Fréttablaðið - 16.02.2012, Blaðsíða 6

16. febrúar 2012 FIMMTUDAGUR6
Lesa skal vandlega leiðbeiningar á umbúðum og fylgiseðli.
Nicotinell lyfjatyggigúmmí inniheldur 2 mg eða 4 mg nikótín (nikótínpólacrillín). Nicotinell lyfjatyggigúmmí er notað til að draga úr nikótínþörf og
fráhvarfseinkennum nikótíns hjá einstaklingum sem eru háðir nikótíni. Þannig getur það auðveldað reykingafólki sem vill hætta að reykja að hætta
eða að draga úr reykingum. Ekki má nota fleiri en 25 stk. 2 mg lyfjatyggigúmmí eða meira en 15 stk. 4 mg lyfjatyggigúmmí á sólarhring. Ef þú ert
með ofnæmi fyrir nikótíni eða einhverju öðrum innihaldsefnum eða reykir ekki má ekki nota Nicotinell lyfjatyggigúmmí. Ráðfærðu þig við lækninn
eða lyfjafræðing ef þú hefur nýlega fengið hjartabilun eða hjartastopp - ert með hjartasjúkdóma, of háan blóðþrýsting, sykursýki, ofvirkan
skjaldkirtil, ofvirkar nýrnahettur, alvarlega skerta nýrna- og/eða lifrarstarfsemi eða magasár. Ef þú ert barnshafandi eða með barn á brjósti máttu
einungis nota lyfið í samráði við lækni. Lyfið er ekki ætlað börnum yngri en 18 ára nema í samráði við lækni. Geymið þar sem börn hvorki ná til né
sjá. Markaðsleyfishafi: Novartis Healthcare. Umboð á Íslandi: Artasan ehf., Suðurhraun 12a, 210 Garðabæ.
20%
afslátturGildir einungis í verslunum Lyfja & heilsu
Beðist er velvirðingar á þeim óþægindum
sem þetta kann að valda.
Athygli er vakin á að á skattur.is er boðið
upp á sjálfsafgreiðslu og á rsk.is er hægt að
nálgast ýmsar upplýsingar um skattamál.
Lokað í dag !
Fimmtudaginn 16. febrúar
er lokað hjá ríkisskattstjóra
Hæstiréttur komst í gær að þeirri
niðurstöðu að Frjálsa fjárfestingar-
bankanum hefði verið óheimilt að
krefjast hærri vaxtagreiðslna, en
sem nam upphaflegum samnings-
vöxtum, af gengistryggðum lánum
aftur í tímann. Hæstiréttur dæmdi
slík lán ólögmæt í júní 2010 og eru
endurútreikningar íslenskra fjár-
málafyrirtækja í kjölfar dómsins
þar með í uppnámi.
Útreikningarnir byggðu á lögum
Alþingis frá því í desember 2010 um
hvernig bregðast skyldi við dómi
Hæstaréttar. Samkvæmt lögunum
voru lánin endurreiknuð eins og þau
hefðu verið veitt með verðtryggðum
vöxtum Seðlabankans. Niðurstaða
Hæstaréttar í gær er sú að ólöglegt
hafi verið að breyta vöxtum lánanna
aftur í tímann en lánin verða þó
áfram látin miðast við vexti Seðla-
bankans frá 28. desember 2010, deg-
inum þegar lög Alþingis tóku gildi.
Forsaga málsins er sú að þann 16.
júní árið 2010 úrskurðaði Hæstirétt-
ur að erlend myntkörfulán Lýsingar
og SP Fjármögnunar til bílakaupa
hefðu verið ólögleg. Hafði dómurinn
fordæmisgildi fyrir annars konar
gengistryggð lán en niðurstaða hans
var að ólögmætt væri að gengis-
tryggja lán veitt í krónum. Í honum
var hins vegar ekki tekin afstaða til
þess við hvaða vexti skylda miða í
ljósi þess að lánasamningarnir voru
ólögmætir.
Erlendu vextirnir gildi
DÓMUR HÆSTARÉTTAR UM GENGISTRYGGÐ LÁN
Óvíst er hvað nýfallinn
gengis lánadómur Hæsta-
réttar mun kosta. Talið að
kostnaðurinn hlaupi á tugum
milljarða.
