Fréttatíminn - 22.11.2013, Page 34

S k e i f a n 3 j | S í m i 5 5 3 8 2 8 2 | w w w . h e i l s u d r e k i n n . i s
Frábær
jólagjöf!
Kínversk handgerð list • Vasar• Diskar• Lampar • Pottar• Myndir o.m.fl.
er fyrir inni í sjúklingnum og sýnir aðgerð-
arsvæðið á skjá, stór smásjá sem einnig er
notuð við nákvæmar aðgerðir sem þessa
auk hefðbundinna tækja sem nota þarf í
skurðaðgerðum. Öll þessi tæki voru ekki
til staðar þegar húsnæðið var byggt í lok
sjöunda áratugar síðustu aldar og því er
nauðsynlegt að horfa til þess þegar rætt
er um nýjan spítala þar sem ætlunin er að
hafa allar skurðstofur á sama svæði, sem
og svæfingardeildir og gjörgæsludeildir,
en þær eru nú bæði á Hringbraut og í Foss-
vogi.
Ein svæfing og gjörgæsla
Helga Kristín sat í byggingarnefnd um
nýjan spítala og segir að sýnt hafi verið
fram á verulega hagræðingu í rekstri með
því að færa starfsemina alla á einn stað.
„Við munum geta sparað í mannafla því við
þurfum ekki að keyra tvöfalt vaktakerfi í
gjörgæslum og svæfingum auk þess sem
við þurfum ekki í sífellu að vera að flytja
tækjabúnað á milli,“ bendir hún á.
„Við erum með skurðstofur í fjórum
húsum en því til viðbótar með dauðhreins-
unardeild í fimmta húsinu, á Tunguhálsi.
Það tekur að lágmarki þrjár klukkustundir
að senda frá okkur tæki og áhöld í dauð-
hreinsun þar til við fáum þau til baka. Því
erum við með dauðhreinsun hér á skurð-
deildinni fyrir þau tæki sem við megum
ekki missa úr húsi í svo langan tíma,“ seg-
ir hún. Vegna þrengsla á skolherbergjum
skurðdeilda er ófullnægjandi aðskilnaður
milli hreins og óhreins svæðis sem eykur
óneitanlega líkurnar á sýkingum.
Í nýrri skýrslu um húsnæði skurðstofa,
svæfinga- og gjörgæsludeilda sem unnin
var fyrir framkvæmdastjóra sviðsins,
kemur fram að kostnaður við nauðsynleg-
ar endurbætur á skurðstofugangi í Foss-
vogi sé 45 milljónir. Bæta þurfi við einni
bráðaskurðstofu, gera þarf upp eina skurð-
stofu sem er óbreytt frá því í kringum
1970, bæta þurfi aðstöðu til dauðhreins-
unar svo skilja megi að hreint og óhreint
svæði auk fleiri vandmála sem tilgreind
eru í skýrslunni og varða aðstöðuleysi og
öryggi sjúklinga.
Auk þess sem nauðsynlegra breytinga
sé þörf á skurðstofum segir í skýrslunni
að stækka þurfi vöknun í Fossvogi um þrjú
rými sem kosta myndi um 30 milljónir til
viðbótar.
Hættuleg lyfta
Svipuð vandamál eru á Hringbraut þar
sem skurðstofur eru einnig of fáar og of
litlar. Þar er að auki alvarlegt vandamál á
gjörgæslu og vöknun á Hringbraut sem
skapar oft lífshættulegar aðstæður við
flutning á fárveikum sjúklingum. Lyftan
sem notuð er til að flytja sjúklinga milli
hæða er allt of lítil og í raun óviðunandi því
ekki er hægt að koma inn í hana nauðsyn-
legum tækjum, svo sem öndunarvélum,
ásamt sjúkrarúmi og nauðsynlegu starfs-
fólki. Vinnuhópurinn sem vann skýrsluna
leggur til að byggð verði 400 fermetra
viðbygging ofan á og við A álmu á Hring-
braut þar sem koma mætti fyrir stoðrým-
um fyrir skurðstofur auk bráðalyftu. Um
leið verði hægt að bæta aðstöðu á skurð-
stofugangi og jafnvel fjölga skurðstofum
eða bæta aðstöðu fyrir móttöku sjúklinga.
Heildarkostnaður við þessa framkvæmd
er um 140 milljónir.
