Freyr - 01.10.2003, Blaðsíða 11

hér á landi og það eru lagðir mikl-
ir íjánnunir núorðið í ræktun gras-
flata. A knattspymuvöllum er allt
unnið frá grunni, skipt um jarðveg
og keyrt í þetta sandur og möl og
sandur og mold í einhverri blöndu
og svo sáð í, en svona völlur þarf
að “drena sig” vel.
Það var haldinn fundur um þetta
verkefni á RALA sl. vetur og þar
kom fram hjá manni, sem hefur
með knattspymuvelli að gera, að
það kosti 70 milljón krónur að búa
til sjálfa grasflötina.
Það hefur verið kannað hvaða
gróður vex á golfvöllum og álíka
flötum og niðurstaðan var sú að ef
ekki væri þar varpasveifgras, sem
sumir telja illgresi, þá væri
ástandið ekki burðugt. Það virðast
vera til golfvellir þar sem gróður-
inn er að uppistöðu varpasveifgras
og snarrótarpuntur. Á flötunum
kringum holumar er grasið haft 5
mm á hæð á haustin þegar þær em
búnar undir veturinn og enn sneg-
gri á sumrin. Þetta er allt annar
heimur heldur en við lifum í i bú-
skapnum.
En undir hvern heyrir þetta
verkefni, þ.e. rœktun golf- og
knattspyrnuvalla og grasjlata?
Eg býst við að það heyri undir
okkur hér og svo Garðyrkjuskól-
ann. Þar hefur t.d. verið gerð at-
hugun á upphitun grasflata en slík
upphitun gæti lengt notkunartíma
knattspymuvalla um hálfan mán-
uð ár hvert. Umsjónarmenn þess-
ara valla þurfa oft að standa vel í
ístaðinu á vorin að leyfa ekki
notkun þeirra fyrr en gróður er
farinn að taka vel við sér.
Lífrænn landbúnaður
Lífrœnn landbúnaður?
Mér fínnst ekki rétt að stilla upp
lífrænum landbúnaði og hefð-
bundnum sem svo miklum and-
stæðum. I báðum tilvikum er ver-
ið að nýta það sem moldin gefur.
Þetta eru mismunandi aðferðir
sem gefa afúrðir með mismunandi
eigindir. Sumar af þessum eigind-
um eru jafnframt þannig að það er
mjög erfitt að mæla þær, t.d. mun
á lífrænu kjöti og ekki lífrænu.
Hins vegar hefur lífræna kjötið í
sér þá eigind að sá sem kaupir það
getur verið viss um að viðkom-
andi skepna hefur ekki verið alin í
búri eða þröngbýli. Þessi kálfur
hefúr gengið undir móður sinni
einhvem tíma og hann hefur
hvorki fengið óhollt fóður né
vaxtarhormóna.
Hér á landi þarf ekki að hafa
áhyggjur af þessu og í huga kaup-
endi hér á landi er það góð um-
önnun og velferð dýranna sein
skiptir þá meira máli heldur en t.d. |
það að skepnan hafi ekki fengið
hey af landi sem hefur ekki feng-
ið tilbúinn áburð. Ég held að það
sé rétt mat hjá almenningi að ís-
lenskur landbúnaður sé ekki
mengandi atvinnuvegur.
Við notum tilbúinn áburð en ég
veit ekki um nokkurt dæmi þess
hér á landi að sá áburður hafi
valdið umhverfisspjöllum, þó að
það kunni að hafa gerst og þá
vegna slyss, þ.e. að áburðarpoki
hafi rifnað og brennt svolítinn
blett. Þetta, sem við höfum heyrt
af erlendis, að grunnvatn sé að
spillast, það veit ég ekki dæmi um
hér á landi.
Islenskir bændur nota sáralítið
af jurtavamarefnum á ræktunar-
land sitt og það litla það er þá er
einkum um að ræða efni til ill-
gresiseyðingar sem eru i hættu-
minnsta flokki slíkra efna, t.d.
miðað við efni sem drepa skordýr.
Umhverfisvandamál hér á landi
tengjast aftur mest uppblæstri og
jarðvegseyðingu.
Skráning
Það sem einkennir svo lífrænan
búskap er að það er viðurkenndur
eftirlitsaðili sem fylgist með hon-
um og við treystum. Gæðastýring-
in í sauðfjárrækt er í þessa átt.
Svo er til vistvœnn landbúnaður.
Já, en ég þekki ekki stöðu hans.
Hann hefur þó sínar reglur til að
fara eftir en ég þekki ekki umfang
hans hér á landi. Ég hef þó séð að
gúrkumar frá Laugalandi í Staf-
holtstungum em merktar “Vist-
vænar”.
Orðin vistvænn og lífrænn í
þessu samhengi eru markaðshug-
tök. Það má ekki kalla neina vöru
hér á landi lífræna neina hún upp-
fylli þá staðla sem er að finna í
reglugerð um lífrænar vörur. Mér
finnst stundum farið nokkuð
frjálslega með þetta í búðum. Þar
em innfluttar vörur merktar líf-
rænar en við nánari athugun er þar
ekki merki neinnar vottunarstofú
eins og vera ber.
Sá sem kaupir lífræna vöru er
að kaupa framleiðslukerfi og af-
urð sem hann trúir að sé heilsu-
samleg. Eitt af því sem þama hef-
ur komið inn er hugsunin um “ná-
lægð”. Það er t.d. einhver þver-
sögn í hugsuninni um lífræn vín-
ber frá fjarlægum stöðum, eins og
Kalifomíu, eða lífræna tómata frá
Kanaríeyjum. Þessi nálægð, þ.e.
að kaupandinn sjái fyrir sér bónd-
ann og framleiðsluaðstæður hans,
skiptir máli í ímynd lífrænna af-
urða.
I þessa hugmyndafræði kemur
einnig inn beint og óbeint spum-
ingin hvort það sé æskilegt að
matur sé framleiddur þannig að
hann skuli vera ódýr, hvemig svo
sem farið er að því. Þegar menn
kaupa lífræna tómata eða mjólk á
eitthvað hærra verði þá em menn
að skrifa upp á það að það sé ekki
sjálfgefið að matur skuli ævinlega
hafður eins ódýr og hægt er án til-
lits til framleiðsluaðferða.
Þetta finnst mér vera mikilvæg
lífssýn, sem ég held að sé mjög
holl, og ég held að hinn hefð-
Freyr 8/2003 - 11 |