Bændablaðið - 10.03.2011, Blaðsíða 10

10 Bændablaðið | fimmtudagur 10. mars 2011
„Það var mjög ánægjulegt að fá
þessa opinberu viðurkenningu
fyrir störf sín, ég átti nú satt best
að segja ekki von á neinu slíku,“
segir Ágústa Þorkelsdóttir bóndi
á Refsstað í Vopnafirði en hún
var sæmd riddarakrossi Hinnar
íslensku fálkaorðu á nýársdag.
Raunar var Ágústa víðs fjarri
góðu gamni þann dag, var stödd
í heimsókn hjá syni sínum í
Ástralíu, en gerir ráð fyrir að
koma við hjá forsetanum í næstu
ferð suður til höfuðborgarinnar.
Fálkaorðuna fékk Ágústa fyrir
störf sín í þágu dreifbýlis og
heimabyggðar.
Ágústa er fædd í Reykjavík
lýðveldisárið 1944 og ólst upp í
vesturbænum, í verkamannabú-
stöðum sem þá stóðu sunnan
Bændahallarinnar. Hún var ekki há í
loftinu þegar hún fór í sveit að sum-
arlagi, fyrst var hún í Grímsnesi, þá
Borgarfirði og loks hjá systur sinni
sem bjó á Héraði. „Mér leið alltaf
vel í sveitinni, ég er mikil dreif-
býlismanneskja,“ segir Ágústa.
Hún gekk á sínum tíma í
Samvinnuskólann á Bifröst og
lauk þaðan prófi 18 ára gömul.
„Þá hvarflaði að mér að ég væri
mjög merkileg og þyrfti að búa í
höfuðborginni, þar fékk ég vinnu
og í fyrsta sinn frá því ég mundi
eftir mér var ég að sumarlagi í
Reykjavík,“ segir hún en hugurinn
var í dreifbýlinu og fáum árum
síðar eða 22ja ára gömul flutti hún
austur á Egilsstaði og hóf störf
hjá Kaupfélagi Héraðsbúa. Með
henni var ungur sonur hennar,
Þorsteinn, sem nú er bóndi á Unaósi
í Hjaltastaðaþinghá.
Lukkunnar pamfíll
Ágústa kynntist Þórði Pálssyni
frá Refsstað árið 1970 og flutti til
hans það ár og þar hefur hún búið
í fjóra áratugi. Ágústa og Þórður
eiga tvo syni, Skúla sem er bóndi
á Refsstað og Pál, sem stundar
kennslu og rannsóknir í Ástralíu.
„Mér líkaði strax vel hér á Refsstað,
lífið á landsbyggðinni á vel við
mig. Mér þykir gott og gaman að
koma til Reykjavíkur og þar á ég
marga góða vini en ég vil hvergi
annars staðar búa en úti á landi,“
segir Ágústa. Hún segir oft mikið
að gera í sveitinni, en amstrið þar sé
þó með öðrum hætti en í borginni.
„Stundum finnst mér vanta fleiri
daga í vikuna eða fleiri klukku-
stundir í sólarhringinn svo komast
megi yfir öll þau verk sem þarf að
sinna, en þó að mikið sé að gera er
andrúmsloftið annað en í borginni.
Ég tel mig lukkunnar pamfíl að hafa
lent hér á Refsstað.“
Barðist fyrir breytingum
Ágústu dreymdi um að verða bóndi,
en á uppvaxtarárunum voru mögu-
leikar kvenna til að gerast bændur
vart aðrir en að giftast bónda. „Í
eina tíð voru konur ekki kallaðar
bændur, þær voru húsmæður, en
sem betur fer hefur það breyst eins
og margt annað,“ segir Ágústa. Hún
minnist þess að á árum áður var
konum meinuð þátttaka í búnaðar-
félögum, en sjálf barðist hún með
oddi og egg fyrir breytingum þar á.
„Mér þótti mjög óréttlátt að komur
máttu ekki gerast félagar í búnaðar-
félögum, þær unnu flestar hverjar til
jafns við karlana heima á búunum,“
segir Ágústa, en breyting var gerð
árið 1975 og konum hleypt inn í
búnaðarfélögin. Ágústa segist oft
hafa mætt óþægilegu viðhorfi vegna
baráttu sinnar, en ekki látið það á
sig fá: „Ég lét mig hafa það og hélt
ótrauð áfram, þetta var mín skoðun
og ég hafði fullan rétt á að halda
henni á lofti,“ segir hún. Ágústa
var því snögg til og gekk í búnaðar-
félagið í sinni heimasveit um leið
og færi gafst á.
Kom á óvart
Hún segir uppeldi sitt hafa einkennst
af því að byggja upp sjálfstraust og
hafi hún farið úr foreldrahúsum með
ríkulegt og gott veganesti út í lífið.
„Ég hef alltaf verið virk í starfi
í þeim félögum sem ég hef gengið
í,“ segir hún og bætir við að þó hún
hafi unnið að félagsmálum alla tíð
hafi hún alls ekki átt von á að fá
opinbera viðurkenningu fyrir þau
störf. „Ég verð nú bara að segja
eins og er að þegar ég opnaði
bréfið þar sem mér var boðið heim
á Bessastaði á nýársdag að taka við
fálkaorðunni fyrir störf mín í þágu
dreifbýlis og heimabyggðar varð
ég klökk, þetta kom mér á óvart.“
Ágústa hefur lagt sitt af mörkum
til kvennabaráttunnar í ræðu og riti
gegnum árin og segir að sér þyki
vænt um þegar ungar konur hafi
nefnt við sig að þær hafi fylgst
með baráttu hennar. „Það finnst
mér mikil viðurkenning og stað-
festing á því að ég hafi eitthvað lagt
af mörkum.“
Óvænt kaffisamsæti
Sem fyrr segir var Ágústa stödd hjá
Páli syni sínum í Ástralíu þegar
fálkaorðan var afhent og er til
þess að gera nýlega komin heim.
„Viðbrögðin hafa verið hreint ótrú-
leg, það hefur fjöldinn allur af fólki
haft samband við mig og óskað mér
til hamingju, það þykir mér mjög
vænt um,“ segir hún. Kvenfélagið
Lindin, þar sem Ágústa er félagi og
formaður um þessar mundir, stóð
ásamt félagi eldri borgara fyrir kaffi-
samsæti henni til heiðurs á dögunum.
„Ég stóð í þeirri meiningu að ég væri
að fara á fund um ferðamál,“ segir
hún en samsætið kom henni í opna
skjöldu. „Þetta var afskaplega góð
og ánægjuleg stund.“
Ágústa hefur undanfarin miss-
eri rekið kaffihúsið Kaupvangskaffi
í sögufrægu fyrrum verslunarhúsi
í Vopnafirði og hyggst halda því
áfram. „Það á vel við mig að byggja
eitthvað upp frá grunni og koma
því svo í hendurnar á öðrum þegar
reksturinn er kominn á beinu braut-
 
