Neytendablaðið - 01.12.1991, Page 22

Frá lesendum
Hlutverk neytendasamtaka
ótt neytendur geti stuðst við löggjöf
um sanngjama viðskiptahætti, þurfa
margir aðstoð, ef út af ber í viðskiptum.
Það er mikið öryggi fyrir þá sem þykjast
misrétti beittir að eiga greiðan aðgang að
þjónustu Neytendasamtakanna, en verða
ekki einn og óstuddur að sækja mál sitt
gagnvart fyrirtæki sem býr oftast yfir
meiri reynslu.
í starfi Neytendasamtakanna ber þó
meira á öðru. Verðsamanburður er gott
fjölmiðlaefni. Hann er oft yfir-
borðskenndur, líkt og menn færu að bera
saman verð á nýjum bílum í ólíkum
verzlunum. Bættar samgöngur hafa styrkt
stærri staði í verðsamkeppni, en eftir sitja
verzlanir minni staða með síminnkandi
viðskipti. Þannig komast þær í vítahring.
Verzlunin verður þá enn dýrari og það
freistar héraðsbúa til enn frekari innkaupa
á stærri stöðum, en þeir, sem eiga erfitt um
að sækja verzlun langt, gjalda með
síversnandi viðskiptakjörum. Viðskipt-
aráðuneytið lét nýlega fjalla um, hvemig
snúast mætti við þessum vanda, eins og
lesa má í greinargerð sem það gaf út um
málið haustið 1989 (sbr. 3. tbl. Neytenda-
blaðsins 1990). Ekki hefur frétzt af að-
gerðum í samræmi við þau úrræði sem þar
var mælt með.
Hverfaverzlanir hér í Reykjavík hafa
lent í sama vítahring ásamt þeim
viðskiptavinum þeirra sem ekki eiga auð-
velt með að sækja stórverzlanir. Ekki kann
ég ráð til að gæta hagsmuna þessa fólks, en
fyrst mætti félag okkar, Neytendafélag
höfuðborgarsvæðisins, gera sér grein fyrir
málinu. Enn vil ég nefna það sem lýtur að
öryggi neytenda. Ekki því öryggi sem
óbreyttur neytandi getur notið með kunn-
áttu starfsmanna Neytendasamtakanna
þegar á bjátar, heldur lífsöryggi neytenda
almennt og þá sérstaklega okkar Reyk-
víkinga og annarra sem standa fjærst
matvælaframleiðslu. Það eru líklega ein
fimmtán ár síðan Ólafur Ólafsson land-
læknir tók það mál upp í almannavam-
aráði að stjómvöld gættu að fæðuöryggi
landsmanna á þrengingatímum. Það leiddi
til þess að vorið 1985 vom felld í lög um
almannavamir ákvæði um hagvamaráð,
sem á að gæta að þeim málum og kölluð
em almannaviðbúnaður í nálægum lönd-
um. Nú er ekki annað af því að segja eftir
6 ár en að á þeim dögum, sem herir
bandamanna ætluðu að láta til skarar
skríða gegn her íraks í Kúveit, fréttist svo
í sömu andránni að hagvamaráð hefði
komið saman á fyrsta fund sinn og hefði
það heldur óljósa hugmynd um birgða-
stöðu og að Italir hefðu hamstrað matvæli
af ótta við ófrið víðar en við Persaflóa.
Ólafur landlæknir lét raunar ekki við
það sitja að koma málinu af stað í al-
mannavarnaráði fyrir 15 ámm. Þegar árin
liðu eftir setningu laga um hagvarnaráð,
án þess að þeim væri sinnt, lágu leiðir
okkar Ólafs saman í þessu máli. Við reif-
uðum það í greinargerð og gengum á fund
þriggja ráðherra vorið 1989, þeirra sem
okkur fannst það helzt varða, en það vom
heilbrigðisráðherra, landbúnaðarráðherra
og dómsmálaráðherra. Við töldum dóms-
málaráðherra varða þetta sérstaklega, þar
sem almannavamir eru á ábyrgð hans, og
töldum þar vel að verki staðið, en hins
vegar fellur hagvamaráð undir forsætis-
ráðherra og er skipað öllum ráðuneytis-
stjómnum. Þótti okkur værð þess benda til
þess að of mörg höfuð væm á og færi
betur að fella málið undir almannavarn-
aráð og þar með dómsmálaráðherra.
Raunar töluðum við við forsætisráðherra
um málið þegar sumarið 1987, áður en
við sömdum greinargerðina.
