Fréttablaðið - 17.03.2012, Blaðsíða 32

17. mars 2012 LAUGARDAGUR32
E
f ætti að lýsa Marokkó
í einu orði yrði orðið
„andstæðukennt“ lík-
lega fyrir valinu. Á
einum degi er hægt
að aka frá Sahara-
eyðimörkinni, þvert yfir Atlas-
fjöllin þar sem snæviþaktir tindar
blasa við manni, í gegnum ys og
þys Marrakech og niður að strönd
þar sem Suður-Atlantshafið sleikir
hvítar strendur.
Ég heimsótti landið í fyrsta sinn
í byrjun árs og var það jafnframt
í fyrsta sinn sem ég ferðaðist til
annarrar heimsálfu en Evrópu.
Ætli marokkósk matargerð og svo-
lítil ævintýraþrá hafi ekki verið
það sem lokkaði mig til landsins í
upphafi og ekki varð ég fyrir von-
brigðum í þeim efnum; maturinn
var dásamlegur og hver dagur
lumaði á nýjum ævintýrum og
upplifunum.
Lífleg stræti Marrakech
Fyrsti áfangastaður minn var
borgin Marrakech þar sem gist
var í gamla bænum, svonefndri
Medinu, aðeins steinsnar frá
markaðsgötunum og hinu fræga
torgi Jamal el Fna. Gist var í Riad,
hefðbundnu marokkósku húsi, sem
breytt hafði verið í gisti heimili.
Eigendur þess, Adil og Andrea El
Qadimi, reyndust ómetanleg þegar
kom að því að undirbúa óreyndan
Evrópubúa fyrir marokkóska
menningu og kenndu þau mér
listina að prútta, nokkur þörf orð í
arabísku og hvernig forðast mætti
ágenga sölumenn.
Í hverjum bæ í Marokkó má
finna markaðstorg, eða souq, og
er markaðstorgið í Marrakech
sannkallað völundarhús lítilla,
krókóttra stræta sem forvitnilegt
er að þræða í gegnum. Áreitið er
þó mikið og stanslaust því auk þess
að banda burt sölumönnum verður
fólk að vara sig á umferð hjóla,
skellinaðra og hestvagna sem æða
um þessi þröngu og háværu stræti.
Þar sem matarmenning heima-
manna heillaði mig ákvað ég
að sækja matreiðslunámskeið á
meðan á dvöl minni stóð. Það fór
fram á gamalgrónum veitingastað
í Marrakech er nefnist La Maison
Arabe og þar lærði ég að elda
klassískan kjúklingarétt í tagine-
potti. Kokkurinn og læri meistari
minn var afskaplega fróður
um allt er viðkom marokkóskri
matar gerð og kynnti okkur meðal
annars fyrir kryddblöndu sem
nefnd er „king of house“ og inni-
heldur hvorki meira né minna en
fjörutíu og fimm ólík krydd. Þetta
nota heimamenn á flesta kjöt- og
grænmetisrétti.
Stjörnubjartur Sahara-himinn
Eftir þrjá daga í Marrakech var
ferðinni heitið út í eyðimerkur-
svæði Marokkó undir leiðsögn
Adils. Fyrsti viðkomustaður okkar
var Kasbah Aït Benhaddou sem er
gamalt berbaþorp eða virki. Þó
flestar fjölskyldurnar hafi nú flutt
sig um set búa enn um tíu fjöl-
skyldur í þessu ævagamla þorpi
í húsum sem byggð eru úr leir og
krefjast lagfæringar ár hvert svo
þau veðrist einfaldlega ekki burt.
Mér var boðið inn í eitt þessara
húsa og í setustofunni, sem var
byggð inn í helli, blasti við mér
öflugt vopnabúr í eigu húsráðanda
sem útskýrði fyrir skelkuðum
gesti að vopnin væru hættulaus
með öllu. Þau höfðu verið notuð
við gerð stórmynda á borð við The
Mummy, Gladiator, Alexander
og Kingdom of Heaven, en Aït
Benhaddou er vinsæll tökustaður
slíkra kvikmynda.
