Fréttablaðið - 09.05.2012, Blaðsíða 14

Fréttablaðið - 09.05.2012, Blaðsíða 14
14 9. maí 2012 MIÐVIKUDAGUR Kínamál Nýafstaðin heimsókn forsæt-isráðherra Kína, Wen Jiabo, er til marks um að risaveldið leggur sig mjög í framkróka um nánari tengsl við Ísland. Þar ræður landlega Íslands við Norðurskautið. Kínverski forsætisráðherrann heimsæk- ir Ísland fyrst á leið sinni til Þýskalands, Svíþjóðar og Pól- lands sem staðfestingu þess, að Kínverjar líta svo á að aðild að Norðurskautsráðinu skipi smáríkinu Íslandi í flokk með hinum stærri. Vinátta er mjög misnotað orð af Íslendingum um alþjóðasam- skipti. Varðandi Kína rekum við okkur á hinn hrikalega stærðarmun en það er þó ekki mergurinn málsins. Vinsamleg tengsl þjóða og náið samstarf er milli þeirra sem hafa sömu hagsmuna að gæta og umfram allt aðhyllast sömu þjóðfélags- gildi. Mannréttindi vestrænnar menningar eru þar efst á blaði. Um Kína og Ísland þarf ekki að fjölyrða hvað þetta snertir. Enda tókum við Dalai Lama opnum örmum og styðjum rétt- indabaráttu Tíbetbúa í óþökk Alþýðulýðveldisins Kína. Við stöndum með kínverskum and- ófsmönnum, nú síðast Chen Guangeng hins blinda, sem hafði leitað hælis í ameríska sendiráðinu í Beijing. Opnun nýrra siglingaleiða um heimskautið styttir siglingaleið Kínverja til Evrópuhafna um þúsundir kílómetra. Annað mál er að undir íshellunni er á hafs- botni svæðisins verulegur hluti alls ónýtts heimsforða olíu og jarðgass. Kína á ekki tilkall til neins nýtingarréttar þeirra auð- æfa samkvæmt ákvæðum Haf- réttarsáttmálans að skilningi Íslendinga og annarra aðila að Norðurskautsráðinu. Aðalat- riði eru réttindi strandríkis til hafsbotns utan efnahagslög- sögunar sem er land- og jarð- fræðilegur hluti af landgrunni þess. Eru Kínverjar ásáttir við þessa grundvallarskoðun og þar af leiðandi stefnu aðildarríkja Norðurskautsráðins? Skipaferðir þeirra við Ísland um norð-austur heimskauts- leiðina geta orðið feikimiklar. Megi þeir sem aðrir sigla þann sjó í friði, svo fremi að ýtrustu kröfum okkar um öryggi og mengunarvarnir sé framfylgt. Hafréttarsáttmáli SÞ kveður á um réttindi strandríkis gagn- vart siglingafrelsi annarra innan 200 mílna efnahagslög- sögunnar. Kínverjar halda uppi sértúlkun sér í hag á gr. 58-1 þess sáttmála, sem gefur tilefni til að spyrja hvað þeir meina með því að þeir muni fara eftir ákvæðum Hafréttarsáttmálans við Norðurskautið. Svo er að skilja að Kínverjar hafi seilst eftir umráðum yfir umskipunarhöfn vegna gáma- flutninga í Norður Noregi. Hætt var við tilraunir við Norðmenn um hafnaraðstöðu af pólitískum árekstri vegna afhendingar friðarverðlauna Nóbels 2010 til Kínverjans Liu Xiaobo, aðgerð- arsinna og rithöfundar. Norð- menn lentu með öðrum orðum á sama svarta listanum og Liu. Norðaustanlands hér ætti stað- setning kínverskrar hafnarað- stöðu að vera jafn gagnleg og í Noregi. Og enn meira mál væri að koma upp olíumóttökuhöfn á sömu slóðum þegar og ef olíu- vinnsla verður á Jan Mayen svæðinu, sameign okkar við Norðmenn. Annars verður end- astöð leiðarinnar frá Kína til Evrópu í