Fyrstu útreikningar stjórnvalda
reikna með að aukinn kostnaður
Landsbankans, Íslandsbanka og
Arion banka vegna dóms Hæsta-
réttar sem féll í gær verði allt
að 30 milljarðar króna, sam-
kvæmt heimildum Frétta blaðsins.
Þeir útreikningar miða þó við að
dómurinn nái einungis yfir lán
einstaklinga, ekki fyrirtækja. Þá
skiptir líka máli hversu vítt eða
þröngt dómurinn er túlkaður varð-
andi hvenær lántakandi telst hafa
verið í skilum. Auk þess mun dóm-
urinn líka hafa áhrif á bílalána-
fyrirtæki á borð við Lýsingu.
Ragnar H. Hall, sem flutti málið
fyrir Hæstarétti fyrir hönd stefn-
enda, telur þó að hann nái líka yfir
fyrirtækjalán. „Að því leyti sem lán
eru í skilum þá held ég að dómur-
inn nái líka til fyrirtækjalána.“ Sé
skilningur Ragnars á málinu réttur
er líklegt að dómurinn muni kosta
fjármálafyrirtæki mun hærri fjár-
hæðir.
Steinþór Pálsson, bankastjóri
Landsbankans, segir að það liggi
enn ekki fyrir hver viðbótar-
kostnaður bankans vegna dómsins
verði. „Þetta mun hafa áhrif, en við
stöndum mjög sterkum fótum. Við
teljum dóminn ná yfir þau fyrir-
tækjalán sem teljast ólögmæt sam-
kvæmt hinum svokallaða Mótor-
max-dómi sem féll í fyrra. Það
er töluvert mikið sem við höfum
endur reiknað samkvæmt honum.
Þessi dómur hefur fordæmi gagn-
vart þeim lánum, hann hefur for-
dæmi gagnvart íbúðalánunum og
hann hefur fordæmi gagnvart bíla-
samningum sem voru með ólög-
mætri gengistryggingu.“
Hæstiréttur dæmdi gengistryggð
lán til einstaklinga ólögleg sumarið
2010. Sambærilegur dómur varð-
andi hluta fyrirtækjalána, hinn svo-
kallaði Mótormax-dómur, féll síðan
í fyrra. Samkvæmt sviðsmyndum
sem efnahags- og viðskiptaráðu-
neytið lét vinna á þeim tíma, og
Fréttablaðið hefur undir höndum,
var heildarumfang gengistryggðra
lána til einstaklinga og fyrirtækja
talið vera rúmlega 1.000 milljarðar
króna. Þar var heildarvirði lána til
fyrirtækja um 841 milljarður króna
og einstaklinga um 186 milljarðar
króna. Um 80% lánanna voru því
til fyrirtækja en um 20% íbúða-
eða bílalán til einstaklinga. Um
þriðjungur allra gengistryggðra
lána var til sjávarútvegsfyrirtækja
og rúm 10% þeirra voru til eignar-
haldsfélaga.
Sviðsmyndirnar sögðu að það
myndi eiga sér stað um 350 millj-
arða króna eignartilfærsla frá fjár-
málafyrirtækjum til lántakenda ef
miðað yrði við samningsvexti að
öllu leyti við uppgjör lánanna. Ef
miðað yrði við lægstu vexti Seðla-
banka Íslands yrði sú eignartil-
færsla um 140 milljarðar króna.
Eftir dóm Hæstaréttar í gær er ljóst
að lokaniðurstaðan mun liggja ein-
hvers staðar á milli þessara talna.
Bankarnir þurfa nú að endur-
reikna öll ofangreind lán til að finna
út hver endanlegur viðbótarkostn-
aður þeirra vegna niðurfærslnanna
verður. Hann mun þó vart fella nein
fjármálafyrirtæki, enda sameigin-
legt eigið fé stóru bankanna þriggja
rúmlega 460 milljarðar króna í lok
september síðastliðins.
Tugmilljarða tilfærsla í
kjölfar gengislánadóms
Þórður Snær
Júlíusson
thordur@fréttabladid.is
Andrea J. Ólafsdóttir,
formaður Hagsmuna-
samtaka heimilanna,
segir dóm Hæstaréttar
gríðarlegan létti. Hann
þýði að endurreikna
þurfi öll gengistryggð
lán í samræmi við það sem samtökin
hafi alltaf haldið fram. Ekki hafi verið
hægt að reikna vexti aftur í tímann frá
lagasetningu í desember 2010.
