Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2008, Qupperneq 320

Spjaldlokar
Við uppsetningu á spjaldlokum var haft eftirlit með því að lokar væru nákvæmt staðsettir
m.t.t. láréttra stálfóðringa ofan við loka og efri beygja fallpípna. Eftir að loki hafði verið
tekinn út með þetta í huga voru undirstöðuboltar steyptir fastir í úrtök lokaundirstöðu
með epoxy-efni. I framhaldi var gengið frá flansatengingum beggja megin loka, annars
vegar er fastur flans ofan við loka en hins vegar þensluflans neðan við lokann. Eftirlit var
haft með herslu á boltum og miðjun á þensluflansi.
Að lokinni uppsetningu á vökvakerfi, stjómkerfi, aflofturum, áfyllipípum, lóðum og
öðrum fylgihlutum spjaldloka var viðkomandi loki hreyfiprófaður og þéttleikaprófaður
í þurru ástandi. í framhaldi var gerð lokaúttekt og metið hvort viðkomandi loki væri
hæfur til þess að taka við vatni. Afylling fallpípna og prófun loka undir þrýstingi og í
blautu ástandi var ekki á ábyrgð KSJV og því ekki fjallað frekar um það hér.
Gerð hefur verið tilraun hér til að lýsa á einfaldan hátt umfangi og eðli tæknilegs eftirlits
með uppsetningu á 420 m háum fallpípum, láréttum þrýstipípum, greiningum og
tilheyrandi spjaldlokum Kárahnjúkavirkjunar. Rétt er að lokum að nefna að fyrir hvern
stóran verkþátt, t.d. fyrir uppsetningu á lóðréttum fallpípum, vinnu við tæringarvörn
innan í lóðréttum fallpípum eða innsteypingu á láréttum greiningum þá var þess krafist
að verktaki skilaði inn greinargóðum skýringum yfir aðferðafræði sem nota ætti við
viðkomandi verkþátt (e. method statement). Eftirlit tók svo afstöðu til aðferðarinnar út
frá tæknilegu- eða öryggissjónarmiði. Yfirferð og innlegg í umræðu um aðferðafræði við
ýmsa verkþætti varð þannig að veigamiklu hlutverki eftirlits.
Rekstur og viðhald fallpípna
Þegar þetta er ritað er ríflega eitt ár liðið frá því að fallpípur Kárahnjúkavirkjunar voru
fylltar og teknar í rekstur. Hönnun miðar að því að rekstur virkjunarinnar og þ.m.t. fall-
ganga verði óslitinn eftir fremsta megni og er því óljóst hvenær tækifæri gefst til þess að
tæma fallpípur til eftirlits.
Mögulegt er að losa frá tengistykki neðan við spjaldloka í lokaskúta og slaka niður eftir-
litskörfu til að skoða lóðréttan hluta pípunnar en einnig er hægt að opna mannop í lá-
réttum greiningum ofan við hverfla og líta þannig á helstu slitfleti næst hverflum. Að öllu
jöfnu væri slík skoðun til þess að meta ástand tæringarvarnar innan í pípum. í þessu
verki voru pípur málaðar með epoxy koltjöru sem gefið hefur góða raun við svipaðar
aðstæður hérlendis. Tíminn mun segja hvernig til tókst en fordæmi eru fyrir því að sam-
bærileg málningarkerfi hafi varið þrýstipípur í meira en 20 ár áður en nauðsynlegt hefur
verið talið að ráðast í viðhaldsaðgerðir. Væntingar til máningarkerfis á fallpípum Kára-
hnjúkavirkjunar eru engu minni.
3 1 8 | Arbók VFl/TFl 2008