Piraeus, hafnarborg Grikklands, en þar hefur skipa- félagið China Ocean Shipping Company, eða Cosco, leigt hina miklu gámahöfn til 35 ára fyrir 5 milljarða dollara. Ekki fer gott orð af Kínverjum þar um slóðir. Í Piraeus, nú uppnefnt Chinatown, gildi ekki grísk lög eða kjarasamningar. Þá er það Huang Nubo, vænt- anlega útsendari kínverskra stjórnvalda dulbúinn sem sjálf- gerður milljóneri. Ef það er satt sem sagt er, að kínverskir útrásarmenn séu öðrum óbil- gjarnari, hafa Íslendingar dregið eitt trompið úr því liði í persónu þessa manns. Þann 4. maí hélt hann uppi ávirðingum frá Beijing á íslenskan ráðherra sem hefur vogað sér að vera honum andsnúinn. Hann var í kínverska alheimssjónvarpinu cctv.news samdægurs og gum- aði yfir að hafa haft innanríkis- ráðherrann undir með samningi sem hann nú hefði fengið. Það er fáheyrð framkoma útlend- ings í garð stjórnvalda lands- ins. Af hverju laug hann því að samningur sem iðnaðarráðu- neytið mælir með sé til 99 ára? Áform Huangs Nubo um bygg- ingu mannvirkja á Grímsstöð- um fram til ársins 2062, skv. 40 ára samningi, gætu verið bakland umskipunar-olíuhafnar norðarlega á Austfjörðum. Hver veit? Myndi gistiaðstaða á þess- um óvistlega stað fyrir golf- völl, ekki henta sem kínverskar vinnubúðir ef með þarf? Væri ekki rétt að fara hægt í sak- irnar að Grímsstaðir á Fjöllum verði ekki Chinatown í Norður- þingi? Um þessi mál er og verður deilt. Hvað um þá málamiðlun að Huang Nubo fái, ef hann vill, lóð á Grímstöðum til að byggja þar hótel/ráðstefnustað? Gott mál væri líka aðsetur þar fyrir rannsóknarstöð þá um norður- ljósin sem nýverið var samið um sem sameiginlegt áhuga- efni. Annað væri ráðstefnuhald t.d. við hina risavöxnu Heim- skautastofnun Kína, sem Egill Þór Nielsson, starfsmaður hennar, kynnti í afar áhuga- verðum fyrirlestri. Stofnunin sem er í Shanghai virðist slaga upp í alla stjórnsýslu Íslands. Samvinnu við Kína hérlendis sem tengist einhverjum óljós- um eigna- eða leiguyfirráðum þeirra á íslensku landsvæði ætti alveg að útiloka. Slíkt er meira mál en aðilar á sveitastjórnar- stigi og lögfræðingar iðnaðar- ráðuneytisins eigi að greina. Um er að ræða grundvallar- atriði utanríkisstefnu Íslands í samskiptum við erlend ríki og í þessu tilviki það viðkvæma atriði, að allar langtíma fyrir- ætlanir kínverskra stjórnvalda eru duldar og óþekktar. Lang- tíma yfirráð Kínverja á íslensku landsvæði væri fáránleg ráð- stöfun. Annað mál er að kín- versk fyrirtæki eru velkomnir þátttakendur í íslenskri stóriðju á sama grundvelli íslenskra laga og aðrir erlendir fjárfestar og á það að sjálfsögðu við um ströng dvalar- og búsetuleyfi. Þá er hinn mikli kínverski markaður afar áhugaverður fyrir íslenska útflutningsframleiðslu og við þakklátir hvers kyns samvinnu í þeim efnum. Hin ágæta Íslands- stofa spyr: Viltu eiga viðskipti í Kína? Og svarið er sjálfgefið JÁ. Erlendir fjárfestar Einar Benediktsson fv. sendiherra Hann var í kínverska alheimssjónvarp- inu cctv.news samdægurs og gumaði yfir að hafa haft innanríkisráðherrann undir með samningi sem hann nú hefði