Tónlistin - 01.11.1943, Page 23

TÓNLISTIN
21
stefnunnar, sem þá var alveg ný
stefna í tónlistinni. Richard Wagner
sagði: „Sá, sem heyrði Liszt spila í
kunningjahópi t. d. Beethovensónöt-
ur, honum hlýtur að hafa orðið ljóst,
að hér var um annað og meira að
ræða en einfalda túlkun á tónsmíð-
unum; hér var skapandi kraftur að
verki.“ Edvard Grieg likti leik Liszts
við eldsumbrot. Tónskáldið Reineeke,
sem var kennari Sveinbjörns Svein-
björnssonar og Griegs, komst þann-
ig að orði: „Þegar Liszt spilaði hinar
erfiðustu þrautir, sem hjá öðrum
urðu að innantómu fingraspili, þá
var eins og liánn stráði perlum og
marglitum hlómum til beggja
handa.“
Árið 1838 hélt Liszt hljómleika í
Rómaborg, sem eru sögulegir að því
leyti, að þá eru í fvrsta sinni haldnir
píanóhljómleikar án aðstoðar söng-
krafta, hljómsveitar eða annarra
tónlistarkrafta. Þótti þelta býsna
djarft í þá daga. Síðan hafa píanó-
leikarar farið að dæmi hans. 1 árs-
byrjun 1818 settist Liszt fyrir á-
eggjan kjörfurstans að í Weimar,
þar sem Goetlie hafði alið aldur sinn.
Hefst nú nýr kafli í ævi hans, sem
er helgaður kennslustörfum, hljóm-
leikastjórn og tónsmíði. Liszt var al-
veg einstakur píanókennari. Nem-
endurnir flykktust lil lians úr öllum
áttum, en það var þó nokkrum vand-
kvæðum bundið að gerast nemandi
bans. Aðeins þeir komu til greina,
sem orðnir voru nokkurn veginn full-
gildir píanóleikarar. Allir nemend-
urnir höfðu sameiginlegan kennslu-
Ihna. Kennslan miðaði einkum að
því að auka skilning og listþroska
þeirra. Danskur nemandi hans segir
svo frá: „í kennsluherberginu var
flvgill frá verksmiðjunni Bechstein
og smápianó. Liszt settist venjulega
við smápíanóið og greip fram í fyrir
þeim, sem var að spila, þegar honum
þótti ástæða til og tók upp kaflann
í laginu á smápíanóið lil þess að
sýna, livernig ætti að fara með liann.
Þá var sem brygði upp leiftri, svo
að nemandinn hreifst með og gat
leikið þetta eftir þótt í veikari mynd
væri. Kennslustundirnar lijá Liszt
voru eklci daufar. Þær voru fullar af
iífi og fjöri, og andrikið og snilldin
var einstök. Hann lét sig engu skipta
svonefndar kennsluaðferðir, iivernig
ætti að liafa hendurnar og annað
islíkt. Kennslustundin byrjaði með
þessum orðum: „Spilið þér nú eins
og þér bezt getið!“ Ymist var hann
spaugsamur eða hæðinn. Ef honum
fannst einhver spila þurrlega, rann
honum i skap, og þá hreytti hann
máske úr sér: „Spilið þér ekki svona
rígbundið,“ eða „hafið þér máske
lært þetta í Leipzig?“, eða „ég segi
yður það satt, að ég hefi heyrt prins-
essu spila þetta lag betur,“ eða „farið
þér lieldur á Tónlistarskólann í Ber-
lín.“ Liszt tók ekkert kennslugjald,
en aðeins þeir gátu orðið nemendur
hans, sem höfðu til að bera miklar
gáfur og áhuga. Meðal nemenda
hans voru Carl Klindworth, Eugen
d’Albert, Emil Sauer, Moritz Rosen-
Ihal, Friedrich Lamond, Karl Tausig,
Peter Cornelius, Joachim Raff og
Hans von Biilow, tengdasonur hans.
Jafnframt kennslustarfinu var Liszt
hljómsveitarstjóri við óperuna í
Weimar. Margar óperur voru frum-