Næst var ferðinni heitið í
gegnum Dal rósanna og Hin
þúsund Kasbah og um nóttina var
gist í Todra-gljúfrinu þar sem 200
metra háir klettar gnæfðu yfir
náttstað okkar. Það var ólýsanleg
tilfinning að vakna daginn eftir,
líta út um gluggann á þessa kletta-
borg og upplifa sig svo agnarsmáa
gegn náttúrunni.
Að morgunmat loknum lá leiðin
til Sahara-eyði merkurinnar nálægt
landamærum Alsír. Við mörk sand-
hólanna beið mín úlfaldi, sem ég
gaf nafnið Pési, og ungur berbi að
nafni Muhammed sem fór fyrir
okkur út í eyði mörkina. Við komum
að búðunum stuttu eftir sólsetur og
Muhammed hófst þá strax handa
við gerð kvöld matarins á meðan
vinur hans, Hammed, sá um að
skemmta ferðalöngunum sem
höfðu þá fengið þjálli nöfn upp á
arabíska vísu; Fatima og Ali Baba.
Kvöldinu var svo eytt í spjall og
trommuleik við ylinn af svolitlu
báli undir stjörnubjörtum Sahara-
himni og þurftu ferðalangarnir að
svala forvitni piltanna, sem ekki
höfðu gengið í skóla eða ferðast
út fyrir eyðimörkina, um heima-
land sitt og daglegt líf á norð-
lægum slóðum og auðvitað öfugt,
því við vorum jafn forvitin um lífið
í Sahara.
Næsta dag var Tuareg-Húsið
heimsótt sem er eins konar sam-
yrkjubúð þar sem seldar eru vörur
heimamanna. Orðið „tuareg“ er
samheiti yfir þann hóp fólks sem
byggir Sahara og á ættir að rekja
til Malí, Alsír og Níger. Einn
starfsmanna samyrkju búðarinnar
leiddi okkur um húsakynnin og
sýndi okkur meðal annars gólf-
teppi sem ofin voru af konum frá
ólíkum svæðum Marokkó. Hann
útskýrði fyrir okkur að berbar
eiga ekkert ritmál og því hafi þeir
ofið skilaboð eða sögu fjölskyldu
sinnar í teppi og þannig mætti
lesa úr munstri teppanna ferðalög
og atburði í lífi hverrar fjölskyldu
fyrir sig. Eftir kynninguna hófust
svo teppakaupin. Líkaði mér ekki
teppið sem mér var sýnt sagði ég
„houzz“, sem þýðir burt. Þótti
mér teppið aftur á móti fal-
legt sagði ég „khaly“ sem
þýðir að setja ætti teppið til
hliðar. Eftir miklar vanga-
veltur stóðu loks eftir tvö teppi
og var mér þá boðið sæti og upp
á myntute og með því hófust
samningaviðræður. Að lokum
urðum við ásátt um verð,
gengið var frá kaupun-
um og mér boð-
inn hádegis-
verður.
Háskaferð yfir Atlasfjöllin
Eftir ævintýraferðina út í
hrjóstrugar eyðimerkur landsins
lá leiðin aftur til Marrakech og
þaðan til strandbæjarins Mirleft.
Bærinn stendur við Suður-Atlants-
hafið og þar hafði franski herinn
eitt sinn bækistöðvar. Mirleft er
rólegur og vinalegur bær og and-
rúmsloftið þar ólíkt því sem ríkir
í Marrakech. Þangað sækja einnig
innlendir ferðamenn í nokkrum
mæli auk þess sem staðurinn er
þekktur meðal brimbrettafólks.
Skammt frá Mirleft má líka finna
Gzira-klettana, sem mætti kalla
Dyrhólaey þeirra Marokkóbúa.
