blaðið - 03.06.2006, Blaðsíða 6

6 I FRÉTTIR
LAUGARDAGUR 3. JÚNÍ 2006 blaöið
7,5 milljónir króna til
hjálparstarfs á Jövu
fslensk stjórnvöld hafa ákveðið að
láta íoo þúsund Bandaríkjadali, jafn-
virði um 7,5 milljóna islenskra króna,
renna til neyðaraðstoðar vegna jarð-
skjálftans í Indónesíu. Samkvæmt
upplýsingum frá utanríkisráðuneyt-
inu mun framlag fslands renna til
Alþjóðaheilbrigðisstofnunar Sam-
einuðu þjóðanna (WHO), samtak-
anna „Save the children“, Barnaheill
á íslandi og Alþjóðaneyðarhjálpar
kirkna (ACT).
Mikill jarðskjálfti, um 6,2 á
Richer-kvarða, reið yfir eyjuna Jövu
í Indónesíu í síðustu viku. Yfir 6.200
manns létu lífið á jarðskjálftasvæð-
unum, auk þess sem um 46 þúsund
slösuðust og yfir 200 þúsund misstu
heimili sín.
Sameinuðu þjóðirnar kynntu í gær
áætlun sína um uppbyggingu á jarð-
skjálftasvæðunum á Jövu í Indónesíu.
Áætlunin miðar að því að veita
íbúum bráðabirgðahúsaskjól, læknis-
hjálp, matvæli, drykkjarvatn og ann-
ars konar aðstoð næstu sex mánuði.
Þá mun ríkisstjórn Indónesíu senda í
það minnsta 5.000 tjöld á jarðskjálfta-
svæðið en ætlunin er að notast við
tjöldin sem bráðabirgðahúsnæði
fyrir skóla.
ÚTSALA
20% 50% afsláttur
Yfirhafnir
Jakkar
Stuttkápur
Sumar & heilsársúlpur
\c#Hl/l5IÐ
Mörkinni 6, sími 588 5518
naust>
535 9000
Akura/ri • Egilsstodum • Hafnarfirði • Höfn • Keflavík • Kópavogi • Reykjavík • Selfossi
Skrúðganga í Washington D.C til heiðurs þeim sem hafa fallið í stríðum Bandaríkjanna. Reuters
Tekist á um Hæðina
Margt bendir til þess að þingkosningarnar í Bandaríkjunum í haust
verði sögulegar og marki jafnvel þáttaskil í stjórnmálum landsins.
frambjóðenda flokkanna í næstu
forsetakosningum.
Þrennt þarf að koma til
Stjórnmálaskýrandinn og blaða-
maðurinn Ron Fournier, sem
starfar fyrir fréttastofuna Associ-
ated Press, bendir á að þrennt þurfi
að gerast til þess að demókratar
vinni meirihluta í báðum deildum
þingsins.
í fýrsta lagi þurfi demókratar
að fá kjósendur til þess að hafa
hugann við landsmálin en ekki sín
eigin kjördæmi þegar þeir ganga
til kosninga. { öðru lagi sýna kann-
anir að almenn reiði er á meðal kjós-
enda gagnvart stjórnmálamönnum.
Ömurleg frammistaða stjórnvalda
við björgunarstörf eftir að fellibyl-
urinn Katrín gekk yfir Louisiana
og önnur nágrannaríki og fjöldi
hneykslismála sem tengjast stjórn-
málamönnum ásamt vaxandi ótta
kjósenda um ástandið í Irak og um
hið háa olíuverð bendir til þess að
kjósendur muni hafa hugann við
landsmálin og séu að þreytast á
„getuleysi” stjórnmálamanna. Það
mun bitna meira á repúblikönum
en demókrötum sökum þeirrar ein-
földu staðreyndar að fleiri repúblik-
anar sitja á þingi.
I þriðja lagi telur Fornier að
demókratar verði að haga málum
þannig að kjósendur muni greiða
atkvæði útfrá því hvernig þeir telja
að George Bush standi sig sem for-
seti. Þrátt fyrir að minna en sex
mánuðir séu til kosninga eru stjórn-
málaskýrendur sammála um að
demókrötum hafi ekki ennþá tekist
að sannfæra kjósendur um að þing-
kosningarnar verði einskonar „þjóð-
aratkvæði um stefnu forsetans”.
Takist demókrötum að nýta sér
þessa þrjá þætti þykir líklegt að
þeir nái meirihluta á þingi eftir
kosningarnar í nóvember. Hins-
vegar telja stjórnmálaskýrendur
með öllu óvíst að demókrötum
takist að láta kosningabaráttuna
snúast um frammistöðu forsetans.
Ljóst er að repúblikanar munu
halda sig við þá kosningaherfræði
að virkja kjósendur á hægri-kant-
inum með því að leggja áherslu á
málaflokka eins og fóstureyðingar,
byssueign og fleiri í þeim dúr.
