Fréttablaðið - 21.01.2012, Blaðsíða 18

18 21. janúar 2012 LAUGARDAGUR
Það var í janúar fyrir ári sem ég sá viðtal í DV við Hall-
grím Helgason rithöfund. Þar
kom fram að hann væri að skrifa
bók byggða á sögu móður minn-
ar sem hét Brynhildur Georgía
Björnsson og lést í febrúar 2008.
Þó ég hefði ekkert af skrifum
Hallgríms vitað komu þau mér
ekki á óvart því móðir mín hafði
eitt sinn sagt mér af símtali á
milli þeirra tveggja.
Hann hafði hringt í hana vorið
2006 til að afla at kvæða fyrir
Reykja víkur listann í borgar-
stjórnarkosningum. Mamma
sagði mér að eftir að hún hafði
útskýrt stjórnmálaskoðanir
sínar fyrir þessum manni hefðu
þau átt langt spjall saman. Hann
hefði verið mjög áhugasamur
um hennar hagi. Hún spurði
mig síðan hver hann væri, hann
hefði sagst heita Hallgrímur
Helgason og vera rithöfundur.
Þótt móðir mín læsi manna
mest af bókmenntum hafði hún
ekki lesið bók eftir Hallgrím
og þekkti hann því ekki sem
höfund. Þegar ég las áður nefnt
viðtal í DV rifjaðist þetta símtal
upp fyrir mér. Mér fannst samt
með ólíkindum að Hallgrímur
væri í raun byrjaður á bók þar
sem ævi móður minnar væri
kveikjan án þess að fjölskylda
hennar hefði af því vitað. Ég
hafði í framhaldinu samband við
hann og fékk þetta staðfest. Ég
sagðist þá myndu vilja aðstoða
hann ef hann vildi, til að dýpka
sýn hans og í þeim tilgangi kom
hann á heimili mitt í Borgarnesi
í eitt skipti. Okkar samtal var
gott og ég skynjaði að merk
saga mömmu hefði vakið athygli
hans. Ég sagði honum að ég gerði
mér grein fyrir því að ég gæti
engu ráðið um hvernig sögu
hann skrifaði, en vildi hjálpa
honum að varpa sem bestu ljósi á
persónuleika hennar.
Við áttum í framhaldi af þessu
nokkur samskipti í tölvupósti en
handrit fékk ég ekki í hendur –
utan eins af fyrstu köflunum –
fyrr en föstudaginn 2. september
2011. Á þeim tímapunkti
var bókin hins vegar þegar
fullskrifuð og komin í prentun
í Þýskalandi þar sem hún kom
fyrst út. Eftir því sem liðið hafði
á sumarið höfðu áhyggjur mínar
vaxið nokkuð því ég hafði ekki
hugmynd um efnistökin. Ég
treysti Hallgrími hins vegar og
reyndi því að vera róleg. Eftir að
ég hafði síðan fengið handritið í
hendur settist ég strax við lestur,
með allmiklum kvíða þó. Eftir
nokkra tugi blaðsíðna áttaði
ég mig á að þó verkið væri vel
skrifað væri það engu að síður
mjög grófur texti, en við þetta
hlyti nú að vera hægt að lifa.
Þegar á leið er hins vegar
skemmst frá að segja að ég
varð fyrir þungu áfalli. Textinn
leiddist yfir í meiri ljótleika
en ég hafði nokkurn tíma gert
mér grein fyrir, uppáferðir,
nauðganir og klám tóku yfir og
þannig hélst sagan út bókina.
Á þriðjudagskvöldi lauk ég við
lesturinn. Eftir andvökunótt
skrifaði ég Hallgrími strax og
sagði honum að ég gæti ekki búið
við þessi skrif – ég gerði mér
nú grein fyrir hvernig bók hann
hefði verið að semja og bað hann
eins og guð mér til hjálpar að
breyta því sem hann gæti.
Þá var bókin hins vegar
svo langt komin í Þýskalandi
að ekkert var hægt að gera.
Hallgrímur fann til með mér og
reyndi að fást við breytingar á
íslensku útgáfunni. Þetta virði
ég mjög við hann þótt það hafi
ekki gengið upp, við mildun
textans fannst honum sem
kjarninn í verkinu biði skaða af.
Hann sýndi hluttekningu sína
að lokum í raun með því að setja
verkinu sterkan formála og fyrir
það á hann þakkir skildar. En á
næstu dögum varð ég því að gera
mér grein fyrir að barátta mín
fyrir frekari verndun minningar
móður minnar var vonlaus.
Við tók tími svefn lausra
nátta og sálar baráttu og ótal
spurninga. Hvernig var þetta
hægt? Að skrifa svona texta
um látna mann eskju sem ekki
gat borið hönd fyrir höfuð sér?
Nota einhver ævi atriði hennar,
nafn greina fólkið hennar,
segja sögurnar hennar, en um
leið draga minn ingu hennar
inn í grót esku og klám undir
merkjum skáld sögunnar? Svör
við þessum spurn ingum fæ ég
aldrei. Það skal tekið fram að ég
hef ekki reynt Hallgrím Helga-
son að öðru en dreng skap í okkar
samskiptum – en hann vissi þó
allan tímann að hann var að
skrifa verk á þessu plani – og
sagði mér aldrei af því, kannski
skiljan lega.
