Litli Bergþór - 01.04.1998, Blaðsíða 18

Frá uppruna til ævistarfs
Viðtal við
Sr. Guðmund Óla Ólafsson
Fyrri hluti.
Það eru sólbjartir frostdagar í lok febrúar og alhvít jörð þegar
blaðamaður Litla-Bergþórs bankar upp á hjá Sr. Guðmundi Óla Ólafssyni,
presti okkar Tungnamanna í 42 ár. Hann er nýfluttur úr prestbústaðnum í
Skálholti og hefur komið sér notalegafyrir í einu húsanna, sem tilheyra
Sumarbúðunum í Skálholti. Fyrir utan stofugluggan hjá Sr. Guðmundi
flögra snjótittlingarnir í þéttum hópum. - „Jú, það tók þá nokkurn tíma að
finna mig hérna aftur" segir hann og kímir við. - Og það ber ekki á öðru en
að þeir kunni að meta kornið semfyrirþá er borið á nýja staðnum.
Þegar við höfum komið okkur velfyrir með kaffibolla fyrir framan okkur,
Sr. Guðmundur Óli, nývígður
prestur 5. júní 1955.
ber blaðamaður Litla-Bergþórs fram hina klassísku spurningu um œtt og uppruna viðmælanda.
Hver er maðurinn ?
Sr. Guðmundur: Ég er fæddur í Reykjavík á
Njarðargötu 27 og má heita Reykvíkingur í húð og hár.
Faðir minn, Olafur Guðmundsson, flutti tíu ára gamall til
Reykjavíkur með foreldrum sínum frá Eyrarbakka. Hann
var lærður húsgagnasmiður, en hóf sína lífsbaráttu í
kreppunni og það fór svo að hann vann mest fyrir sér
með því að byggja hús ásamt skólabróður sínum, Jóni
Hlíðberg. Þeir námu húsgagnasmíði saman hjá Jónatan,
húsgagnaverslun við Laugaveg. Arið 1927 byrjuðu þeir
að byggja hús fyrir sig og fjölskyldur sínar að
Njarðargötu 27 og þar er ég fæddur í kjallaranum, en
lengra var húsbyggingin ekki komin þá. Þá voru 2
strákar í báðum fjölskyldum og þegar ég fæddist, var
þeim sagt að það væri kominn lítill karl með pípuhatt.
Einhvemvegin lifði sú saga. Bragi Hlíðberg, sonur Jóns,
varð seinna frægur harmónikkuleikari.
Faðir minn fæddist á Eyrarbakka 1894, en var ættaður
frá Ægissíðu í Holtum. Guðmundur Felixson faðir hans,
og afi minn, var bóndi
á Ægissíðu eftir föður
sinn, en missti
bústofn sinn í
harðindum í kjölfar
sandáranna, gafst upp
og flutti til
Eyrarbakka, þar sem
hann vann lengi sem
afgreiðslumaðir í
Lefoli-versluninni.
Þar fór hann að leika
og mun vera einn sá
fyrsti, sem lék Skugga-Svein. Það er gaman að því að ég
á í mínum fórum gamalt eintak af leikritinu. Sr.
Guðmundur dregur l'ram litla snjáða bók og sýnir
blaðamanni. Femst hafa skrifað sín nöfn annarsvegar
Guðmundur Felixson og hinsvegar Friðrik, bróðir
Yngri brœðurnir, Guðm. Öli og Felix,
í sparisfötunum.
Guðmundar. Útgáfuárið er 1898.
Nú, móðir Guðmundar afa míns var sonardóttir Helgu
Jónsdóttur, yngstu dóttur Jóns Steingrímssonar eldklerks,
af svokölluðu Síðuprestakyni. Ég mun því vera 6. maður
frá Sr. Jóni.
Amma mín hét Guðný Jónsdóttir og voru þau
systkynaböm hún og Guðmundur afi. Hún ólst upp á
Bjóluhjáleigu, næsta bæ við Ægissíðu.
Búskapnum á Ægissíðu fylgdi ferjumannsstarf og var
Felix langafi minn þar ferjumaður, en bærinn Ægissíða
liggur við Rangá gegnt Hellu.
Móðir mín, Hallfríður Bjamadóttir, var fædd 1901 og
var af „huldumannakyni". Eða það hef ég kallað það, því
það hefur ekki verið auðvelt að rekja ættir hennar.
Foreldrar hennar bjuggu í Eskihlíð, nálægt þeim stað,
sem Friðriks kaphella og Valsheimilið eru nú. Faðir
hennar var ættaður úr Kjósinni og hét Bjami Bjömsson,
en móðir hennar, Júlíana Guðmundsdóttir amma mín, var
Breiðfirðingur, og þar kemur huldufólkið til sögunnar.
Ég veit að hún var fædd í Eyrarsveit 1864 og alin þar
upp við sjómennsku. Réri með föður sínum. Þá
tíðkaðist ekki að konur gengu í buxum og má geta nærri
að það hefur ekki verið þægilegt að róa til fiskjar í þykku
síðu vaðmálspilsi. Hún var dökkleit og brúneyg, varð
snemma gráhærð. Hún var forlagatrúar, en draugatrú og
trú á allskyns fyrirboða var mjög ríkjandi í þessu fólki,
sem lifði við sjóinn. En því miður var hún ekki ættfróð,
þar sem hún flutti svo ung að heiman.
Hún fór suður um tvítugt, en áður hafði hún verið
stúlka hjá Sr. Eiríki og Þuríði Kúld í Stykkishólmi.
Þuríður var dóttir Sveinbjamar Egilssonar, rktors Lærða
skólans. Fyrir sunnan kynnist amma mín fyrst
Sumarliða nokkrum Rögnvaldssyni, sjómanni, og
trúlofaðist honum, en hann dmkknaði ungur í sjóslysi.
Síðar kynntist hún afa mínum, Bjarna, og á með honurn 4
dætur og einn son. Ein dóttir hennar var eitthvað
þroskaheft og leitar hún til sóknarprests síns,
Litli - Bergþór 18