Fréttablaðið - 21.01.2012, Blaðsíða 16

16 21. janúar 2012 LAUGARDAGUR
AF NETINU
Ólafur þarf að svara áskorendum
Það er ekkert víst að það borgi sig að vera alltof snemma
á ferðinni í þessu geimi. En Ólafi Ragnari er viss vandi
á höndum. Hann verður að fara að segja af og á um
hvort hann verður í framboði. Annað er í raun ókurteisi
við kjósendur og við þá sem hyggja ef til vill á framboð.
Þannig að í raun þarf hann að svara áskorendunum
Guðna, Ragnari og Ásgerði nokkuð fljótt.
http://silfuregils.eyjan.is
Egill Helgason
Sannleiksnefnd er svarið
Sannleiksnefnd um hrunið og aðdraganda þess er það
sem við Íslendingar þurfum. Sannleiksnefnd sem starfar
fyrir opnum tjöldum. Sannleiksnefnd þar sem markmiðið
er að draga fram þau mistök sem við gerðum fyrir hrun,
í hruninu og í kjölfar hrunsins. Það er eina leiðin til þess
að við getum lært af því.
Það á ekki að elta menn fram í rauðan dauðann.
http://blog.eyjan.is/hallurm/
Hallur Magnússon
Áramótaumfjöllun um skatta-hækkanir fer nú fram fjórða
árið í röð. Að vanda kveinka for-
svarsmenn skattastefnu stjórn-
valda sér undan henni. Í grein í
Fréttablaðinu síðastliðinn laugar-
dag fjallar fyrrverandi fjármála-
ráðherra um yfirlit Viðskiptaráðs
um skattkerfisbreytingar síðustu
ára þar sem bent er á að skattar
hafi hækkað verulega og að skatt-
kerfi, sem var að grunngerð gott,
hafi verið umbylt og orðið svo flókið
að sé til óþurftar.
Skattar varða hag allra og því
mikilvægt að um þá sé fjallað af
vandvirkni og án skætings. Hér
verður athyglinni því beint að við-
fangsefninu eingöngu, þ.e. hvort
skattar hafi hækkað, hvort skatt-
kerfið sé orðið of flókið og hvort
breytingar síðustu ár séu líklegar
til að styðja eða hamla efnahags-
legri endurreisn.
Fyrst er þó rétt að nefna að eitt
mikilvægasta verkefni frá hruni
er að tryggja hallalausan rekstur
hins opinbera. Þó einhverjar skatta-
hækkanir hafi því verið nauðsyn-
legar eru flestir þeirrar skoðunar
að gengið hafi verið of langt og
skattastefnan ógni nú uppbyggingu
atvinnu- og efnahagslífs.
Hafa skattar hækkað eða lækkað?
Það er raunar kostulegt að deilt
sé um hvort skattar hafi hækkað.
Í þeirri rökræðu bregður fyrir
ýmsum „talnakúnstum“ (hlut-
falli af landsframleiðslu, föstu eða
breytilegu verði, mati á áhrifum á
mismunandi hópa, o.fl.) og aðferðin
ræðst oft af hagsmunum þess er
flytur skilaboðin. Þar geta allir litið
í eigin barm.
Ráðherra heldur því fram að
skattar hafi lækkað því skatt-
tekjur ríkissjóðs sem hlutfall af
landsframleiðslu eru lægri nú en
árin 2005 til 2007. Þetta er rétt
og er bæði eðlilegt og æskilegt að
heildar skatttekjur séu næmar fyrir
efnahagssveiflum, þ.e. að hlutfall-
ið dragist saman í niðursveiflu og
hækki í uppsveiflu. Fallandi skatt-
tekjur þýða þó ekki að skattar hafi
lækkað, heldur endurspeglast þar
mikill samdráttur í landsfram-
leiðslu og veruleg lækkun raun-
launa. Lækkun skatttekna sem hlut-
fall landsframleiðslu er því varla til
að stæra sig af. Það er aftur á móti
krefjandi verkefni að skapa réttar
aðstæður til að snúa þeirri þróun
við og vafamál hvort uppbygging
skattkerfisins nú stuðli að því.
