjum, en starfssvið henn-
ar er barátta fyrir matvælaöryggi
og líffræðilegum fjölbreytileika í
Suðaustur-Asíu.
Við höfum séð afleiðingar af
lækkun og niðurfellingu tolla. Áð-
ur vora í gildi 100% tollar á inn-
flutningi grænmetis til Filipps-
eyja, nú era þeir 7%. Lækkun
tolla útrýmdi grænmetisfram-
leiðslu á norðanverðum eyjunum
og nú ræktum við þar aspargus í
stórum stíl, sem heimamenn hafa
ekki vanist að neyta og er fluttur
út. Bændum þar hefur þar með
fækkað um 10-20%. Hins vegar
hefur fjöldi Filippseyinga, sem
leitar sér vinnu erlendis, aukist
mjög. Þótt það hljómi nöturlega
þá hefur stríðið í írak bætt at-
vinnuástand Filippseyinga úti um
heim, sagði Neth Dano.
Samstaða
Ég er fulltrúi evrópskra kvenna
í samtökunum Via Campersina, en
það era alþjóðleg samtök bænda
og landbúnaðarverkamanna. Fyrir
okkur er samstaða bænda í norðri
og suðri mikilvægust, sagði Hege
Nerland.
Við viljum viðhalda tollavemd
sem almennri reglu. Varðandi
stuðning við þróunarlönd geta rík
lönd hins vegar samið við þau sér-
staklega um tollaívilnanir.
Á hinn bóginn berjast samtök
okkar gegn kostnaðarsömum
langflutningum á matvælum
heimsálfanna á milli. Þá berjumst
við fýrir því að hvert land hafi
sjálft vald yfir því hvar matvæli
þess séu framleidd. Bændur í Nor-
egi era núna um 60 þúsund og
fækkaði sl. ár um 4.000. Það er
þróun sem verður að stöðva.
(Þýtt og endursagt úr Bonde
og Smábruker nr. 6/2003).
| 2 - Freyr 8/2003