Foreldrablaðið - 01.11.1959, Blaðsíða 28

gjafa. Mikill hluti þess kaupir handa
börnum sínum aðeins þær bækur, sem
ég mundi telja hið ómerkilegasta þvað-
ur. Þarf ekki lengi að athuga þetta til
þess að komast að raun um, að fólk
þetta kaupir helzt þær bækumar, sem
mest hafa verið auglýstar. Ég þekki
þetta fólk, það er sama fólkið, sem ég
vissi á æskuárum sínum gleypa í sig
sögur Jóns Thoroddsen, Einars Kvaran
og Jóns Trausta, gráta örlög Viktoríu
með Hamsun, stafa sig með ákefð fram
úr bókum Gunnars Gunnarssonar jafn-
óðum og þær komu út á dönsku, til-
einka sér með djúpum unaði Söngva
förumannsins, hrífast af Svörtum fjöðr-
um og kunna utanbókar langa kafla úr
Bréfi til Lám. Nú stendur þetta sama
fólk hér í bókabúðum og velur börnum
og barnabörnum sínum bækur. Það
stendur hér og biður um bláa bók,
græna bók, gula bók eða rauða. Um efni
er lítið skeytt. Sé um það skeytt, er beð-
ið um eitthvað spennandi fyrir strák-
inn, t. d. leynilögreglusögu, en handa
telpunni um Drottningu myrkviðarins
eða annað þess háttar. Hvað kemur til,
að fólk, sem heldur að það sé fætt af
einni mestu bókmenntaþjóð heimsins
og sjálft hefur strax á unga aldri not-
ið þeirra bókmennta, sem menning
þjóðarinnar gerði beztar, sýnir slíkan
menningarlegan fjandskap í garð sinna
eigin bama? Svar við þeirri spurningu
er nokkuð margþætt, en sterkir em þeir
þættir, sem hér skal minnzt á.
Til þess að við mættum vera öðrum
þjóðum fyrirmynd á sviði barnabók-
mennta eru nú of mörg ár liðin frá
fyrstu tugum þessarar aldar, hernáms-
árin orðin full mörg og peningaprang-
ið of fyrirferðarmikið. Fólki dagsins í
dag hefur gleymzt sú kenning meist-
26 FORELDRABLAÐIÐ
arans, að það lifi ekki af einu saman
brauði. Hitt er aftur á móti efst í huga
þess, að bókvitið verði ekki látið í ask-
ana. Sú kynslóð ræður nú ríkjum hér
á landi, sem lifað hefur þær mestu þjóð-
lífsbreytingar, sem nokkur kynslóð hef-
ur lifað síðan land byggðist. Sárfátæk
bernska og æska, illa klædd og oft
svöng, átti ekki arman munað en þann,
sem bækur veittu, en er nú vaxin í þá
kynslóð, sem hér fer með völd og það
hafa margir hlutir gerzt. Það hafa
reyndar allir hlutir gerzt. Það fólk,
sem tilheyrir þessari kynslóð, þykist að
vísu enn hafa í heiðri þann bókmennta-
lega arf, sem því var fenginn í hendur
í bernsku þess. Það heldur sig hafa
notið hans vel og blessar hann mjög á
tyllidögum, en mun ekki skila honum
til næstu kynslóðar nema í brotum.
Það umrót og þær byltingar, sem
dunið hafa yfir okkur og gert okkur
hina snauðustu allra manna að nýrík-
um grósserum, hafa einnig snert ómjúk-
lega andlegt líf okkar og svo að segja
lagt í rústir fyrri lífstrú. I dag er ekki
um að ræða hér á landi neina almenna
lífsskoðun, því síður er þjóðareining
finnanleg um nokkurt mál. Það fólk,
sem byggir Island í dag, sýnist eiga það
eitt sameiginlegt að keppa eftir lífsþæg-
indum. En þó að telja megi þetta sam-
eiginlegt, er ekki keppt eftir neinu sam-
eiginlega. Hver og einn sækir fram
fjrrir sig. Hver og einn berst fyrir sinni
lúxusbílaþrá, kæliskápadraumi, skatt-
svikahugsjón og lúxusflakki á erlendum
grundum. Þjóðin sér og finnur, að allt
er þetta reist á ótraustum grundvelli
félagslega séð og þjóðfélagið rambar
hvað eftir annað á heljarþröm. Félags-
legt öryggi er hvergi að finna. Fólk hef-
ur nú um skeið haft gnægð peninga
handa á milli og fyrir þessa peninga