   
þeim á legg og svo geta aðrir tekið
við,“ segir hún. „Ætli ég verði ekki í
þessum rekstri fram að sjötugu, þá sé
ég fyrir mér að leggjast í ferðalög.“
/MÞÞ
Sveitungar Ágústu efndu til kaffisamsætis henni til heiðurs þegar hún kom heim eftir langt ferðalag til Ástralíu. Eins og sjá má á spjöldunum sem kon-
urnar veifa hefur Ágústa víða komið við á sinni æfi og gegnt mörgum hlutverkum. Mynd | Jón Sigurðarson Vopnafirði
Ágústa Þorkelsdóttir á Refsstað sæmd fálkaorðu fyrir störf í þágu dreifbýlis og heimabyggðar:
Ánægjulegt að fá opinbera viðurkenningu fyrir störf sín
Það var mjög gaman að koma
þarna og skoða sig um utan við
hefðbundnar ferðamannaslóðir.
Að vera með heimamönnum og
sjá hvernig þeir lifa er ómetan-
leg lífsreynsla, mjög ánægjuleg
og lærdómsrík,“ segir Ágústa
Þorkelsdóttir sem ásamt eigin-
manni sínum, Þórði Pálssyni
á Refsstað, fór í heimsókn til
gamals skólabróður og vinar,
Sigurðar Fjeldsted frá Ferjukoti
í Borgarfirði og eiginkonu hans
Tom, en þau búa í Taílandi og
stunda þar hrísgrjónarækt.
Ágústa og Sigurður eru skóla-
systkin úr Samvinnuskólanum en
einnig starfaði Ágústa um skeið í
skálanum við Hvítárbrú. Sigurður
hefur undanfarin ár búið í heima-
landi eiginkonu sinnar þar sem þau
eru hrísgrjónabændur. Þau rækta

  
 !#
talsins, en hver um sig er um hálf
dagslátta. Meðan Ágústa og Þórður
voru í heimsókn fóru þau að skoða
einn skika til viðbótar sem þau hafa
í hyggju að bæta við sig.
„Það þykir núna betri fjárfesting
en t.d. steinsteypa, að eiga land,
það er ákveðið öryggi í því að eiga
það og rækta. Eftir að bygginga-
markaður hrundi kom í ljós að það
var oft lítið veð á bak við bygg-
ingarnar, bankar snéru við blaðinu
og vilja nú umfram annað fá veð
í landi,“ segir Ágústa.
Hún kunni afskaplega vel við
sig í Taílandi og segir mikinn mun
á því að ferðast um utan alfara-
leiðar og með heimamönnum en
þræða hefðbundnar ferðamanna-
slóðir. „Ég tók eftir því að það
eru allir svo glaðir og ánægðir,
fólk brosir og er sátt við lífið,
tekur einn dag í einu og er ekki
að stressa sig yfir hlutunum,“
segir Ágústa. Hún segir landa
sína margt geta af Taílendingum
lært. Vissulega þurfi Íslendingar
að verja stærri hluta tekna sinna
til húsnæðismála en í löndum þar
sem loftslag er hlýrra.
„Fólkið er svo nægjusamt,
það er ánægt, brosandi, enginn
að flýta sér og menn gera sér ekki
rellu út af smámunum heldur njóta
þess að vera til. Ég myndi gjarnan
vilja sjá Íslendinga taka sér þetta
fólk til fyrirmyndar, því miður
höfum við frá hruninu verið alltof
neikvæð. Ég held að við myndum
vinna okkur auðveldar út úr erfið-
leikunum með meiri jákvæðni. Það
er ekki gæfulegt að eyða ævinni
í að vera neikvæður, við eigum
að vera þakklát fyrir það sem við
höfum.“
/MÞÞ
Ágústa og Þórður á Refsstað heimsóttu íslenskan hrísgrjónabónda í Taílandi:
„Fólk nægjusamt og ánægt"
Sigurður Fjeldsted og eiginkona hans Tom skoða land sem hún hefur í hyggju að kaupa, en það er viðbót við
þær hrísgrjónaekrur sem Tom á fyrir og eru við hlið þessarar. Heima við hús þeirra er svo stærra land í þeirra
eigu þar sem þau rækta hrísgrjón.