Freyr

Árgangur

Freyr - 01.10.2003, Blaðsíða 9

Freyr - 01.10.2003, Blaðsíða 9
taka svo til við rótina og skafa hana niður í mold. Uppskera af næpunni getur orðið mjög mikil þar sem best lætur, jafnvel farið yfir 100 hkg þe. á hektara. I Bretlandi er fóðumæpan notuð töluvert til vetrarbeitar fyrir sauð- fé, en þar getur féð víða gengið úti allan veturinn. Nœpan til innifóðrunar? Já, ég hef gert athugun á því að taka næpuna upp til innifóðrunar. Með grófri vinnumælingu kom í ljós að það að taka næpuna upp og henda henni upp á vagn tekur um 200 vinnustundir á hektara, sem rímar alveg við sams konar vinnumælingu í Norður-Noregi. Eg hef svo prófað að geyma þær í “bing”, skar af þeim kálið og lét þær í fiskikar og geymdi þær þannig. Þar kom í ljós að eftir þrjá mánuði vom þær famar að linast en vom óskemmdar. Hefur veriö reynt að raðsá nœp- unni með þaó í huga að vélvæða upptökuna eins og gert er erlend- is? Já, ég hef aðeins reynt það en ekki komist upp á lag með það. Sáningin er vandasöm, annað hvort þarf að hafa hæfilega langt á milli fræjanna eða grisja raðimar eftir að kálið er komið upp. Mér virðist að það þurfi töluvert átak til að innleiða vetrarfóðrun með fóðumæpum. Það þarf nýjar vélar, bæði sáðvélar og upptöku- vélar, hentugar geymslur fyrir næpumar og tækni við að brytja þær og flytja fram á fóðurgang. Ef veðrátta hér á landi er að hlýna má vænta þess að það komi að því að þetta skref verði stigið. Ein aðferð til fóðmnar er svo- kölluð heilfóðmn kúnna. Hún hef- ur verið reynd hér á Hvanneyri og felst í því að allt fóðrið er hakkað og hrært saman í eina kássu, þ.e. vothey, þurrhey og kjamfóður. Hugmyndin bak við það er sú að skepnan fái allt það fóður, sem hún þarf, í einum skammti og fjöl- breytnin verði tryggð. Þar mundi henta vel að hafa næpumar með. Að svo stöddu tel ég hins vegar að nýting á næpum felist í því að skepnan sæki hana út á akurinn. Kornrækt Kornrœkt? Islenskur landbúnaður stendur í mikilli þakkarskuld við þá sem komið hafa innlendri komrækt á það stig sem hún er nú komin. Þar ber fyrst að nefna Klemenz á Sámsstöðum, sem hóf nútíma komrækt, og svo þá Þorvaldseyr- arfeðga, Eggert og Ólaf, sem héldu út öll kulda- og kalár á sein- ni hluta síðustu aldar með sína komrækt þangað til komræktar- bylgjan hófst um 1980 með Magnús Finnbogason á Lágafelli og aðra Landeyinga í fararbroddi. Síðan er óhætt að segja að Jón- atan Hermannssyni og samstarfs- fólki hans á RALA beri mikill heiður fyrir það brautryðjenda- starf, sem hann hefur unnið, bæði í kynbótum koms og kynningu og leiðbeiningum á öllum hliðum ræktunarinnar. Um 1990 er farið að gera dreifð- ar tilraunir í æ fleiri héröðum og landshlutum og komrækt breiðst út í kjölfar þess. Bændur komu á kynningardaga og sáu tilraunareit- ina og hvemig mismunandi af- brigði, ekki síst íslensk, stóðu sig. Nú er farið reyna að rækta kom vestur á Mýmm og norður í Norð- ur-Þingeyjarsýslu, sem fáir hefðu trúað fyrir fáum ámm. Hagkvœmni kornrœktar? Þetta hefúr verið reiknað fram og aftur og það fer mikið eftir þeim forsendum sem menn gefa sér. Bóndinn sjálfur hefúr svo sín- ar eigin forsendur, hann getur t.d. bara litið á komrækt sem áhuga- verða og jafnvel skemmtilega til- breytni í upphafi. Hér á Hvanneyri hefúr verið ræktað kom nú um nokkurt skeið, en ráðsmaðurinn okkar, Guð- mundur Hallgrímsson, segist ekki vera að rækta kom, heldur hálm undir hestana eða kálfana, sem yrði annars að kaupa inn eða þá kaupa hefilspæni í staðinn. Kom- ið sjálft sé eiginlega bónus. Á sama hátt var það mikil búbót fyr- ir kombændur á Suðurlandi, þegar þeir vom að byrja, að Flúðasvepp- ur keypti hálminn af þeim. Svo er það að byggið er einær planta þannig að henni fylgir stöð- ug jarðvinnsla. Þá gerir byggið miklar kröfúr til jarðvegsins, svo sem til framræslu og sýmstigs hans. Auk þess þarf að vita hve mikið köfnunarefni jarðvegurinn losar á hverju ári. Menn þurfa þannig að hafa meiri tilfinningu en áður fyrir jarðveginum og verða þannig meiri fagmenn í jarðrækt heldur en við hefð- bundna túnrækt. Þetta kemur síð- an allri annarri ræktun til góða. Hátt sýmstig og kölkun er vallar- foxgrasi til hagsbóta, eykur upp- skem og endingu, en er ekki eins afgerandi um útkomuna og í byggrækt. Sérðu kornrœkt fyrir þér sem stoðgrein við aðrar búgreinar bóndans eða söluvöru? Sem stoðgrein, en söluvöru fyrst og ffernst í beinum viðskipt- um milli bænda, þ.e. kombænda og kúa-, svína- og fúglabænda, og þá í beinni samkeppni við inn- flutt kom, bæði um verð og gæði. Mikið af íslensku komi er nú votverkað í sekkjum eða tumum og með própíonsýru. Það er ágæt geymsluaðferð en sem verslunar- vara er ömggara að þurrka það. Ég spái því að þurrkun koms sæki á og að það tengist aðgangi að heitu vatni eða heimarafstöðvum. Freyr 8/2003- 9 |

x

Freyr

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Freyr
https://timarit.is/publication/863

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.