Litli Bergþór - 01.04.1998, Qupperneq 19

Dómkirkjuprestsins, Sr. Jóhanns Þorkelssonar um að
skíra hana. Einhverra hluta vegna treystir hann sér ekki
til að koma og móðgast amma mín svo, að hún gekk úr
Dómkirkjusöfnuðinum og í Fríkirkjuna. - Þá var almennt
talið að Dómkirkjusöfnuðurinn væri fyrir gamla
Reykjavíkur aðalinn, en Fn'kirkjusöfnuðurinn var
hinsvegar stofnaður af aðkomuprestum og var fólk í þeim
söfnuði mest aðkomufólk í Reykjavík. -
Foreldrar mínir voru því ekki í þjóðkirkjunni og ég
ólst upp sem Fríkirkjumaður fram yfir fermingu, eða þar
til Friðrik bróðir minn dó, að fjölskyldan gengur í
Hallgrímssöfnuð hjá Sr. Sigurbimi Einarssyni, síðar
biskupi. Lát bróður míns, Friðriks, skipti að mörgu leyti
sköpum í lífi okkar allra bræðranna, en ég mun koma
betur að því seinna.
Það er gaman að geta þess að skömmu eftir að við
Anna komum hingað í Tungumar, fæ ég fagurlega ritað
bréf frá Guðjóni Rögnvaldssyni á Tjörn, þar sem hann
býður okkur velkomin í sveitina. Guðjón var KFUM-
maður og systir hans, sem var nágranni okkar í
Reykjavík, KFUK-kona. Þegar ég heimsæki hann
skömmu seinna og við förum að tala um ættir hans úr
Hvalfirðinum, segir hann frá Sumarliða Rögnvaldssyni
bróður sínum, sem verið hafði hagmæltur og dáið ungur
á sjó. Var þar kominn Sumarliði sá, er fyrst var
trúlofaður ömmu minni Júlíönu. Minntist ég þess, að hún
hafði einhverju sinni farið með kvæði eftir hann, sem í
mínum eyrum var mjög vel ort. Því miður skrifaði ég
það ekki upp, og er ekki vitað hvað um það varð.
L-B: Viltu segja okkur eitthvað frá uppvexti þínum?
Sr. Guðmundur: Við vorum 4 bræðumir, Friðrik
elstur, þá Bjarni, ég og Felix yngstur. Við vorum
uppaldir hér og þar í Reykjavrk í kreppunni, faðir minn
byggði hús og seldi.
M.a. bjuggum við
um tíma á
Óðinsgötunni.
Foreldrar mínir
voru trúhneigðir og
hlédrægir, ólust upp í
stúku og kynntust
þar.
Friðrik fæddist
1921 og var Brœðurnirfjórir ásamt móður sinni,
óhraustur og lítill Hallfríði. Frá vinstri: Friðrik,
bógur frá fæðingu og Bjarni, Felix og Guðm. Óli.
snemma brjóstveikur.
Friðriks nafnið, sem þýðir friðarboði, var kannski frekar
valið sem ósk um að hann lifði. En hann var ekki skírður
í höfuðið á Sr. Friðrik Friðrikssyni, eins og margir héldu,
vegna tengsla hans við KFUM. Vegna heilsuleysisins
var Friðrik settur til náms og lauk kennaraprófi. Hann
hafði óvenju mikla foringjahæfileika og hafði einstakt lag
á að safna í kringum sig ungum drengjum. Stofnaði hann
ýmis félög, m.a. um fermingu fuglavinafélagið Svan, sem
var vísindafélag, sem stundaði rannsóknir á fuglalífi. I
því félagi voru um 80 félagar þegar mest var.
Góður vinur Friðriks var Kristinn Magnússon (bróðir
Knúts R. Magnússonar), en þeir voru skólafélagar.
Kristinn dó ungur úr botnlangabólgu, aðeins 16 ára og
hafði það mikil áhrif á Friðrik. Skömmu áður en hann
dó, hafði Friðrik lofað því að fara með honum á KFUM-
fund, en svo fór að þeir fóru aldrei saman. Friðriki fannst
hann samt verða að efna loforðið og fara á fundinn, og
varð það til þess að hann gekk í KFUM. Þar varð hann
fljótlega sveitarstjóri, eða hverfissjóri, en þá voru 11
sveitarsjórar KFUM í Reykjavík. Friðrik tók við 3. sveit,
og undir hans stjóm söfnuðust í hana um 300 drengir á
aldrinum 10-12 ára. Honum dugði það þó ekki, en hóf
að nema lönd í Laugarneshverfi, sem þá var úthverfi. Þar
áttu félagamir athvarf í garðhúsi, á svipuðum stað og
sundlaugin er nú. Taktu eftir því, að þetta var eingöngu
félagsskapur drengja. í sambandi við starfið í KFUM var
einnig sumarstarfið í Vatnaskógi. Tók þetta starf hug
okkar allan, enda ekki svo margt annað sem glapti.
Friðrik lauk kennaraprófi, en í skólanum hafði hann
kynnst Helgu Magnúsdóttur, elstu systur Önnu, seinna
konu minnar, og vom þau trúlofuð. Hann útskrifaðist 21
árs og kenndi stundakennslu til reynslu við
Austurbæjarskóla. Hann var ekki búinn að kenna nema í
mánuð þegar hann veiktist af því sem nú mun vera kallað
bráðahvítblæði og dó 18. desember 1942.
Skömmu fyrr hafði Sr. Sigurbjörn Einarsson, fyrr
prestur á Breiðabólsstað á Skógarströnd í Dalasýslu, sótt
um annað af tveimur prestsembættum, sem þá vora
auglýst laus við Hallgrímskirkju í Reykjavík. Friðrik
bróðir minn gerðist ákafur fylgismaður Sr. Sigurbjamar í
kosningarbaráttunni og gekk í Hallgrímssöfnuð eftir að
hann hafði verið kosinn. Hinn presturinn, sem var
skipaður, var Sr. Jakob Jónsson.
Veturinn 1942-43 byrjar Sr. Sigurbjöm að flytja
útvarpshugvekjur á jólaföstunni. Hann hafði sérstaka
persónutöfra og ræðustfl, sem náði eyrum manna og
athygli. Við bjuggum þá á 3. hæð á Óðinsgötunni og lík
bróður mfns stóð uppi í stofunni um jólin. Þetta
aðfangadagskvöld, skömmu eftir hugvekjuna, var drepið
á dyr og fór ég, þá á 15. ári, til dyra. Var þar Sr.
Sigurbjörn kominn að veita fjölskyldunni hluttekningu
sína vegna fráfalls Friðriks. Þá kynntist ég Sr. Sigurbirni
fyrst í návígi. Urðu það náin kynni, einnig við Magneu
konu hans og bömin, en þau systkinin urðu heimagangar
hjá okkur.
Eg hafði ekki farið í skóla eftir bamaskólann, en nú
var allt gjörbreytt. Stríðið byrjað og herinn kominn.
Nóg vinna fyrir föður minn og Bjama, bróður minn, hjá
hemum. Það mun hafa verið Sr. Sigurbjöm sem gekkst í
að innrita okkur Felix í gagnfræðaskólann við
Lindargötu.
Við áttum skemmtilegt og gott bemskuheimili og
góða foreldra, sem opnuðu húsið fyrir vinum okkar,
KFUM drengjum sem öðmm. Eftir að herinn kom, kom
Friðrik iðulega heim með breska hermenn, sem hann var
fljótur að kynnast eins og öðru fólki. Var þeim fagnað af
foreldrum okkar eins og öðmm.
Litli - Bergþór 19