Litli Bergþór - 01.03.2003, Blaðsíða 18

Daginn eftir að húsið hrundi, byrjaði afi strax að
tína saman spýtnabrak og dót, sem gat nýst til hús-
bygginga og byrjaði að byggja upp húsið.
Af því að Þjóðverjar gáfu sig ekki, fóru Rússar
mjög illa með Berlínarbúa. Konur þurftu að vera í
felum og ég skildi seinna hversvegna. Eitthvað í
stríðsrétti segir að fyrst eftir sigur, má sigurvegarinn
haga sér að vild. Ég man eftir 7 ára strák, nágranna
okkar, sem átti heyrnarlausan föður. Rússarnir
mættu föðumum á förnum vegi og heimtuðu úrið
hans. En af því að hann heyrði ekki, svaraði hann
þeim ekki og þá skutu þeir hann fyrir framan okkur
börnin. Síðan hef ég aldrei getað séð byssur.
Eftir stríðið var Þýskalandi, ásamt Berlín, skipt í
fjóra parta. Við bjuggum í NA-Berlín og lentum
fyrst Rússa megin. Þegar heragi var aftur kominn á
reyndust Rússarnir bara vera barngóðir. Við
krakkarnir fórum þrisvar í viku að herbúðunum og
stóðum þar í biðröð til að fá kannski hálfa ausu af
súpu, - afganga af mat hermannanna. Þetta var svo
matur fjöskyldunnar. Það var óskaplegur skortur á
öllu og fólk svalt. Ég gekk alltaf berfætt af því að
skórnir voru of þröngir og ég geng reyndar berfætt
enn. Er líka með þykkt sigg á iljunum! Ég átti
auðvitað að ganga í skónum og lagði af stað í þeim,
en um leið og ég var komin úr augsýn fór ég úr og
gekk berfætt. Og það bjargaði örugglega fótunum
mínum, því margir urðu bæklaðir af of þröngum
skóm.
Nokkru eftir stríð skiptust Rússar og Bandaríkja-
menn á borgarhlutum og þá lentum við Bandaríkja
megin. Þá voru Rússar og Bandamenn enn vinir. En
seinna versnaði samkomulagið eftir að Frakkar,
Bretar og Bandaríkjamenn sameinuðu sína parta til
að mynda Vestur-Þýskaland ásamt Vestur-Berlín
með þýskt mark sem gjaldmiðil. Hlutur Rússa var
þá Austur-Þýskaland og Austur-Berlín og þeir höfðu
gjaldmiðilinn Austur-þýskt mark. Stjórnvöld í
Austur-Þýskalandi mótmæltu sameiningu hluta
Bandamanna og lokuðu öllum samgönguæðum
Vestur-Berlínarbúa til Vestur-Þýskalands. Flugmenn
Bandamanna lögðu sig þá í mikla hættu til að færa
Vestur-Berlínarbúum það allra nauðsynlegasta,
aðallega mat, til dæmis skólamat, sem var oftast
hrísgrjónagrautur með rúsinum. Berlínarbúar hafa
sérstakan húmor og finnst gaman að uppnefna ýmis-
legt og kölluðu þessa loftbrú Bandamanna
„Rúsínubombuna".
Þann 17. júní 1956 varð uppreisn í Austur-Berlín,
þar sem margt saklaust fólk fórst, meðal annars tveir
úr mínum skóla. En Múrinn var ekki reistur fyrr en
1961.
Afi náði að hrófla upp húsinu fljótlega eftir stríð,
en það var mjög gisið og ég man að okkur
krökkunum fannst mjög spennandi að fylgjast með
samtölum fullorðna fólksins, því allt heyrðist milli
herbergja. — Þegar afi hafði komið upp veggjun-
um, vantaði þakið, og þá loks fór hann og gróf upp
fjársjóðinn í garðinum. Seldi hann 3 frímerki úr
safninu sínu, marg-yfirstimpluð frímerki frá Danzig,
sem tilheyrði ýmist Þjóðverjum eða Pólverjum í
stríðinu. Þau voru mjög verðmæt, og fyrir andvirði
þeirra keypti hann timbur í þakið. Síðan hef ég
safnað frímerkjum!
í stríðinu höfðum við oft ekki nóg að borða, en
eftir stríðið var mesti sulturinn. Ég man að þegar ég
varð 6 ára, óskaði ég mér í afmælisgjöf, að mega
borða mig sadda af brauði. Fjölskyldan safnaði
matarmiðum til að verða við þessarri ósk minni, en
svo þoldi ég ekki brauðið og kastaði því upp. Sá ég
alveg óskaplega eftir því að fara svona illa með
matinn.
Á þessum árum var ég orðin svo horuð að ég var
send ásamt fleiri bömum, á vegum Rauða krossins,
til Skandinavíu. Móðir mín hafði verið skiptinemi í
Svíþjóð fyrir stríð og í stríðinu fengum við
svokallaða „carepackets“ eða matarpakka frá
Skandinavíu. Ég fékk því leyfi til að fara til „fóstur-
foreldra” móður minnar í Svfþjóð og flaug frá
Berlín rétt eftir jól 1948, með einni „Rúsínubomb-
unni“, og lenti fyrst í Hamborg. Þar sá ég fyrst raf-
magnsljós á ævinni og fékk alveg ofbirtu í augun.
Næsta dag var ég sett upp í lest með spjald um
hálsinn,- 8 ára stelpan, - og sagt að fara ekki út úr
lestinni, fyrr en einhver kæmi að sækja mig inn í
hana.
Fósturforeldramir tóku á móti mér í Stokkhólmi
og var ætlunin að ég yrði þarna í 3 mánuði, en þeir
urðu 9. Fyrir voru 5 böm í fjölskyldunni, svo ég var
sjötta bamið og varð eins og ein úr fjölskyldunni.
Elsta dóttirin var 12 ára og var þá að byrja að læra
þýsku í skóla.
Á hverjum degi, í öllum veðrum, hjóluðum við
einn og hálfan tíma í skólann og til baka vomm við
2 tíma, því þá þurftum við að hjóla upp í móti. Ef
mikill bylur var vorum við keyrð, en það var alveg í
undantekningar tilfellum, því þá þurfti að sækja
okkur aftur.
Þegar ekki var skóli, vorum við sett út á morgn-
anna og máttum ekki koma inn fyrr en kl 5, en þá
var matur. Um hádegið var okkur fært snarl úti,
Litli Bergþór 18