Einnig munu þeir boða kjósendum
ávinning af skættalækkunarstefnu
þeirra. Það hefur gefist þeim vel í
þingkosningum undanfarinn ára-
tug en spurningin sem brennur á
flestum er hvort að sú áhersla sé úr
| sér gengin. Það mun ráðast á næstu
a sexmánuðum.
Bush kveður eftir tvö ár. Nái demókratar völdum i báðum deildum þingsins verður erfitt
fyrir hann að framkvæma helstu stefnumál sín það sem eftir lifir kjörtfmabilsins.
Margir stjórnmálaskýrendur líkja
þingkosningunum í Bandaríkj-
unum, sem fram fara í nóvember,
við kosningarnar árið 1994 og 1974.
Úrslit þeirra gætu markað vendi-
punkt í bandarískum stjórnmálum
og brey tt valdahlutföllum til næstu
ára.
Útlit er fyrir að demókratar nái
meirihluta bæði í öldungadeild og
fulltrúadeild þingsins og komi sér
þar með í góða aðstöðu til þess að
fara gegn stefnumálum óvinsæls
forseta, George W. Bush. Slík staða
myndi að mati margra styrkja
stöðu frambjóðanda demókrata
fyrir forsetakosningarnar 2008.
Nýlegar kannanir gefa til kynna
að 70% bandarískra kjósenda
telji að bandarísk stjórnvöld séu á
rangri leið. Auk vaxandi óánægju
með ástandið í írak og hins háa
olíuverðs telja kjósendur einnig að
spilling meðal stjórnmálamanna
í Washington sé mikið vandamál.
Repúblikanar sem berjast fyrir
þingsætum sínum hafa brugðist við
þessu ástandi með því að fjarlæga
sig frá óvinsælum forseta á meðan
demókratar gera það sem þeir geta
til þess að láta umræðuna snúast
um landsmálin frekar en málefni
einstakra kjördæma.
Sögulega kosningar
Þingkosningarnar í Bandaríkj-
unum 1974 og 1994 mörkuðu tíma-
mót. í þeim fyrri hlutu demókratar
mjög sterkan meirihluta í báðum
deildum en þær voru haldnar í
skuggaWatergate-hneykslisins.Fjöl-
margir nýir þingmenn voru kjörnir
og mótaðist kynslóðin af vilja til
þess að „siðbæta” bandaríska stjórn-
kerfið í kjölfar hremminga sjöunda
áratugarins og byrjunar þess átt-
unda. Þrátt fyrir háleitar hugsjónir
voru það örlög þessarar kynslóðar
að stjórnkerfið gleypti hana á end-
anum Flestir demókratanna sem
kosnir voru á þing í fyrsta sinn árið
1974 sátu ekki lengur þegar komið
var fram á tíunda áratug síðustu
aldar. Á þeim áratug áttu sér stað
önnur tímamót.
I þingkosningunum 1994 fór
fram hin svokallaða „uppreisn-
repúblikana” (e. Republican Re-
volution). Repúblikanar unnu
mikinn sigur í þeim kosningum og
fjöldi nýrra þingmanna úr þeirra
röðum breytti um margt orðræðu
bandarískra stjórnmála aukþess að
vinna að framgöngu ýmissa áhuga-
mála hægri manna. Flokkadrættir
urðu skýrari á milli repúblikana
og demókrata á þingi og að margra
mati varð pólitíkin harðari en áður.
Áhrifa „uppreisnar-repúblikana”
gætti allan tíunda áratuginn en
fjarað hefur undan þeim síðustu
ár. Margir af helstu leiðtogum „upp-
reisnarinnar” hafa misst þingsæti
sín og aðrir sagt af sér vegna ásak-
ana um tengsl við hneykslismál.
Að sama skapi er brostinn á flótti
í röðum repúblikana á þingi sem í
auknum mæli fjarlæga sig frá helstu
baráttumálum forsetans og forystu
repúblikana sökum mikilla óvin-
sælda George Bush. Og þrátt fyrir
að demókratar sjái fram á sóknar-
færi eru þeir meðvitaðir um að allir
núverandi þingmenn munu eiga í
erfiðleikum með að verja þingsæti
sín í kosningunum í nóvember.
Munu úrslitin hafa spágildi
fyrir forsetakosningarnar?
í ljósi þessa telja stjórnmálaskýr-
endur kosningarnar geta orðið
sögulegar, líkt og þær sem fóru
fram 1974 og 1994. Söguleg niður-
staða þeirra myndi felast í því að
demókratar nái meirihluta í bæði
fulltrúadeild og öldungadeild og að
það myndi marka fráhvarf frá ríkj-
andi hægri-slagsíðu í bandarískum
stjórnmálum. Fráhvarf sem myndi
án efa hafa áhrif á áherslumál