Skátablaðið - 01.02.1983, Qupperneq 54

Gott dróttskátastarf
getur ekki verið snobb
— eftir Tryggva Mannósson
„laugardagurinn 24. apríl var bjartur og fagur dagur. Sá dagur markar
einnig merk spor í sögu íslenskra skáta“.
Þannig hefst frásögn af fyrstu afhendingu forsetamerkisins í Foringj-
anum, 8.tbl. 1965. Nú eru liðin 17 ár og um 600 skátar hafa fengið
forsetamerkið. Þeir sem fengu merkið á dögunum hafa verið ný- eða
ófæddir þegar þessi afhending fór fram. En gekk þetta svo? Markaði þessi
dagur svo merk spor í sögu íslenskra skáta? Getur eitt atriði í fjölbreyttu
félagsstarfi markað varanleg spor? Þessum spurningum læt ég ósvarað
að mestu. En eitt er ég nær viss um að það að vinna að forsetamerkinu og
fá það afhent, markar einhver spor í þann skáta er það reynir.
Afstaða skátanna til merkisins
mótast of mikið af þeim ljóma sem
það hefur unnið sér, bæði af nafni
merkisins og því að það sé Æðsta
prófmerki skáta. Af hverju er verið
að láta menn leggja hart að sér til
þess að ná þessum prófum, þegar
BÍS horfir yfir þau og tekur nær ekk-
ert mark á þeim? Hvers vegna er
verið að láta marga halda að þeir séu
eitthvað meira og betra en þeir sjálf-
ir? Það eru mikið fleiri sem ættu líka
að standa þarna á Bessastöðum, en
þessir örfáu sem hafa veitt sér þessi
merki sjálfir.
Ef þetta er hugsað sem samkoma
þar sem fullt af krökkum hittast,
hvar eru þá allir hinir? En ef hins
vegar er litið á þetta sem afhendingu
á viðurkenningu fyrir góða frammi-
stöðu, hvað eru þá svona margir að
gera þarna? í dag segir sérhver skáti
sem fær forsetamerkið: ,,Mér finnst
ég góður skáti og mér finnst ég hafa
starfað mjög vel að þessum verkefn-
um sem fyrir mig voru lögð. Mig
langar til að kaupa mér merki.“ En
fáir eru þeir sem hugsa þannig að þá
langi í merkið en telji sig ekki þess
verðuga að þeir veiti sér það.
Mjög sjaldan eða jafnvel aldrei er
nokkrum vísað frá. Getur verið að
allir séu þess verðir að fá þetta
Æðsta prófmerki skátahreyfing-
arinnar? Eða er þetta eins og BIS
virðist hugsa? Allir með, komið og
hafið gaman. Hvers vegna er þá ver-
ið að trufla æðsta mann þjóðarinn-
ar, forsetann og láta suma halda að
þetta séu svona frábærir skátar.
í lokin
Greinilegt er að eitthvað þarf að
gera. Annað hvort þarf að gera
þetta að alvöru merki, einhverju
sem er þess virði að vinna að og
bera. Merki, sem aðeins þeim er
starfa virkilega vel er veitt, og ættu
þeir þá ekki að þurfa að veita sér
það sjálfir. Eða þá bara að hafa við-
hafnarlaust partý til þess að þakka
fyrir liðin ár og rifja upp gamlar
minningar.
Fyrir alla muni skulum við ekki
rugla þessu tvennu saman í einn
stefnulausan hrærigraut.
Frá upphafi hafa verið nokkuð
deildar meiningar um gildi, ,forseta-
merkisins“. Það hafa verið skiptar
skoðanir um hvemig meta ætti starf
einstakra skáta. Ég held að á tíma-
bili hafi jafnvel jaðrað við að af-
hending merkisins félli niður vegna
áhugaleysis. Ég er nær viss um að ef
ekki hefði komið til jákvætt viðhorf
fárra skátafélaga og oft þeirra sömu,
öll þessi ár þá væri merki þetta úr
sögunni. Ef skoðaðar em skýrslur
um fjölda þeirra er fengið hafa
merkið kemur í ljós að rúmur þriðj-
ungur er frá Akureyri, um þriðjung-
ur frá Reykjavík og tæpur þriðjung-
ur frá öðmm félögum. Þá minnist ég
á þetta að ég held að jákvætt viðhorf
þeirra er stjóma félögum hverju
sinni skipti mestu máli um hvort til-
ætluðum árangri verður náð.
Það heyrðist oft og heyrist enn að
,,forsetamerkið“ sé ,,snobbað“ og
að menn séu jafnvelmeirimenn, ef
þeir starfa ekki að merkinu. Þessar
viðbámr hef ég aldrei skilið. Ég get
ekki séð hvernig gott dróttskátastarf
geti verið snobbað. Það að merkið
heiti þetta og hvernig það er afhent
finnst mér aukaatriði. Það er fyrst
og fremst starfið að baki sem skiptir
máli. Að skátafélög hafa ekki getað
komið skikkanlegu formi á drótt-
skátastarf sitt kemur ekki þessu eina
atriði FORSETAMERKINU við.
Ég held að oft á tíðum hafi verið
hamast á forsetamerkinu til að
hilma yfir hversu erfiðlega hefur
gengið að halda uppi sómasamlegu
dróttskátastarfi hjá mörgum félög-
um. Félögin hafa skorist úr leik
með ýmsum viðbámm svo sem að
dróttskátamir vilji ekki starfa að
merkinu, að starfið sé svo misjafnt
að gæðum eftir félögum og að sumir
fái merkið fyrir ekki neitt. Þama
finnst mér gæta vissrar þröngsýni.
Hver á að meta gæði starfsins og
hvernig? Er farið eftir fjölda atriða á
dagskrá eða eftir innihaldi? Hversu
mikið af skoðunum dróttskáta em
mótaðar af viðhorfi þeirraer stjóma
hverju sinni? o.s.frv.
Ástæðan fyrir því að svo margir
dróttskátar frá Akureyri hafa hlotið
merkið stafar ekki af því að félögin
kepptist við að troða á skátana
þessu merki. Það stafar miklu frekar
af því að þar hefur tekist að halda
uppi þokkalegu dróttskátastarfi öll
þau ár sem dróttskátasstarf hefur
verið við líði á landinu. Og ef til vill
ekki síður af því að þar hefur ríkt
jákvætt viðhorf til merkisins hjá
stjórnendum. Hulda Þórarinsdóttir
fyrrverandi félagsforingi Valkyrj-
unnar orðar þetta vel í viðtali við
Foringjann, 4. tbl. 1978: „Starfið er
þannig skipulagt að það leiðir af sér
forsetamerkið.“
Sem dæmi um mismunandi við-
horf til merkisins má taka viðtöl er
birtust í Foringjanum 4. tbl. 1977,
en þar em nokkrir skátar er nýbúnir
vom að fá merkið spurðir að því
54 SKATABLAÐIÐ