Ég dæmi hann ekki af reiði, sá
einn getur dæmt sem er galla-
laus sjálfur. En í huga mínum er
djúp hryggð yfir að þetta verk
skyldi hafa orðið til. Eru bók-
menntir yfir siðferði og réttlæti
hafnar? Kannski er það svo og
við fjölskylda mín vorum bara
óheppin að lenda í þessu. En í
mínum huga er ekki siðlega rétt
að skrifa svona texta og tengja
hann við minningu fólks. Jafnvel
þó það sé löglegt.
Mín eina huggun síðustu vikur
er sú að margir lesenda bókar-
innar hafa borið sig eftir raun-
verulegri ævisögu móður minn-
ar sem var gefin út árið 1983 og
heitir Ellefu líf. Fyrir þetta er ég
þakklát. Ég veit að Þjóðleikhúsið
hefur keypt réttinn að leikgerð
Hallgríms á verkinu en vildi
óska að önnur leið yrði farin, þ.e.
að láta gera leikgerð af Ellefu
lífum, þar er næg saga og engin
þörf á að bæta neinu við.
Af ýmsum á stæðum átti móðir
mín erfitt með að sinna börn-
unum sem hún eign aðist í lífinu.
Engu að síður áttum við gott og
gefandi sam band. Okkur þótti
vænt um hana og skynjuðum
hennar mögn uðu sögu og
persónu leika. Barna börnin
hennar náðu að kynnast henni
og eiga hana að vini. Þó var hún
rúm liggjandi sjúk lingur árin
sem þau þekktu hana. Hún átti
tryggða vini sem litu til hennar.
Hjúkrunar fólkið og lækn arnir
voru vinir hennar, þar ríkti
traust, virðing og skiln ingur.
Þrátt fyrir erfiða ævi bar
móðir mín höfuðið hátt og sýndi
andlega reisn og mikilfengleika
til hinstu stundar. Nú er komin út
skáldsaga langt fyrir neðan það
plan. Þar á hún neistann en bara
brotabrot af söguþræðinum. Þó
verkið sé skáldsaga hlýtur það að
vera atlaga að minningu henn-
ar sem er dýrmæt fjölskyldu og
vinum. Eftir sitja spurningarnar
um hið siðferðilega.
Tólfta lífið
Bókmenntir
Guðrún Jónsdóttir
dóttir Brynhildar
Georgíu Björnsson
FRÓÐLEIKUR Á FIMMTUDÖGUM
Skattadagur 2012
Fimmtudaginn 26. janúar | kl. 8:45 - 11:00 | Borgartúni 27
Á hverju ári eru fjöldi skattalagabreytinga sem snerta fólk og
fyrirtæki. Á þessum fróðleiksfundi verða helstu breytingarnar
kynntar auk þess sem handbók KPMG um skattamál
einstaklinga og rekstraraðila 2012 verður dreift.
kpmg.is
Skattabæklingar
KPMG 2012
Dagskrá fróðleiksfundarins
Farið verður yfir nýja skatta á árinu 2012 og breytingar
á eldri sköttum. Gerð verður grein fyrir ágreiningi við
skattyfirvöld um skuldsettar yfirtökur og fjallað verður um
áhrif skattlagningar á atvinnulífið. Að lokum verður farið yfir
mikilvæg atriði í stjórnun og stjórnarháttum fyrirtækja.
Helstu skattalagabreytingar árið 2011
Alexander G. Eðvardsson, KPMG
Er eitthvað öfugt við öfuga samruna?
Sigurjón Högnason, KPMG
Skattar og hvatar
Finnur Oddsson, framkvæmdastjóri VÍ
Hvernig er stjórnunin í þínu fyrirtæki?
Ása Kristín Óskarsdóttir, KPMG
Aðrir fróðleiksfundir
Breytingar á skattalögum snerta alla landsmenn og því
munu skattasérfræðingar KPMG leggja land undir fót og
fjalla um ýmis skattaleg málefni á fjórum stöðum á landinu.
Egilsstaðir | mánudaginn 30. janúar | kl. 16:00
Selfoss | miðvikudaginn 1. febrúar | kl. 16:00
Akureyri | föstudaginn 3. febrúar | kl. 9:00
Reykjanesbæ | föstudaginn 10. febrúar | kl. 9:00
Skráning og frekari upplýsingar um
fróðleiksfundina er að finna á kpmg.is
TAX
Icelandic Tax
Facts 2012
In-depth Information on the Icelandic Tax System
kpmg.is
SKATTA- OG LÖGFRÆ
ÐISVIÐ
Skattabæklingur

2012
Upplýsingar um skattam
ál
einstaklinga og rekstrara
ðila
2011 / 2012
kpmg.is
Mín eina huggun
síðustu vikur
er sú að margir lesenda
bókarinnar hafa borið sig
eftir raunverulegri ævi-
sögu móður minnar...