Skattar stighækkandi
eftir tekjum …
Íslenska tekju skatt kerfið er, og
var fyrir upp töku þrepa skiptingar,
svo upp byggt að þeir tekju hærri
greiða ekki aðeins fleiri krónur í
skatta en þeir tekju lægri heldur
greiða þeir einnig hlut falls lega
meira af sínum launum. Árið 2007
var skatt prósentan í stað greiðslu
35,72% og persónu afsláttur 32.150
kr. á mánuði. Það þýddi að af
150.000 kr. tekjuskattsstofni greiddu
einstaklingar 14,3% í skatt, 25% af
300.000 kr. og 30,4% af 600.000 kr.
Þegar skattstofninn fjórfaldaðist
þá tvöfaldaðist skatthlutfallið og
skattgreiðslan áttf aldaðist.
… og skattbyrðin
hefur aukist hjá öllum
Samanburðarhæf skattbyrði (þ.e.
reiknuð á föstu verðlagi og út frá
staðgreiðsluhlutfalli tekjuskatts,
útsvari og persónuafslætti)
hefur aukist hjá öllum þeim sem
greiða tekjuskatt. Af 150.000 kr.
mánaðarlaunum var hún 14,3% árið
2007 en 16% 2011. Sambærilegar
tölur fyrir 300.000 kr. laun eru
25% og 28,1% og 30,4% og 35,2%
fyrir 600.000 kr.laun (sjá mynd).
Það er erfitt að sjá að skattbyrði,
jafnvel tekjulágra, hafi lækkað. Það
kemur reyndar ekki á óvart, enda
tekið fram í fjárlagafrumvörpum
ríkisstjórnar síðustu ára að skatta
verði að hækka.
Skattar á atvinnu, fjármagn, eignir
og neyslu hafa einnig hækkað
Fyrir eins taklinga sem borga skatta
af launum eru full yrðingar um að
skattar hafi lækkað fjar stæðu-
kenndar. Það sjá þeir á launa-
seðlinum, í mat vöru versluninni, í
ÁTVR, þegar þeir kaupa flug miða,
bensín o.fl. Það sama má segja um
atvinnu rekendur og þá sem hafa
tekjur af fjár magni, en skattar á
hagnað, launa greiðslur, fjár magns-
tekjur og eignir (o.fl.) hafa hækkað
eða verið teknir upp nýir frá árinu
2008.
Tíðar breytingar eru vandamál
Ráðherra gerir athuga semd við
að Við skipta ráð haldi yfirlit um
skatta breytingar, en slíkt yfir-
lit er hvergi að gengi legt hjá opin-
berum aðilum. Ráð herra telur yfir-
litið mark lausar tölur, enda skipti
efni skatta breytinga máli en ekki
fjöldi. Þó efni skipti máli þá gerir
fjöldi og flækju stig kerfisins það
einnig. Við það eykst kostnaður
fyrir tækja og opin berra aðila,
hætta er á mis tökum í laga setningu
og óvissa skapast um rekstrar-
for sendur fyrir tækja. Flækju stig
kerfisins dregur úr hvötum til fram-
taks fólks og fyrir tækja þegar síst
skyldi. Góð yfir sýn yfir skatta um-
hverfið er nauð synleg og yfir lit Við-
skipta ráðs því gagn legt. Ívilnandi
skattabreytingar er einnig að finna í
yfir litinu, en ráð herra eru þakkaðar
gagn legar ábendingar um at riði
sem vantar. Vegna fjölda breytinga
kemur kannski ekki á óvart að
eitthvað mis farist í saman tektinni.
Í öllum þessum aragrúa skatta-
breytinga má finna breytingar til
bóta, eins og t.d. eðlilega lækkun
tryggingargjalds í ár eftir mikla
hækkun undanfarið og ívilnanir
fyrir nýsköpun. En stóru drætt-
irnir skipta máli fyrir áhrif kerfis-
breytinga á gangverk hagkerfis-
ins og þeir felast í umfangsmiklum
breytingum á skattkerfinu sem í
langflestum tilvikum fela í sér nýja
og hækkaða skatta. Um þetta hefur
Viðskiptaráð fjallað ítarlega áður.
Raunveruleiki heimila
og fyrirtækja skiptir mestu
Þótt töluleg rýni sýni ótvírætt að
skattar hafi aukist á undanförnum
árum mætti svara spurningunni
um hvort skattar hafi hækkað eða
lækkað með könnun á skoðunum
heimila og fyrirtækja. Fáir velkj-
ast í vafa um hvert svarið yrði. Ef
mörgum líður þannig að skattar
hafi hækkað verulega hefur það
áhrif á vinnubrögð þeirra og starfs-
hætti.