Það er farið að birta af degi þegar
aðgerðin sjálf hefst því undirbúningurinn
tekur dágóðan tíma. Sérfræðilæknarnir
ræða saman á sænsku því sérfræðingur
í heilaskurðlækningum frá Karolinska
spítalanum í Svíþjóð er kominn til að að-
stoða íslensku læknana en tveir þeirra
tóku sérnám sitt á Karolinska. „Við erum
kannski ekki með bestu skurðstofur í
heimi, en sjáðu útsýnið,“ heyrist mér einn
segja við sænska sérfræðinginn og benda
út um gluggann á fjallasýnina í morgun-
sólinni. Þótt fólk sé einbeitt á skurðstof-
unni er andrúmsloftið létt. „Þó svo að ég
sé búin að vinna hér í fjörutíu ár hlakka ég
alltaf til að mæta í vinnuna,“ segir Helga
Kristín. Aðrir sem ég ræði við á sviðinu
taka undir þetta.
Vonbrigði mikil
Helga Kristín segir að starfsfólk spítalans
hafi orðið fyrir miklum vonbrigðum þegar
ný ríkisstjórn tilkynnti um að ekki
yrði ráðist í byggingu nýs spítala
í bráð. „Ég fann hvernig
vonin brast hjá mörgum.
Það sem hjálpar í þessum
aðstæðum er hve starfs-
fólkið er sveigjanlegt og
vinnur af fagmennsku.
Það er vel menntað og með
mikla reynslu og getur
leyst úr flóknum verkefn-
um af öryggi. Það hefur
verið sparað í rekstri
spítalans alla mína tíð
hér en ég man aldrei
eftir því að ástandið hafi
verið jafn slæmt og nú. Ég skil
Eiríkur Jónsson, yfirlæknir á þvagfæraskurð-
lækningadeild, segir að mikið hafi verið unnið
í að gera starfsemi Landspítalans skilvirk-
ari á undanförnum árum. Vandamál felist
hins vegar í því að hafa starfsemi á tveimur
stöðum, tækjabúnaði og mannafla þurfi því að
skipta á milli. „Þetta er eins og að deila eldavél
með fólkinu í næsta húsi. Við þurfum eitt hús
svo verkefnin vinnist betur. Við leitum mikið
aðstoðar milli greina og það er mikið til unnið
með nálægðinni,“ segir Eiríkur. Hann leggur
hins vegar áherslu á að mikilvægasti þáttur
spítalans sé mannauðurinn. „Ég held því fram
að sjúklingurinn sé í raun í þriðja sæti. Starfs-
fólkið er mikilvægast, því næst tækjabúnaður,
síðan sjúklingurinn og síðast húsnæðið. Það
er vel hægt að framkvæma flóknar aðgerðir í
bragga ef þar er fært starfsfólk með rétt tæki.
Hins vegar spilar þetta allt saman því til þess
að fá til okkar gott starfsfólk verðum við að
bjóða upp á góða starfsaðstöðu og tækjabúnað,
og meðal rakanna fyrir því að byggja þurfi
nýjan spítala er að við þurfum að geta laðað til
okkar gott starfsfólk,“ segir Eiríkur.
Verkefnin með ólíkindum
„Við megum ekki gleyma því í allri um-
ræðunni um Landspítalann, að það er í raun
með ólíkindum hvað við erum að leysa flókin
verkefni, gera flóknar aðgerðir, í ekki fjöl-
mennara samfélagi en við erum. Við erum að
veita jafn góða þjónustu og á öðrum háskóla-
sjúkrahúsum á Norðurlöndunum, jafn góða.
Við erum ekki best í heimi og getum aldrei
orðið það. En við getum verið jafngóð og
önnur háskólasjúkrahús á Norðurlöndunum
og við eigum að setja okkur það markmið að
vera það,“ segir Eiríkur.
Á síðasta ári komu þrír nýir sérfræðingar í
þvagfæraskurðlækningum til starfa á Land-
spítalanum, sem að sögn Eiríks er ómetanlegt
fyrir spítalann. „Unga fólkið er okkar súrefni.
Við verðum að tryggja að hingað vilji fólk
koma. Það snýst ekki allt um peninga. Að
mínu viti er lausnin á vandræðum okkar í heil-
brigðiskerfinu þríþætt. Í fyrsta lagi er þarf að
breyta viðhorfum, í öðru lagi skipulagi og í
þriðja lagi auka fjármagn til heilbrigðismála.