„Þannig að fram að þeim tíma gilda
þeir vextir sem voru á láninu. Eftir
þann tíma er hægt að reikna með
óverðtryggðum vöxtum Seðlabanka
Íslands,“ sagði Andrea í samtali við
fréttastofu Stöðvar 2 í gærkvöld.
Í samræmi við
okkar málstað
LÍKA BÍLALÁN Máli skiptir hvort dómurinn nær til einstaklinga eða einnig til fyrirtækja. Dómurinn mun líka hafa áhrif á bílalána-
fyrirtæki á borð við Lýsingu. FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
Gísli Tryggvason,
talsmaður neytenda,
segir merkilegast við
dóm Hæstarréttar að
allir dómararnir sjö
séu sammála um að
lögin um endur-
reikning lána standist ekki stjórnar-
skrána. Alþingi hafi hlaupið á sig við
lagasetninguna.
Gísli telur að hafi menn misst
heimili sín á uppboði vegna þessara
útreikninga á gengislánum sem
Hæstiréttur hefur nú dæmt ólöglega
kunni bankar að vera bótaskyldir
vegna tjónsins sem þeir hafi bakað
lántakendum.
Gæti þurft að bæta
orðin tjón
Þann 30. júní kynntu Seðla-
bankinn og FME svo tilmæli um
hvernig endurreikna skyldi geng-
islán. Skyldi miða við lægstu vexti
sem þá giltu á lánamarkaði en ekki
við upphaflega vexti lánanna sem
voru yfirleitt í kringum þrjú pró-
sent.
Voru tilmælin kynnt þannig að
þau ættu að brúa bilið þangað til
óvissu um meðferð gengistryggðra
lána yrði eytt fyrir dómi. Þau voru
ekki lagalega bindandi og var fjár-
málafyrirtækjum í sjálfsvald sett
hvort þau fóru eftir þeim. Mán-
uði síðar féll dómur í Héraðsdómi
Reykjavíkur þess efnis að gera
skyldi upp gengistryggð bíla-
lán miðað við óverðtryggða vexti
Seðlabankans. Þann dóm stað-
festi Hæstiréttur svo í september.
Í þeim dómi var hins vegar ekki
tekin afstaða til þess hvort löglegt
væri að endurreikna lánin aftur í
tímann.
Í kjölfarið mælti Árni Páll
Árnason, þáverandi efnahags- og
viðskiptaráðherra, fyrir lögum
á Alþingi þar sem skýrt var
hvernig staðið skyldi að endur út-
reikn ingum gengislána. Skyldu
greiðslur af lánunum endur-
reiknaðar aftur í tímann eins og ef
lánin hefðu miðast við verðtryggða
vexti Seðlabankans. Þá skyldi það
sama gilda um öll gengislán óháð
mismunandi orðalagi í bíla- og
fasteignalánasamningum.
Voru lögin samþykkt þann 18.
desember 2010 og tóku gildi tíu
dögum síðar. Í kjölfarið hófu fjár-
málastofnanir svo að endurreikna
lán viðskiptavina sinna og endur-
greiða þeim sem höfðu greitt of
mikið. Þau lög hafa nú verið dæmd
ólögmæt. - mþl
Lögin voru samþykkt með 27 atkvæðum gegn þremur á Alþingi þann 18.
desember 2010. Þingmenn Hreyfingarinnar greiddu atkvæði gegn frum-
varpinu, en 22 þingmenn Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarflokksins sátu hjá.
Helgi Hjörvar, þingmaður Samfylkingarinnar og formaður efnahags- og við-
skiptanefndar Alþingis, sat einnig hjá. Aðrir þingmenn Samfylkingar og Vinstri
græns greiddu atkvæði með frumvarpinu.
Þingmenn Hreyfingarinnar voru mótfallnir því að lög væru sett á meðan enn
væru í gangi dómsmál fyrir Hæstarétti um lögmæti og vexti. Þingmenn Sjálf-
stæðisflokksins sögðu frumvarpið ekki nógu vel unnið og vildu fresta málinu.
Hreyfingin greiddi ein atkvæði á móti