fengið. Það er fáheyrð framkoma útlendings í garð stjórnvalda landsins. Af hverju laug hann því að samningur sem iðnaðarráðuneytið mælir með sé til 99 ára? Börn þurfa að umgangast bækur til að öðlast áhuga á bóklestri. Bóklestur skilar sér í góðum les- skilningi og þar með betri náms- árangri. Það er sama hvar borið er niður, meira að segja stærðfræð- in snýst að miklu leyti um að geta lesið. Börn sem alast upp við bók- lestur foreldranna og gott aðgengi að bókum sýna meiri áhuga á bók- lestri en önnur börn. Þessir ungu lestrarhestar þurfa lesefni við hæfi, nýjar spennandi barnabækur sem efla og viðhalda lestraráhuganum. Hinn hópurinn er mun stærri, börn- in sem lítinn eða engan áhuga hafa á bóklestri. Þessir krakkar þurfa svo sannarlega lesefni við hæfi, bækur sem koma þeim á bragðið og vekja áhuga þeirra á bóklestri. Öll börn þurfa nefnilega bækur, bækur sem örva, gleðja, fræða og styrkja. Það er hlutverk skólakerf- isins að jafna leikinn milli þeirra barna sem fengið hafa lestrarupp- eldi og hinna sem búið hafa við bók- leysi. Skólunum ber að bjóða öllum börnum upp á tækifæri til að þrosk- ast og eflast sem lesendur. En hafa börnin góðan aðgang að bókum í skólunum? Því miður er ekki hægt að svara þessari spurningu játandi. Í rannsókn Brynhildar Þórarins- dóttur, dósents við Háskólann á Akureyri, á stöðu skólasafnanna vorið 2011 kom í ljós að bóka- kaupafé til skólasafna landsins hefur verið skorið harkalega niður frá Hruni. Framlögin fóru niður í núll í sumum skólum, að meðal- tali var bókakaupafé skorið niður um helming og þannig stendur það enn. Niðurskurðurinn hefur haft langmest áhrif á yndislestrarbæk- ur, nýjar skáldsögur fyrir börn og unglinga; bækurnar sem eflt gætu áhuga barna á lestri. Dæmi- gerður skóli með um 450 nemend- ur hafði um 350–400 þúsund krón- um minna til innkaupa árið 2011 en fyrir Hrun. Á sama árabili hækk- uðu barnabækur um 28% í verði skv. Bókatíðindum. Raunverulegur samdráttur í bókakaupafé varð því miklu meiri en krónutalan sýnir. Til að halda í við verðlagsþróun hefði bókakaupafé þurft að hækka um 28% í stað þess að dragast saman um 50%. Vitaskuld hefur þessi samdráttur í bókakaupum skólasafnanna haft mikil áhrif á útgáfu barnabóka á íslensku. Alvar- legust eru þó skilaboðin sem skóla- börnin fá um að bóklestur sé óþörf afþreying. Illa búin skólasöfn munu hvorki fjölga í hópi lestrarhesta né halda í þá sem eru þar fyrir. Rannsóknin leiddi í ljós að skólasafnakennarar hafa miklar áhyggjur af yndislestri nemenda. Þeir gera sitt besta til að halda bókum að börnum og ung- lingum en þykir miður að geta ekki keypt fleiri nýjar barnabækur og boðið nemendum upp á betra úrval. Áhyggjur þeirra af möguleikum barna til lestrar er nauðsynlegt að setja í samhengi við minnkandi bóklestur barna og unglinga. Nærri einn af hverjum þremur 10-15 ára krökkum á Íslandi les ekki bækur sér til ánægju en í sama hópi voru einungis 11% árið 1968, skv. rann- sóknum Þorbjörns Broddasonar. Auðvitað hafa lestrarvenjur barna breyst og lesefnið með en það virð- ist vera að áhuginn á