Vandinn blasir við: Hvatarnir
sem umbreytt skattkerfi býr fólki
og fyrirtækjum vinna gegn fram-
takssemi, fjárfestingu, sparnaði,
hóflegri neyslu, aðkomu að atvinnu-
starfsemi, verðmætasköpun og
nýráðningum starfsfólks. Um leið
stuðla þeir að flótta fólks og fyrir-
tækja í aðrar skattalögsögur, af
vinnumarkaði eða skattaundan-
skotum. Þessir hvatar eru nú orðnir
verulega óheilbrigðir endurreisn og
uppbyggingu hagkerfisins. Því þarf
að breyta og fyrr frekar en seinna.
Af talnakúnstum
Skattamál
Tómas Már
Sigurðsson
formaður Viðskiptaráðs
Íslands
35
30
25
20
15
10
5
0
150 300 600
Mánaðartekjur á föstu verðlagi
(m.v. 2007) í þúsundum króna
Skattbyrði eftir tekjuskattsstofni
á föstu verðlagi ársins 2007.
■ 2007
■ 2008
■ 2009
Sk
at
tb
yr
ði
(
%
)
HEIMILD: HAGSTOFA ÍSLANDS, RÍKISSKATTSTJÓRI
OG ÚTREIKNINGAR VIÐSKIPTARÁÐS.
Skógarhlí› 18 • 105 Reykjavík • Sími 595 1000 • Fax 595 1001 Akureyri sími: 461 1099 • www.heimsferdir.is
B
irt
m
eð
fy
rir
va
ra
u
m
p
re
nt
vi
llu
r.
H
ei
m
sf
er
ð
ir
ás
ki
lja
s
ér
r
ét
t
til
le
ið
ré
tt
in
g
a
á
sl
ík
u.
A
th
. a
ð
v
er
ð
g
et
ur
b
re
ys
t
án
fy
rir
va
ra
.
E
N
N
E
M
M
/
S
IA
•
N
M
49
83
4
frá kr. 92.200
Einstakt tækifæri!
7. febrúarKanarí
Nú bjóðum við síðustu sætin í sólina á Kanaríeyjum þann 7. febrúar í viku á frábærum kjörum. Í boði er
m.a. frábær sértilboð á hinum vinsælu gististöðum Las Camelias og Beverly Park. Einnig erum við með
aðra gististaði á sérlega hagstæðu verði. Ekki missa af þessu einstaka tilboði.
Ath. mjög takmarkaður fjöldi sæta í boði. Verð getur hækkað án fyrirvara!
Kr. 92.200 – Las Camelias
Netverð á mann, m.v. 2 fullorðna og eitt barn, 2-11 ára, í íbúð með einu
svefnherbergi í 7 nætur.
Netverð m.v. 2 fullorðna í íbúð með einu svefnherbergi kr. 104.900 á mann.
Kr. 109.900 – Beverly Park með allt innifalið
Netverð m.v. 2 fullorðna og eitt barn í herbergi á mann á
Beverly Park hótelinu í 7 nætur.
Netverð m.v. 2 fullorðna í herbergi kr. 134.700 á mann.
Tækniþróunarsjóður
Styrkir til nýsköpunar
H
N
O
T
S
K
Ó
G
U
R
g
ra
fí
s
k
h
ö
n
n
u
n
Athugið!
Næsti umsókna
rfrestur
er til 15. febrúar
2012
Tækniþróunarsjóður heyrir undir iðnaðarráðherra og starfar samkvæmt lögum
nr. 75/2007 um opinberan stuðning við tæknirannsóknir, nýsköpun og atvinnuþróun.
Tækniþróunarsjóður fjármagnar nýsköpunarverkefni í samræmi við meginstefnu
Vísinda- og tækniráðs.
Sjóðurinn styrkir nýsköpunarverkefni sem geta aukið samkeppnishæfni
íslensks atvinnulífs.
Umsækjendur geta verið fyrirtæki, einstaklingar, rannsóknastofnanir og háskólar.
Forsenda fyrir aðkomu sjóðsins er að fyrir liggi vel mótuð hugmynd um hagnýtt gildi
og líklegan ávinning sem þróun viðkomandi verkefnis getur leitt til.
Nánari upplýsingar um sjóðinn
eru á www.rannis.is