Fréttatíminn - 17.05.2013, Blaðsíða 78

6 ÍSLENSKT GRÆNMETIVOR 2013
„Sjálfsagt að
reyna eitthvað
nýtt”
Gúrkusalsa Jarðarberjatrifli
spínat agúrkur
Elstu heimildir um gúrkuræktun eru
frá Indlandi en hún hefur verið ræktuð
þar í þrjú þúsund ár. Gúrkan barst frá
Indlandi til Grikklands og þaðan til
Ítalíu. Rómversku keisararnir höfðu
þær á borðum daglega. Rómverjar
notuðu gúrku sem fegrunarlyf fyrir
húðina, þeir lögðu gúrkusneiðar á
andlitið, sérstaklega í hringum augun.
Gúrkan barst með Spánverjum til
Ameríku. Indíánar tóku henni vel og
náðu þeir góðum árangri í ræktun
hennar í Norður- og Suður Dakota.
Gúrkan er ekki grænmeti heldur
ávöxtur eða stórt ber. Hún er aldin
klifurjurtar af kúrbítsætt og er náskyld
tegundum eins og melónu og graskeri.
Hún hefur verið ræktuð hér á landi
frá því á þriðja áratugnum, en neysla
hennar jókst verulega eftir seinna stríð.
Gúrkur geta verið mjög mismunandi
að stærð og lögun, en litlar agúrkur eru
oft bragðmeiri en þær stærri.
næringargildi
Gúrkur eru hollar og
hitaeiningasnauðar, aðeins 12
hitaeiningar (kcal) í 100 g.
Vökvainnihald þeirra er hátt, um 96
prósent. Í gúrkum er A,B og C vítamín
auk þess er í þeim kalk og járn. Gúrkur
eru upplagðar sem snakk ásamt léttri
ídýfu t.d. úr kotasælu eða jógúrt. Á
Indlandi er algengt að brytja gúrkur
út í jógúrt og nota sem meðlæti með
sterkum karrýréttum.
geymsla
Góðar og heilbrigðar gúrkur geymast
í rúma viku ef aðstæður í geymslunni
eru réttar. Besti geymsluhiti fyrir
gúrkur er 12°C. Þeim er mjög hætt
við kæliskemmdum ef hitinn fer undir
10°C en hafi þær verið geymdar við
lægri hita er réttast að halda honum
eins út geymslutímann því gúrkur
spillast fljótt við stofuhita eftir slíka
meðhöndlun. Aðalatriðið er að græni
liturinn sé jafn og að þær séu stinnar.
Gott er að meta það með því að þrýsta
létt á stilkendann því þar linast þær
fyrst.
Við höfum fengið mjög góð viðbrögð og það er greinilegt að fólk kann að meta fjallaspínatið okkar. Það er bragðmikið og safaríkt“, segir Rafn Emilsson
garðyrkjubóndi á Laugarlandi á Flúðum.
Rafn hefur sérhæft sig í ræktun á fjallaspínati og fjallasteinselju
og nú er að koma á markað frá Laugarlandi bláfjallaspínat.
„Okkur finnst sjálfsagt að reyna eitthvað nýtt og fyrstu
viðbrögðin við bláfjallaspínatinu eru mjög góð“, segir Rafn.
Bláfjallaspínatið er bláleitt, bragðgott og safaríkt. Rafn segir að
spínatið frá Laugarlandi sé mjög eftirsótt í þeytinga þar sem það
er svo safaríkt. Fjallaspínatið og bláfjallaspínatið er grófara og
safameira en venjulegt spínat. Nokkur bragðmunur er á þessum
tveimur tegundum af spínati.
Garðyrkjustöðin Laugarland á Flúðum er fjölskyldufyrirtæki
og er rekið af feðgunum Emil Gunnlaugssyni og Magnúsi og
Rafni Emilssonum. Emil stofnaði garðyrkjustöðina Laugarland
árið 1955 en feðgarnir hafa unnið saman að ræktun í um það bil
30 ár.
Garðyrkjustöðin Laugarland er jafnframt eini ræktandi
fjallasteinselju á landinu. Feðgarnir hófu ræktun á fjallasteinselju
árið 2008 til að auka við fjölbreytileika ræktunarinnar á
Laugarlandi og senda nú um 500 búnt á viku af
henni á markaðinn.
Fjallasteinseljan er frábrugðin hefðbundinni
steinselju að því leyti að blöðin eru flöt og
glansandi og er fjallasteinseljan bragðmeiri en sú
venjulega og að sumra dómi fallegri. Fjallasteinseljan er einnig
fljótvaxnari, færri blöð eru tínd í einu en tína þarf í hverri viku.
Á Laugarlandi er einnig ræktað klettasalat og fara um það bil
eittþúsund pokar á markaðinn af því í viku hverri.
Um sjö ársverk eru í garðyrkjustöðinni Laugarlandi og eru
gróðurhúsin um 6000 fermetrar að stærð. Í 5600 fermetrum
rækta feðgarnir rósir en á 300 fermetrum er ræktuð steinselja.
Steinselju- og spínatræktunin er vistvæn og ræktað er undir
raflýsingu allt árið. Gróðurhúsin eru hituð upp með jarðhita.
1 stór íslensk gúrka
3 íslenskir tómatar, þroskaðir
1 lítill rauðlaukur
1/2 græn íslensk paprika
1/4 gul íslensk paprika
1 sítróna
3 msk ólífuolía
1/2-1 steinseljuknippi, saxað
3-4 msk graslaukur, saxaður (má nota vorlauk)
3/4 tsk nýmalaður pipar,
salt

Gúrkan skorin í litla teninga. Tómatarnir skornir í helminga, fræin skafin úr þeim með skeið og þeir
síðan skornir í teninga. Rauðlaukurinn skorinn í litla bita og paprikurnar fræhreinsaðar og skornar í
teninga. Öllu blandað saman í skál. Safinn kreistur úr sítrónunni og hristur saman við olíu, steinselju,
graslauk, pipar og salt. Hellt yfir grænmetið og blandað vel. Látið standa nokkra stund.
Borið fram t.d. sem meðlæti með grillmat eða steiktu kjöti eða fiski. - NR

Mascarpone-osturinn tekinn úr kæli og látinn mýkjast. Rjóminn stífþeyttur.
Mjúkum ostinum hrært saman við og bragðbætt með flórsykri og
vanillusykri eftir smekk. Blöndunni skipt í tvennt og jarðarberjasultu hrært
saman við helminginn. Fingurkexið brotið í bita (ekki mulið) og sett á
botninn á 6 ábætisglösum. Bleytt í með svolitlu sérríi eða appelsínusafa.
Nokkur jarðarber söxuð og dreift yfir. Kúfaðri skeið af jarðarberjakreminu
jafnað yfir og síðan er kúfuð skeið af hvíta kreminu sett ofan á. Jarðarberin
sem eftir eru skorin í helminga og dreift yfir. - NR
Gúrkan er
fegrunarlyf
fyrir húðina
Fjallaspínat og fjallasteinselja
-frá Laugarlandi á Flúðum
250 g mascarpone-ostur
250 ml rjómi
4 msk flórsykur, eða eftir smekk
1 tsk vanillusykur
3 msk jarðarberjasulta
1 pakki fingurkex (ladyfingers) eða makrónukökur
sætt sérrí eða appelsínusafi
250 g íslensk jarðarber
„Okkur finnst sjálfsagt að reyna eitthvað nýtt og fyrstu viðbrögðin við bláfjallaspínatinu eru mjög góð.“