lestri bóka skipti mestu máli því bóklesturinn byggir upp lesskilning. Krafan um að snúa við blaðinu og efla lestraráhuga barna á ný er marklaus ef skólasöfnunum verð- ur áfram haldið við hungurmörk. Lestrarhvatning er veigamikill þáttur í starfsemi skólasafnanna og mikilvægt er að þau geti boðið upp á fjölbreyttan bókakost. Samkvæmt Stefnuyfirlýsingu UNESCO/IFLA (1999) er læsi kjarninn í þjónustu skólasafna og ber þeim að efla lest- ur og með því stuðla að áframhald- andi ánægju barna og unglinga af lestri þannig að þau verði virkir notendur bókasafna í framtíðinni. Skólasöfn eru jafnframt sögð frum- skilyrði fyrir sérhverja langtíma stefnumörkun um læsi, menntun, aðgengi að upplýsingum sem og efnahagslega, félagslega og menn- ingarlega þróun. Það segir sig sjálft að nauðsyn- legt er að bókakostur skólasafn- anna sé í takt við tímann, höfði til nemenda og hvetji þá til lestrar. Staðan er hins vegar grafalvarleg og starfsfólk skólasafnanna varar við afleiðingum langvarandi fjár- skorts. Söfnin verða „hvorki fugl né fiskur“ ef áfram verður skorið við nögl. Nú hefur læsi verið skilgreint sem einn af sex grunnþáttum í íslensku menntakerfi, skv. nýrri Aðalnámskrá. Það leiðir vonandi til þess að yfirvöld menntamála og sveitarfélögin – sem reka grunn- skólana – taki höndum saman við að bæta bókakost skólasafnanna. Börn verða einfaldlega ekki almennilega læs nema með því að lesa bækur. Bókakaupafé skólasafnanna var skorið niður þrátt fyrir að ótal rannsóknir sýni skýr tengsl milli áhuga á bóklestri og árangurs í lesskilningi og þar með námsár- angurs. Það er kominn tími til að snúa þróuninni við og fylla bóka- hillur skólasafnanna. Í dag verður úthlutað úr Skólasafnasjóði Félags íslenskra bókaútgefenda, nú með tilstyrk Arion-banka. Sjóðurinn er vissulega fagnaðarefni og verður vonandi til þess að fleiri félaga- samtök og fyrirtæki beini sjónum sínum að mikilvægi þess að efla lestur á allan hugsanlegan hátt. Atvinnulífið verður að sýna vilja sinn í verki, það eru hagsmunir þess að lestrarkunnátta verði hér til framtíðar sem allra best – fögr- um orðum þurfa að fylgja kröftug- ar efndir. Andri Snær Magnason Áslaug Jónsdóttir Brynhildur Þórarinsdóttir Kristín Helga Gunnarsdóttir Pétur Gunnarsson Sigrún Eldjárn Sindri Freysson rithöfundar Fyllum bókahillurnar! PI PA R\ TB W A · SÍ A · 11 22 33 b m va ll a .is Sími: 412 5050 Fax: 412 5001 sala@bmvalla.is BM Vallá ehf. Breiðhöfða 3 110 Reykjavík Gluggar eru ekki bara gler Veldu háeinangrandi PRO TEC Classic glugga sem spara orku BM Vallá býður vandaðar gluggalausnir frá PRO TEC í Danmörku. Gluggarnir eru úr áli og tré og henta vel fyrir íslenskar aðstæður. PRO TEC gluggar hafa verið seldir á Íslandi frá 1993 og verið prófaðir og vottaðir gagnvart íslensku vind- og slagregnsálagi. Glerið er háeinangrandi sem lækkar hitunarkostnað og sparar orku. Hver gluggi er sérsmíðaður eftir óskum viðskiptavinar um stærð, lit og lögun. Kynntu þér PRO TEC hjá BM Vallá áður en þú velur glugga. Það gæti borgað sig.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.