Fréttablaðið - 09.05.2012, Blaðsíða 36

Fréttablaðið - 09.05.2012, Blaðsíða 36
Margrét Pála Ólafs-dóttir, fræðslu-stjóri Hjallamið-stöðvarinnar, er óvirkur alkóhól-isti. Alkóhólismi er fjölskyldusjúkdómur og alkóhól- isminn er í hennar fjölskyldu. „Ég hefði getað séð það sem unglingur að áfeng- isdrykkja væri eitthvað sem ekki færi mér vel. En ég hugsaði þvert á móti með mér að svona væri að verða full- orðinn, þetta er það sem ég verð að gera til þess,“ byrjar Magga Pála eins og hún oftast er kölluð. „Ég drakk áfengi og var lengi að þróa sjúkdóminn með mér. Sem ung kona var þetta fyrst og fremst helgardrykkja sem var lengi vel tengd við skemmt- anir og stöku sinni í miðri viku. Smátt og smátt fóru varnirnar að falla og ég byrjaði líka að drekka í miðri viku,“ út- skýrir hún. Gat ekki lengur selt hugmyndina „Ég fór að sötra bjór seinni partinn og fór æ fyrr að fá mér í glas um helg- ar. Síðasta árið mitt drakk ég nánast á hverjum degi þegar ég var komin heim úr vinnunni. Ég hefði aldrei misst úr vinnu sama hvað það hefði kostað. En ég taldi mér trú um að meðan ég gæti unnið, staðið mína plikt og væri ekki búin að rústa öllu í kringum mig, væri þetta allt í fínu lagi. Ég mætti í vinnuna og konan mín fór ekki frá mér, ég átti fjölskyldu og allt leit vel út á yfirborð- inu. Ég taldi mér þess vegna trú um að svona væri bara líf mitt. Ég gat ekki séð að ég væri að eyðileggja neitt í kringum mig eins og alkóhólistar gera. Ég taldi mig því bara vera í góðum málum,“ heldur hún áfram. Magga Pála var þó byrjuð að finna fyrir þunglyndi undir lok drykkju- tímabilsins. Hún segist hafa farið að skynja æ oftar að hún gæti ekki lengur selt sjálfri sér þá hugmynd að það væri ekki eitthvað að drykkjunni. Hinsvegar hafi tilhugsunin um að gera eitthvað í ástandinu verið óbærileg. „Ég vissi að drykkjan var of mikil en það var helst hún sem gladdi,“ segir hún um sálar- tetrið. Skilningsaugnablikið rann upp Í huga sér á Magga Pála innrammaðar myndir af sjálfri sér síðustu vikurnar í drykkju og rifjar upp að hún hafi farið yfir strikið ein jólin þar sem dóttir sín og barnabörnin hafi verið hjá sér og konu sinni. Hún rifjar líka upp minn- ingu frá svipuðum tíma þar sem hún leit fram á veginn og hugsaði um líf sitt og þróun þess, hvernig hún ætlaði að lifa næstu tíu árin, hvort hún ætl- aði að drekka á hverju kvöldi, stundum mikið, stundum minna og rífa sig upp á morgnana með verkjatöflum eins og hún hafði verið að gera. „Allt í einu þyrmdi yfir mig og skiln- ingsaugnablikið rann upp. Það ásamt því að hafa misboðið dóttur minni og barnabörnum um jólin gerði það að verkum að ég hringdi sjálf á Vog í byrj- un mars 2001 og bað um hjálp. Það var lífgjöfin mín. En það má segja að dóttir mín og barnabörn hafi helst ýtt við mér, ég áttaði mig á því að ég myndi ekki halda þeim lengi með þessu áfram- haldi,“ segir hún og kveðst hafa verið búin að afneita vandanum ansi lengi. Allir reyktu og drukku Magga Pála er alin upp norður í landi. Á þeim tíma drukku konur ekki en karlar skvettu í sig við ákveðin tækifæri. Þegar systkini hennar voru orðin eldri og fjölskyldan flutti á mölina breytt- ist lífið. Allir voru farnir að nota áfengi nema mamma hennar sem hafði óbeit á víni og tóbaki enda alin upp á bind- indisheimili. „Allir aðrir í kringum mig reyktu og drukku. Ég sagði frá því á opnum fundi hjá SÁÁ að ég hefði aldrei þolað áfengi og tóbak þegar ég var unglingur en síð- an kom að því að ég yrði að verða full- orðin og til að ná því marki fannst mér ég verða að læra að drekka kaffi, reykja, sofa hjá og drekka brennivín. Þetta var allt saman fyrirkvíðanlegt,“ segir hún. Unga konan Magga Pála taldi sig verða að tileinka sér allt fernt til að verða fullorðin og gekk í verkið. Nokkr- um áratugum síðar horfir hún allt öðruvísi á hlutina. „Í dag er ég nátt- úrulega búin að taka til í lífi mínu. Ég hvorki reyki, drekk kaffi né áfengi og bý með konu minni. Það hefur verið löng