Á leiðinni til baka frá Mirleft
til Marrakech var ákveðið að
fara yfir Atlasfjöllin í stað þess
að aka eftir nýju hraðbrautinni.
Stefnan var tekin á Taroudant,
borg sem gengur undir nafninu
„amma Marrakech“, og þaðan
í átt til fjalla. Ferðin gekk vel í
fyrstu; vegurinn var sæmilegur
og útsýnið alveg einstakt. En eftir
því sem leið á ferðina varð vegur-
inn þrengri, lélegri og fjallshlíðin
þverhníptari – en útsýnið áfram
alveg jafn einstakt. Hæst fór
vegurinn upp í 2100 metra hæð,
en hæsti tindur Atlasfjallanna
heitir Toubkal og trónir í 4167
metra hæð. Að lokum komust þó
ferðalangarnir heilu og höldnu
til Marrakech, en bílferð sú mun
seint líða mér úr minni.
Eftir vikurnar þrjár í Marokkó
var ég orðin forfallinn aðdáandi
lands og þjóðar og lofaði sjálfri
mér hátíðlega að hingað mundi ég
koma aftur. Þó ekki
væri nema til að
kaupa stærra
tagine-pott
og hei lsa
upp á gamla
vini.
Stjörnubjartur Sahara-himinn
Í Marokkó má finna himinhá fjöll með snæviþöktum tindum, hvítar strendur, eyðimerkur og vinalegt fólk. Sara McMahon
dvaldi í þrjár vikur í Marokkó í byrjun árs og heillaðist af menningu landsins, fólkinu sem þar býr og síðast en ekki síst; matnum.
MORGUNKAFFI Í TODRA-GLJÚFRINU Hótelið í Todra-gljúfrinu var að hluta byggt inn í klettana. Það var ansi kalt í matsalnum um
morguninn og því gott að ná sæti nálægt hitaranum. En útsýnið var einstakt.
ÆVAGAMALT ÞORP Heimsóknin í hið ævagamla þorp Kasbah Aït Benhaddou var forvitnileg og skemmtileg. Í þorpinu búa enn um tíu fjölskyldur þó flestar séu þær fluttar í nálæg og nýrri þorp skammt frá.
SAHARA EYÐIMÖRKIN Mohammed, leiðsögumaður okkar um Sahara eyðimörkina,
í hefðbundnum marokkóskum klæðum. Hettufatið kallast jellaba og er notað sem
yfirfat víða í Marokkó. Hvíta yfirklæðið er þó sérstakt fyrir íbúa Sahara og kallast
gandora og varnar því að fólki verði of heitt undir heitri eyðimerkursólinni. Túrbaninn
þykir alveg nauðsynlegur í eyðimörkinni, hann ver fólk fyrir sandfoki auk þess að
halda á því hita þegar kalt er og kæla þegar heitt er.
MAROKKÓ
■ Landið er ríkt af auðlindum og
þar má finna auðugar gullnámur
sem eru þó allar í eigu konungsins,
Mouhammeds VI. Sá hefur hins vegar
oft verið sakaður um spillingu auk þess sem mennta-,
heilbrigðis- og velferðarkerfi landsins er nánast ekkert.
■ Riad er hefðbundið marokkóskt hús þar sem híbýlin
eru byggð í kringum einkagarð fjölskyldunnar og veitir
þannig skjól fyrir hita og vondum veðrum. Orðið má rekja
til arabíska orðsins „ryad“ sem merkir einmitt garður.
■ Fjórir ættflokkar byggja Marokkó. Berbar eru þar fjölmenn-
astir, eða um 70 prósent þjóðarinnar. Næst koma arabar,
touregar og loks gyðingar.
Marrakesh
Mirleft
Agadir
Taroudant
Ouarzazate Merzouga
Rabat
Todra
Gorge