Það er hins vegar að sjálfsögðu áhyggjuefni
sem öll Vesturlönd standa frammi fyrir, að
kostnaður í heilbrigðiskerfinu eykst ár frá
ári, tæki, áhöld og annað kostar æ meira. Við
getum ekki haldið svona áfram endalaust.
Við ætlum að sækja fram og halda í nýjungar
en við verðum líka að velja hvað við ætlum
ekki að gera. Við verðum að ganga heiðar-
lega fram hvað það varðar að það er ýmislegt
sem við ætlum ekki að gera. Við verðum að
taka afstöðu til þess hvort við ætlum að veita
sjúklingum sem hafa í grunninn lélegar lífs-
líkur, vegna veikinda eða hás aldurs, dýra og
flókna læknismeðferð. Við erum nú þegar að
forgangs-
raða í
heilbrigð-
isþjónustu en læknar og hjúkrunarfólk þurfa
að taka þessa umræðu, við getum ekki sett
þetta í hendurnar á pólitíkinni,“ segir Eiríkur.
„Við þurfum að sækja fram en þetta getur
ekki bara verið opinn reikningur. Hið sama
er uppi á teningnum á öllum Vesturlöndum,
fólk er að eldast og sjúkdómar eru farnir að
láta á sé kræla sem við þurftum áður fyrr ekki
að hafa áhyggjur af. Það verður æ brýnna að
ræða hvenær við ætlum að aðhafast, hvar á að
draga línuna. Þetta er óhjákvæmileg umræða
en samfélagið stendur ekki undir endalausum
kostnaði,“ segir hann.
Vilja aðgerðaþjark
Eiríkur fer fyrir hópi lækna sem hrundið
hafa af stað söfnun fyrir kaupum á svoköll-
uðum aðgerðaþjarki, eða róbot, sem nýtist til
margvíslegra skurðaðgerða, svo sem vegna
krabbameins í blöðruhálskirtli og við aðgerðir
á grindarholslíffærum kvenna. Aðgerð með
þessari aðferð eru inngripsminni en ella, að
sögn Eiríks, bati er skjótari og hægt að hlífa
betur nærliggjandi líffærum og viðkvæmri
starfsemi. „Í raun er um að ræða framlengingu
á fingrum skurðlæknisins. Allar hreyfingar
verða nákvæmari og sýn skurðlæknisins á
aðgerðarsvæðinu framúrskarandi. Þetta er
dýrt tæki, kostar um 300 milljónir, en við
þurfum hins vegar einungis að hugsa um
kostnaðinn við tækið sjálft því við erum nú
þegar með sérfræðilækna á Landspítalanum
sem hafa reynslu af því að nota þetta tæki,“
segir Eiríkur. Tæki sem þetta er að finna á
nær öllum háskólasjúkrahúsum á Norðurlönd-
unum og hefur verið í notkun í 10-15 ár. „Það
er nauðsynlegt fyrir framþróun að fjárfesta í
nauðsynlegum tækninýjungum, ekki síst í því
skyni að laða til okkar fært starfsfólk og fylgja
þeim spítölum eftir sem við viljum vera á pari
við,“ segir Eiríkur.
Aðspurður hvort það sé eðlilegt að læknar
og annað heilbrigðisstarfsfólk þurfi að standa
í því sjálft að safna fyrir nauðsynlegum tækja-
búnaði segir hann: „Þannig gerast nú bara
kaupin á eyrinni. Viðkomandi sérgreinar neyð-
ast til að vekja athygli á þörfinni með þessum
hætti. Við gerum það
samt sem áður í
samráði við yfirstjórn
spítalans því það
myndi ekki ganga ef
allir færu í einu í gang
með tækjasöfnun
fyrir tækjum sem hver
og einn telur þörf á,“
segir Eiríkur.
Stefnt er að því að
safna helmingi upp-
hæðarinnar og mun
Landspítalinn brúa rest.
Eiríkur vonast eftir því
að tækið verði komið í
notkun strax á næsta ári.
 Eiríkur Jónsson, yfirlæknir á þvagfæraskurðlækningadEild
Starfsfólkið er mikilvægast
Eiríkur Jónsson yfirlæknir.
Heilbrigðiskerfi
á Heljarþröm
hluti8.
Helga Kristín Einarsdóttir, deildarstjóri hjúkrunar á skurðsviði
Framhald á næstu opnu
34 fréttaskýring Helgin 22.-24. nóvember 2013