Freyr - 01.10.2003, Blaðsíða 5

lengur við lýði, að minnsta kosti
óarðbær með öllu“. (Freyr 15.-16.
tbl. 1990).
Við fráfall Bjöms Sigurðssonar
1959 tók Páll Agnar við forstöðu á
Keldum og gegndi því starfi til
ársins 1967. Hann var skipaður
yfirdýralæknir 1959 og var það til
1989 er hann lét af fostu starfi
sakir aldurs. Allan þann tíma
starfaði hann jafhframt á Keldum
og var þar sérffæðingur í hluta-
starfi allt til ársins 1998 og hafði
þá starfað þar í hálfa öld. Skrif-
stofa yfírdýralæknis var allan tíma
Páls á Keldum og þar hafði hann
aðeins lágmarks skrifstofuhald
með einum ritara.
Störf Páls Agnars sem yfirdýra-
læknis vora umfangsmikil, marg-
þætt og á honum hvíldi mikil
ábyrgð. Þegar hann tók við starf-
inu var útrýmingu mæðuveiki
með fjárskiptum að ljúka, en hún
skaut þó upp kollinum á nýjan
leik og beita þurfti ströngum var-
úðarráðstöfúnum til að hindra að
hún og aðrir sauðfjársj úkdómar
breiddust um landið.
Við margt annað var að glíma.
Upp komu sjúkdómar í búfé svo
sem svínapest, hundafár, veirask-
ita í nautgripum, berklar í þeim og
hænsfúglum, hringskyrfí á naut-
gripum og fleira mætti telja. Við
öllu þurfti að bregðast, oft með
ströngum fyrirmælum sem stund-
um mættu takmörkuðum skilningi.
Sífelld varðstaða Páls Agnars
gegn þvi að búfjársjúkdómar flytt-
ust til landsins varðaði þó e.t.v.
mestu fyrir bændur og þjóðina
alla. Þar var til ótal margra hluta
að líta - fleiri en flestir gerðu sér
grein fyrir. Þegar hin skæða kúar-
iða var komin upp í Bretlandi og
mikill ótti við útbreiðslu hennar
greip um sig í öðram löndum var
það rifjað upp að þegar árið 1978
var bönnuð öll notkun á kjötmjöli
af riðusvæðum í fóður dýra. Bann-
að var að nota í fóður einnar dýra-
tegundar hráefni sem unnið var úr
skrokkum sömu tegundar. Þama
urðu íslendingar á undan öðram
þjóðum að koma í veg fyrir þá
hringrás sem síðar leiddi til þess
að kúariða magnaóist upp í Bret-
landi. Hér var það glöggskyggni
og ffamsýni þeirra Páls Agnars og
Sigurðar Sigurðarsonar dýralækn-
is sem var lán Islendinga.
Auk þeirra starfa, sem nú hafa
verið talin, og margháttaðra trún-
aðarstarfa fyrir hið opinbera og í
félagsmálum var hann til liðs á
fjölmörgum sviðum og oft í for-
ystu. Hér skal fátt eitt talið. Hann
átti sæti í Tilraunaráði búfjárrækt-
ar 1960-65 að það var lagt niður, í
Dýraverndarnefnd 1958-75, í
stjóm Vísindasjóðs 1972-75, for-
maður Fisksjúkdómanefndar
1970-89, í flúormengunarnefnd
1969-84, í Lyfjanefnd um árabil, í
nefnd til að sjá um innflutning
holdanauta og byggingu sóttvam-
arstöðvar í Hrísey 1972-81 og í
Dýravemdamefnd Evrópuráðsins
1968-84.
Páll Agnar var í stjóm félags
Hafnarstúdenta á námsáram sín-
um og í stjóm Islendingafélagsins
í Kaupmannahöfh. Hann var vara-
formaður Landssambands hesta-
mannafélaga 1959-63 enda mikill
unnandi hesta og fór oft í
óbyggðaferðir á hestum.
Páll hlaut margháttaða viður-
kenninga fyrir störf sín. Hann var
kjörinn félagi í Vísindafélagi ís-
lendinga 1965, hlaut heiðursverð-
laun úr sjóði Asu Guðmundsdóttir
Wright fyrir vísindastörf, var
sæmdur nafnbót heiðursdoktors af
Konunglega dýralækna- og land-
búnaðarháskólanum í Kaup-
mannahöfn 1985 og við lækna-
deild Háskóla íslands árið 1992.
Hann var og kjörinn heiðursfélagi
í Dýralæknafélagi Islands 1994.
Páll var sæmdur riddarakrossi
hinnar Islensku fálkaorðu 17. júní
1974.
Páll Agnar var í öllu mikill holl-
vinur bænda og íslensks landbún-
aðar og kom það fram í mörgu.
Engum, sem átti ekki beinan hlut
að máli, kynntist ég í störfum
mínum sem bar meira fyrir brjósti
velferð Búnaðarfélags íslands og
reyndar annarra samtaka bænda
en Páll Agnar. Hann fylgdist vel
með störfum BI og ræddi þau oft
og af mikilli vinsemd.
Páll Agnar Pálsson var óvenju-
lega vel gerður maður. Hann var
mjög vel gefínn og svo minnugur
og fróður að undrun sætti. Það var
ekki aðeins að hann fylgdist mjög
vel með í ffæðum sínum heldur og
fjölmörgu því sem landbúnaðinn
og bændur varðaði.
Eg átti því láni að fagna að
vinna náið með Páli um árabil og
bar því meiri virðingu fyrir gáfúm
hans, skoðunum og ríkum góð-
vilja, sem kynni okkar urðu meiri.
Hinn 22. júní 1946 gekk Páll að
eiga Kirsten Henriksen dýralækni.
Þau vora skólasystkin. Kirsten er
fædd í Kaupmannahöfn 22. rnars
1920, dóttir hjónanna Ludvigs
Henriksen verslunarstjóra í Kaup-
mannahöfn og Soffíu Henriksen.
Þeim Páli varð tveggja dætra auð-
ið, Hlínar Helgu, kennara, og Vig-
dísar Hallfríðar, hjúkrunarfræð-
ings.
Kirsten var Páli mikil og sterk
stoð í öllu. Hann getur þess í við-
tali að hann hefði ekki annað öll-
um sínum störfúm (sem yfirdýra-
læknir) ef hans ágæta eiginkona
hefði ekki alltaf hlaupið undir
bagga þegar með þurfti. (Viðtal í
Frey 15.-16. tbl. 1990).
Islenskir bændur og landbúnað-
urinn allur á Páli Agnari Pálssyni
mikið að þakka. Margt af því er
hér enn ótalið. Það er rík ástæða
til að halda minningu hans á lofti,
læra af gerðum hans og standa
vörð um íslenskt búfé og landbún-
að.
Jórtas Jónsson.
Freyr 8/2003 - 5 |