Fréttatíminn - 11.02.2011, Blaðsíða 42

F yrir viku velti ég vöngum hér í blaðinu yf ir
þeirri ákvörðun Hæsta-
réttar að úrskurða kosn-
ingu til stjórnlagaþings
ógilda. Síðan hefur
talsvert vatn runnið til
sjávar: Umræður hafa
verið um skarpa grein-
ingu Reynis Axelsson-
ar á ákvörðun réttarins,
skipuð hefur verið þing-
mannanefnd um við-
brögð við ákvörðuninni
og nú síðast lögð fram
beiðni til Hæstaréttar
um endurupptöku máls-
ins. Í beiðninni er farið
fram á að ógildingin verði dregin til
baka í ljósi nýrra upplýsinga. Í vara-
kröfu er mælst til þess að rétturinn
krefjist endurtalningar kjörseðla eftir
að öll auðkenni á þeim hafi dyggilega
verið fjarlægð, að talningin verði opin
og skipaðir verði eftirlitsmenn til að
gæta hagsmuna frambjóðenda. Nýr
úrskurður í þessa veru er sá Salóm-
onsdómur sem ég auglýsti eftir í grein
minni fyrir viku.
Með endurtalningu af þessum toga
væri þeim tveimur annmörkum á kosn-
ingunni rutt úr vegi sem Hæstiréttur
taldi „verulega“. Hæstiréttur telur
annars vegar að auðkenni á seðlunum
hafi boðið hættunni heim en tekur
sjálfur fram að það byggist á því að
talningin hefði átt að fara fram fyrir
opnum tjöldum. Hins vegar telur rétt-
urinn einmitt það vera verulegan ann-
marka að talningin fór ekki fram með
þeim hætti. Þar með er Hæstiréttur
að segja að „glæpurinn“ hafi ekki enn
verið drýgður, að kosningaleyndin,
sem vitaskuld er öllum verðmæt, sé
enn ekki rofin. Ábendingin sem fram
kemur í endurupptökubeiðninni er um
það hvernig slá megi tvær flugur í einu
höggi, tryggja leyndina en telja samt
fyrir opnum tjöldum. Þessi hugmynd
hafði ekki komið upp í meðförum máls-
ins, né heldur á opinberum vettvangi
eftir því sem best er vitað. Hæstiréttur
er því engan veginn að draga úr vörn
sinni fyrir leynilegum kosningum og
opinni talningu, leysi hann úr þessum
tveimur verulegu ann-
mörkum með þessum
nýja hætti.
Vær i þá öl lum
áhyggjum Hæstaréttar
af annmörkum á kosn-
ingunni rutt úr vegi?
Nei. Eftir sitja þeir þrír
annmarkar sem hann
taldi ekki til hinna
verulegu, þ.e. um gerð
kjörklefa, um ósaman-
brotna seðla og um
gerð kjörkassa. Hér
eru vissulega álita-
mál. Rétturinn virðist,
a.m.k. í tveimur fyrri
atriðunum, taka stíft
mið af orðanna hljóðan
í lögum um kosningar til Alþingis enda
þótt lög um stjórnlagaþing segi aðeins
að miða skuli við þau „eftir því sem við
á“. Um kassana hefur rétturinn þó þær
eðlilegu áhyggjur að þeir hafi ekki ver-
ið nógu traustir. Rétturinn gæti gengið
úr skugga um þetta atriði, m.a. feng-
ið á hreint hversu vel kassarnir voru
vaktaðir. Sagt er að þeir hafi aldrei vik-
ið úr augsýn eftirlitsmanna milli þess
sem þeir voru rammlæstir inni. Þessi
atriði verður Hæstiréttur vitaskuld að
meta á ný að lokinni rannsókn sinni
en þá með það í huga að fyrirkomulag
eins og hér var viðhaft tíðkast úti um
allan heim.
Í frægum dómi Hæstaréttar um
eignarrétt á Landmannaafrétti frá
árinu 1981 kallaði dómurinn eftir laga-
setningu, eftir því sem síðar varð að
þjóðlendulögum. Hæstiréttur gæti far-
ið eins að nú enda þótt hann komi nú
fram sem stjórnvald. Hann gæti átalið
það sem dómurunum þykir á bjáta í
framkvæmd kosninga og bent á óljós
og sundurlaus lagákvæði. Hann gæti
kallað eftir því sem brýn nauðsyn er
á, sem er almenn og heilsteypt löggjöf
um framkvæmd allra kosninga. Þetta
er ekki síst nauðsynlegt í ljósi þess að
kosningum af ýmsum toga hefur og
mun fara fjölgandi með aukinni lýð-
ræðiskröfu.
Það er aftur á móti dýru verði keypt
að ógilda heila þjóðarkosningu til að
koma þessum réttmætu skilaboðum
á framfæri.
