Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2008, Síða 319

unum handahófskennt en allar röntgenmyndir voru skoðaðar með skoðunarmanni og
rafsuðueftirlitsmanni verktaka. Eftirlitsmaður gaf svo endanlegt samþykki fyrir því að
viðkomandi rafsuða uppfyllti þær kröfur sem til hennar voru gerðar.
Steypuvinna
Umtalsverður þáttur af steypueftirliti var að yfirfara aðferðafræði verktaka á hverjum
stað við niðurlögn á steypu. Eftirlit tók afstöðu t.d. gagnvart steypuhæð hverju sinni og
staðsetningu steypusamskeyta og óskaði eftir breyttri tilhögun á niðurlögn ef ástæða
þótti til.
Skilyrði fyrir því að steypa væri afhent verktaka til niðurlagnar var að eftirlitsmaður
hefði gefið út steypuleyfi. Áður en skrifað var upp á steypuleyfi voru gerðar úttektir á
mótauppslætti, þrifum í mótum og járnbindingu þar sem við átti. Eftirlit var ávallt við-
statt niðurlögn á steypu og voru gerðar prófanir á afhentri steypu. Steypa sem uppfyllti
ekki gæðakröfur var ekki samþykkt og var henni hent.
I massasteypum var fylgst með hitamyndun í steypukjarna. Farið
var fram á við verktaka að liann reiknaði áætlaða hitamyndun í
steypu áður en hún væri lögð niður og var svo hitastig mælt í
kjarna og á yfirborði á meðan steypa var að harðna. Ef hitamunur
varð of mikill var farið fram á við verkaka að hann gripi til
viðeigandi ráðstafana hverju sinni, t.d með því að kæla kjarna eða
einangra steypuyfirborð. Eftir að mót voru fjarlægð var gerð loka-
úttekt af eftirliti þar sem yfirborð steypu var skoðað og viðgerðir
skilgreindar þar sem við átti.
Umfram hefðbundna steypuvinnu var innifalið í verkinu að dæla
sementsgraut gegnum göt á láréttum stálfóðringum. Annars
vegar þannig að holrúm milli steypu og stáls væri fyllt og hins
vegar var borað í steypu gegnum göt á stáli og inn að bergi
handan við steypu til þess að fylla upp í holrúm sem gætu hafa
myndast milli steypu og bergs og/eða til þess að þrýsta sements-
graut undir þrýstingi inn í sprungur og glufur í berginu og mynda
þannig þéttitjöld í bergi umhverfis innsteyptar stálpípur. Haft var
eftirlit með því að sementsblanda væri í samræmi við forskrift, að
göt væru lofttæmd þar sem við átti og að graut væri dælt í holrúm
undir þeim þrýstingi sem var nauðsynlegur á hverjum stað.
Tæringarvörn
Mikilvægasti þátturinn í eftirliti með tæringarvörn var að ganga úr skugga um að hita-
stigi á stáli væri haldið ofan daggarmarks og að rakastigi lofts væri haldið það lágu að
ekki væri hætta á að ryð félli á stálið áður en fyrsta umferð af málningargrunni væri borin
á. Einnig olli rykmyndun við sandblástur töluverðum vandræðum þar sem rykið var
mjög lengi að falla úr loftinu þannig að hægt væri að hreinsa það burtu. í kafla um verk-
framvindu var skýrt frá því að vinna við tæringarvörn í lóðréttum fallpípum hefði valdið
umtalsverðum töfurn vegna vandamála við stýringu á ofangreindum þáttum.
Eftir að stjórn var komin á raka- og hitastig í pípunni og sandblæstri var lokið tók eftir-
litsmaður út hrjúfleika og hreinleika á yfirborði stáls og lagði mat með fulltrúa verktaka
á rykmagn í lofti. Að úttekt lokinni fékk verktaki undirritað leyfi frá eftirliti til að hefja
málningarvinnu. Málningarvinnan sjálf gekk yfirleitt fljótt fyrir sig og var þykkt á máln-
ingu almennt tekin út í heild sinni fyrir hvora lóðrétta fallpípu, eða láréttar greiningar
hvora um sig, eftir hörðnun.
Tækni- o g vísindagreinar
3 1 7