Málflutningur okkar hefur engan
árangur borið. Þótt hér á landi sé gnægð
matvæla, em þau fábreytt. I þrengingum,
svo sem af völdum ófriðar, varðar mestu
vegna þeirra, sem eru í vexti, kvenna í
bameign og gamalmenna, að haldist sú
fjölbreytni í fæðuframboði sem fylgir
kúahaldi og garðyrkju, en þá er kúahald
háð ríkulegri fóðuröflun á venjulegum
tímum, svo að nóg verði eftir til mjólkur-
framleiðslu, ef aðföng til landbúnaðar
takmarkast. Við reifuðum málið í trausti
þess að ráðamenn tækju við sér og fylgdu
því eftir af alvöm. Það lá vitaskuld í máli
okkar, að annað væri óvitaskapur. Hér er
mál að vinna fyrir Neytendasamtökin að
hreyfa við stjómvöldum að fylgja eftir
þeim lögum sem Alþingi hefur samhljóða
falið þeim að vinna. Mér hefur þótt for-
ysta Neytendasamtakanna tala gáleysis-
lega um þessi mál, þegar í húfí eru for-
sendur fyrir því að hér sé ríkuleg
fóðuröflun og fjölbreytt garðyrkja. Mér
hefur fundizt þar koma fram einfaldur og
allt að því einfeldnislegur skilningur á
hlutskipti okkar neytenda, ekki sízt okkar
Reykvíkinga. Fjölbreytt fæðuöflun á ís-
landi varðar lífsöryggi allra, hún er í þágu
okkar Reykvíkinga, á sama hátt og skólar
landsins em ekki haldnir vegna kennara,
heldur nemenda. Málflutningur okkar
Ólafs var hugsaður til þess að koma mál-
inu á stig aðgerðarannsókna og aðgerða.
Björn S. Stefánsson
NEYTENDASTARF ER ÍALLRA ÞÁGU
Kauptélag ísfiröinga,
Austurvegi 2, ísafiröi
Kæliverk hf., Frostagötu 3b,
Akureyri
Laufiö, Hallveigarstig 1
Leöuriöjan hf., Hverfisgötu 52
Leöurverkstæöiö, Víöimel 35
Leikfangamarkaöurinn París
hf., Hafnarstræti 96, Akureyri
Listinn - gallerí, innrömmun,
Siöumúla 32
Ljós og raftæki,
Strandgötu 39
Ljósgjafinn hf., Gránufélags-
götu 49, Akureyri
London, Austurstræti 14
Lúxushnífar, Laugavegi 85
Lyngholt hf. - efnagerö, Auö-
brekku 23
Markholt hf. - byggingarverk-
taki, Reynihvammi 22
Markiö - verslun, Ármúla 40
Mata hf., Sundagöröum 10
Matboröiö sf., Bíldshöföa 18
Matvælaiöjan Bær,
Skipholti 29
Málmsteypa Porgríms
Jónssonar, Hyrjahöföa 9
Málning hf., Lynghálsi 2
Mongolian Barbeque - veit-
ingahús, Grensásvegi 7
Nótastööin Oddi hf.,
Noröurtanga 1, Akureyri
Múlakaffi v. Hallarmúla
Nings - veitinga- og vöruhús,
Suöurlandsbraut 6
Nudd- og snyrtistofan Betri
líöan, Kaupangi, Mýrarvegi,
Akureyri
Nýborg, Skútuvogi 4
Nýform, Reykjavikurvegi 66
Optíma, Ármúla 8
Ora hf., Vesturvör 12
Pólarsíld hf., Hafnargötu 32,
Fáskrúösfiröi
Pöntunarfélag Eskfiröinga hf.,
Strandgötu 50, Eskifiröi
Radiónaust, Geislagötu 14,
Akureyri
Rafberg hf., Auöbrekku 18
Rafbúöin, Álfaskeiöi 31
Rafbærsf., Ránargötu 14,
Siglufiröi
Rafland hf., Sunnuhlíö 12,
Akureyri
Raftækni, Óseyri 6, Akureyri
Rafrún hf. - rafverktaki,
Smiöjuvegi 11e
Rafteikning hf., Borgartúni 17
Ragnar Björnsson hf.
- húsgagnabólstrun,
Dalshrauni 6
Reiöhjólaverslunin Örninn,
Skeifunni 11b
Remedia, Borgartúni 20
Reykofninn, Skemmuvegi 14
Rúmfatalagerinn
Samskip hf., Holtabakka
v. Holtaveg
Seyöirhf., Smiöjuvegi 28
Seyma, Hafnarstræti 1-3
Sexbaujan, Eiöistorgi 15
22
NEYTENDABLAÐIÐ - Desember 1991