og mikil tiltekt að vinna úr því sem ég hélt að ég þyrfti að gera til að verða full- orðin,“ segir hún. Lífsgæðin margfölduðust Magga Pála er nú búin að vera edrú í rúm ellefu ár. Þegar hún horfir til baka segir hún að dóttir sín hafi aldrei þol- að að sjá sig drukkna. „Hún þoldi ekki þetta endalausa sull á mér síðustu árin. Hún þoldi ekki hvernig ég gat aldrei verið allsgáð og ánægð. Ég veit að hún fær ennþá martraðir um að ég sé byrj- uð að drekka aftur. Við höfum rætt það heiðarlega mæðgurnar að ég hefði aldrei náð að halda sambandi við hana og eignast þann stóra hlut í barnabörn- unum sem ég á ef ég hefði haldið áfram að drekka. Aldrei,“ segir hún. Lilja Sigurðardóttir, kona Möggu Pálu, hafði mikið umburðarlyndi með henni og fannst ástandið ekkert svo slæmt á þeim tíma sem hún valdi að hætta að drekka „en auðvitað sá hún síðan mjög fljótt breytinguna sem varð á mér og lífi okkar. Lífsgæði okk- ar margfölduðust. Ég er enn í dag að þakka þær stórkostlegu gjafir sem mér hefur hlotnast eftir að ég varð allsgáð,“ heldur hún áfram. Fingurinn á foreldraslagæðinni Börn súpa alltaf seyðið af alkóhólisma foreldranna. Börnin gjörþekkja for- eldra sína og virka eins og nákvæmur mælir á hegðun þeirra. Ekki þarf mik- ið áfengi til að ákveðnar breytingar eigi sér stað á persónuleikanum. Breyting- unum fylgir eitthvað ókunnuglegt sem börnin þekkja ekki og stjórnleysi sem þau óttast. Börn þjást þar sem drykkja er í gangi, bæði vegna persónuleika- breytinganna og stjórnleysisins sem drykkjan leiðir af sér. Oft þróa börnin með sér meðvirkni. Magga Pála segir að börnin séu með „fingurinn á slagæð foreldranna og bíði í skelfingu eftir því hvort foreldrarnir séu farnir að drekka áfengi eða ekki. Mörg þeirra fara í verndunarhlutverk gagnvart þeim sem drekka en flest þeirra hata áfengi. Í ein- hverjum tilvikum fer þetta þó að verða framtíðarmynstur sem þau sjá fyrir sér, að svona sé lífið,“ segir hún. „Ég held að það gerist annað af tvennu. Börn þróa mikla meðvirkni gagnvart áfengi, nota jafnvel ekki áfengi sjálf en eru líkleg til að finna einhvern sem notar áfengi eða er á ann- an hátt með stjórnlausa framkomu. Það getur verið matarfíkn, vinnufíkn eða önnur stjórnlaus hegðun. Eða þá að þau á einhverjum tímapunkti ein- henda sér í drykkju til að deyfa kvöl- ina sem fylgir meðvirkninni og leika sig mjög grátt. Ég held að það sé ekki mik- ið milli þessara öfga,“ segir Magga Pála, „en fyrst og fremst er það stjórnleysið óvissan og óttinn við þá hálfókun- ugu manneskju sem leynist í flösk- nni sem skapar tilfinningalegar uflanir fyrir börn.“ Betur heilt en gróið Áfengisdrykkja foreldra getur haft margvísleg áhrif á börnin. Líkur eru á að þau þrói með sér fíknihegðun og hún er þroskahamlandi. Börn- in staðnæmast í þroska og allur þeirra tilfinningaþroski verður litaður af þessari erfiðu reynslu sem áfengis- og vímuefnaneysla foreldranna er. „Betra er heilt en gró- ið,“ segir Magga Pála. „Það verður brot í persónuþroska þeirra. Þótt það megi græða brotin í framtíðinni þá er allt betra heilt en vel gróið. Svo er rétt að muna að það þarf ekki alltaf mikla drykkju til að óstjórn og persónuleika- breyting verði á foreldrunum. Þessi breyting sem leynist í flöskunni þarf ekki að vera svo gríðarleg til að börn skilji það. Í rauninni ætti fólk ekki að vera að sýsla mikið með börn þegar það er í glasi,“ segir hún. Hamingja uppalenda felst í því að sleppa áfengisglasi með sama hætti og enginn vill að tannlæknirinn sé með rauðvínsflöskuna við höndina eða bílstjórinn með kokkteilsglas- ið við akstur. „Við viljum heldur ekki að foreldrar með uppeldisábyrgð séu með glasið í hendinni,“ segir Magga Pála og bendir á að foreldrar geti ekki ráðið því hvernig foreldrar þeir voru 08 maí 2012 og n u tr Brynja dóttir Möggu Pálu með mömmu sinni. Glaðar mæðgur meðan allt leikur í lyndi. Unga konan Magga Pála byrjuð að reykja.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.