Heimilisritið - 01.07.1945, Page 21

hurfu hinar miklu eignir erki-
biskupsstólsins undir konung.
Varð Grip því aftur almennings-
eign (þjóðjörð). En árið 1728
varð eyjan einkaeign, var þá
seld Hans Horneman á uppboði
fyrir 336 ríkisdali. Konungur af-
salaði sér þar með öllum rétt-
indum til eyjarinnar — þó með
einum fyrirvara. Okkur kemur
það í meira lagi einkennilega
fyrir sjónir að sjá skrásett, að
konupgur áskilji sér eignarrétt
á gull- og silfurnámum á Grip,
ef finnast skyldu síðar meir.
Síðar urðu alloft eigenda-
skipti. Það var ekki laust við, að
eigendurnir ættu stundum í
nokkru gróðabralli með eyjuna.
Einn þeirra reyndi að nota sér
bágar ástæður íbúanna til að
kaupa hús þeirra og gera þá að
leiguliðum. Aðeins 5—6 fjöl-
skyldur gengu að því, hinar létu
ekki bugast. Annars er það ljóst,
að eyjarskeggjar hafa lengi búið
við góðan efnahag, það sýna
hinir háu skattar og afgjöld,
sem þeir voru færir um að
greiða. Frá 1780 til vorra daga,
hafði stórkaupmaður í Kristian-
sund afnot eyjarinnar í sínum
höndum, og eyjan var einkaeign
þangað til 1909, er Griphreppur
keypti faseignir og eigendarétt-
indi fyrir 110 000 krónur.
Á ÞESSU tímabili gerðist
merkisviðburður á Grip. Það
var árið 1897, að eyjan var gerð
að sérstöku bæjarfélagi. Það var
eins og Grip hefði hvergi talizt
eiga heima áður. Eyjan var
hvorki sjálfstæður hreppur, né
tilheyrði öðrum, og íbúarnir
höfðu ekki einu sinni atkvæðis-
rétt. Næstum allt frá aldamótum
höfðu verið á döfinni ráðagerð-
ir um, hversu þessum málum
skyldi haga, þar til, eins og áð-
ur er sagt, eyjan var gerð að
sérstökum hreppi, með sínum
tæplega 300 íbúum. Minnsti
hreppur landsins — og farsæl-
asti, mætti ef til vill segja. Eg
gæti ímyndað mér það, eftir að
hafa blaðað . í reikningum
hreppsins. Síðan 1909 hefur að-
eins einn maður þurft að þiggja
sveitarstyrk, og á fjárhagsáætl-
un áranna 1939—’40 voru ætlað-
ar hvorki meira né minna en
16 kr. til lögreglu- og dómsmála.
Enginn læknir býr á Grip.
Þarfnist einhver læknishjálpar,
er ekki um annað að gera, en
skreppa til Kristiansund, eða í
alvarlegu tilfelli, þegar skjótra
aðgerð þarf við, sækja lækninn
þangað. Að svo miklu leyti, sem
mér er kunnugt, er fólk hraust-
ara á Grip en annarsstaðar. Að
minnsta kosti þekkjast þar ekki
sjúkdómar. Ekki er t. d. kunn-
ugt um að nokkur íbúanna hafi
veikzt af botnlangabólgu.
HEIMILISRITIÐ
19