34 viðhorf Helgin 11.-13. febrúar 2011
Genetískt ómögulegt
Þessi atriði verður Hæstiréttur vita-
skuld að meta á ný að lokinni rann-
sókn sinni en þá með það í huga að
fyrirkomulag eins og hér var viðhaft
tíðkast úti um allan heim.
Jónas
Haraldsson
jonas@
frettatiminn.is
HELGARPISTILL
Þ
Það ku vera vísindalega sannað að konur
séu vingjarnlegri og á allan hátt elsku-
legri en karlar. Svo segir að minnsta kosti
í Jótlandspóstinum sem vitnar til rann-
sóknar þar um. Í grein blaðsins um þessa
merku uppgötvun segir að karlar hafi hér
eftir góða afsökun þegar þeir nenna ekki
að hjálpa til heima eða aðstoða náungann
á einhvern máta. Rannsóknin sýnir að
gen kvenna stuðla að hjálpsemi og elsku-
legheitum langt umfram gen karla. Karl-
arnir geta því ekkert gert að þumbara-
skap sínum og almennum leiðindum í
garð annarra. Náttúran er víst bara svona
– segir Jótlandspósturinn.
Danska blaðið vill þó ekki bera fulla
ábyrgð á þessum staðhæfingum og vitnar
í skrif breska blaðsins The Independent.
Það blað þorir heldur ekki að taka ábyrgð
á málinu heldur ber fyrir sig rannsóknar-
niðurstöður sem birtar voru í tímaritinu
Biology Letters. Þar stendur svart á hvítu
að konur séu á flestan máta mun sam-
félagsvænni en karlar af erfðafræðilegum
ástæðum þótt umhverfi hafi einhver áhrif
líka. Væntanlega þýðir það að inn á milli
kunni að finnast þokkalega artaður karl
sem megi þá þakka það bærilegu upp-
eldi að vilja láta gott af sér leiða. Væntan-
lega hafa konur haft svo góð áhrif á þessi
elskulegu og prúðu eintök.
Það er með þessa rannsókn eins og svo
margar aðrar að þetta gátu menn sagt
sér sjálfir, án þess að leggja í dýrar rann-
sóknir á innræti karla og kvenna. Varla
kemur það nokkrum á óvart að konur
þyki geðslegra kyn en karlar. Almennt
eru þær heldur fríðari sýnum og
yfirleitt skikkanlegar vaxnar en
karlarnir. Ekki þarf að nefna
annað dæmi en bera bændur
í Hörgárdal sem æfa um þessar mundir
leikritið Í fullri reisn. Þótt framtak þeirra
sé aðdáunarvert og muni meðal annars
birtast á almanaki þar í sveit, má vissu-
lega deila um skrokkfegurð og limaburð
allan. En fyndið er það, það mega þeir
eiga frjálslega vöxnu bændurnir fyrir
norðan.
Að konur séu geðprúðari, hjálpsamari,
réttlátari og vingjarnlegri en karlar eru
heldur ekki ný sannindi. Þess vegna eru
drengir svo hændir að mæðrum sínum í
uppvextinum og karlar á sama hátt háðir
konum sínum síðar á lífsleiðinni.
Hvort þessar rannsóknarniðurstöður
nýtast körlum á einhvern hátt í lífsbar-
áttunni er síðan önnur saga. Stöðugt er
reynt að temja karla, gera þá húsvana,
sem kallað er. Sjálfsagt flokkast það undir
umhverfisáhrif en ekki arfleifð misjafn-
lega lukkaðra forfeðra sem lifa innra í
genunum.
Auðvitað er freistandi að segja við kon-
una næst þegar hún biður karlinn á heim-
ilinu vinsamlega að taka úr uppþvottavél-
inni, ryksuga, skúra eða taka upp eftir sig
leppana að genetískt sé það ómögulegt.
Það sé vísindalega sannað að slíkt liggi
fyrir konum en ekki körlum, hvort hún
vilji ekki bara sjá um þetta, svona eins og
venjulega.
Það er alls ekki víst að þetta takist og
vissulega er hætta á að það endi með
ósköpum, jafnvel þótt vísindalega sé
sannað að konur séu geðbetri, þolinmóð-
ari og umburðarlyndari en karlar.
En það má alltaf reyna.
Te
ik
ni
ng
/H
ar
i
Kosning til stjórnlagaþings
Gullið tækifæri Hæsta-
réttar til Salómonsdóms
Þorkell Helgason
var kjörinn á stjórnlagaþing
Bröns
alla laugardaga og sunnudaga
Aðalstræti 2 | 101 Reykjavík | Sími: 517 4300 | www.geysirbistrobar.is
Verð
aðeins
1.795
með kaffi
eða te