Foreldrablaðið - 01.11.1959, Blaðsíða 30

þess, svo að það man ekki annað en
hann, er það velur börnum sínum
bækur.
Eitt ráð er það, sem útgefendur hafa
notað umræddum bókum sínum til
framdráttar, en það er að fá einhvern
velþekktan kennara til að láta nafn sitt
á þýðingu bókar eða þó ekki væri ann-
að en skrifa um hana lofritdóm í blöð.
Þeir hafa gert þetta í því trausti, að
hún gengi þá fremur í augu fólks og
væri nafn þýðandans trygging fyrir
góðu efni hennar. ÍJtgefendur hafa nú
fremur dregið úr þessari aðferð og
treysta nú meira á káputitilinn. Kenn-
arar hafa samt sem áður ekki lagt árar
í bát, heldur þýtt, frumsamið og gefið
út af eigin hvötum. En það er ekki
sama að vera þokkalegur kennari og
hafa þokkalegan smekk á bækur, skáld-
legt ímyndunarafl og í þjónustu þess
listræn vinnubrögð. Reynsla mín af
barnakennurum, stéttarbræðrum mín-
um, er yfirleitt ágæt. Þetta eru áhuga-
menn um starf sitt og ná þar flestir
miklu meiri árangri en almennt er við-
urkenndur. Meðal þeirra manna veit ég
marga, sem hafa næman smekk á skáld-
skap og mikið yndi af góðum bókum.
Svo undarlega vill til, að flestir eru þeir
meðal hinna hljóðlátu og kæra sig lítið
rnn að láta á sér bera. Hinu er ekki að
neita, að sé eina stétt um það að saka
fremur en aðra, hvílíkt óskaplegt létt-
meti og himinhrópandi kjánaskapur er
á borð borinn sem lesefni fyrir hörn og
unglinga, þá eru það einmitt barna-
kennarar bæði hérlendis og erlendis.
Það er eins og menn þessarar stéttar,
sem vasast mest í að semja bækur eða
þýða þær, komist hvergi út fyrir stig
hinnar fyrstu lestrarkennslu. Allt á að
vera sem auðveldast í lestri og helzt
allt á barnamáli, svo að hvergi reyni
28 FORELDRABLAÐIÐ
á neina hugsun, orðminni eða álykt-
unargáfu. Þessir menn virðast ekki hafa
hin minnstu hugmynd um, hvað raun-
veruleg bók er. Þyki þeim eða öðrum
þetta harður dómur, skulu bækur þeirra
vera vitni mín.
Það, sem nú er fram tekið og ýmis-
legt fleira á sök á því, að það ástand
hefur skapazt, sem nú er orðið hér og
virðist með hverju ári festast í sessi.
1 fullkomnu andvaraleysi hefur fólk
látið þessi mál afskiptalaus, en smám
saman sefjast af auglýsingabrellum og
áróðurstækni. Það skal tekið fram, að
hér er einkum átt við bækur ætlaðar
börnum komnum yfir tíu ára aldur og
síðan eldri. Bækur yngri barna eru hér
miklu skaplegri og nálgast það að vera
sæmilegar. Ekki skal því gleymt, að
nú hefur Helgafellsútgáfan reynt að
spyrna fótum við hinni óheillavænlegu
þróun og gefið út öndvegisrit fáein í
því skyni að glæða áhuga æskunnar
fyrir sígildum bókum. Er þetta lofsverð
tilraun, en því aðeins getur hún orðið
meira en tilraun, að forráðamenn æsk-
unnar skilji, hvað um er að vera.
Sá auglýsingakenndi hundavaðshátt-
ur, sem einkennir barna- og unglinga-
bækur nú til dags, er uggvænlegur.
Hvað vilja börnin lesa? er spurt. Sam-
anber Politiken 21. sept. 1956 vilja þau
helzt lesa um morð og glæpi og það
verða þau að fá.
Barna- og unglingabækur má auðvit-
að skrifa um hvaða efni sem er, nema
um glæpi, morð og öðruvísi manndráp
og það efni annað, sem sett er á svið
til að auka þá spennu, sem þegar er
orðin of há. Um þetta er ef til vill óþarfi
að fara mörgum orðum, því að spenn-
an hlýtur að falla. Engin ósköp standa
lengi og stefna og stefnuleysi hljóta að
eiga sín takmörk. Spennan helzt að lík-