Fréttatíminn - 27.04.2012, Blaðsíða 4

 Eftirlaun óskErt laun
Alveg mátulegur
Heimilis
GRJÓNAGRAUTUR
H
V
ÍT
A
H
Ú
SI
Ð
/
S
ÍA

Íslenskir neytendur virðast vera að jafna sig á svartsýniskasti
marsmánaðar, samkvæmt væntingavísitölu Capacent Gallup. Vísi-
talan hækkar um 5,6 stig og mælist nú 71,3 stig. Aðeins tvisvar
áður frá hruni hefur vísitalan farið yfir 70 stig. Það var í janúar
og febrúar á þessu ári, áður en svartsýnin tók öll völd í mars
þegar vísitalan lækkaði um 11 stig, segir Greining Íslandsbanka.
„Núna,“ segir Greiningin, „er hinsvegar bjartara yfir landanum og
er vísitalan nú 15,8 stigum hærri en hún var á sama tíma í fyrra
og 51,8 stigi hærri en þegar hún náði botninum í janúar 2009.“
Ennþá eru þó fleiri neikvæðir en jákvæðir en þegar væntinga-
vísitalan er undir 100 stigum eru fleiri svarendur neikvæðir en
jákvæðir. Vísitalan fór síðast yfir 100 stig í febrúar 2008.“ - jh
5,6%
hækkun á
VæntinGAVÍsitölu
Apríl 2012
Capasent
Gallup
Michelsen_255x50_A_1110.indd 1 02.11.10 10:06
Hæstaréttardómarar njóta
óeðlilegra sérréttinda
hæstaréttardómarar njóta sérréttinda samkvæmt stjórnarskrá þar sem þeir geta einir ríkis-
starfsmanna látið af störfum 65 ára en haldið fullum launum til æviloka. ákvæðinu var upp-
haflega ætlað að tryggja dómara gegn þrýstingi en hefur verið kallað eitt best varðveitta
leyndarmálið um óeðlileg sérréttindi á Íslandi.
Upphaflegur til-
gangur þessarar
reglu um afsögn
dómara gegn fullum
launum var ekki að
tryggja dómurum
sérréttindi...
Í stjórnarskrá Íslands er ákvæði sem heimilar hæstaréttardómurum að hætta störfum við 65 ára aldur og
njóta áfram fullra launa til æviloka. Þeir
þurfa því ekki að fara á eftirlaun líkt
og aðrir starfsmenn ríkisins. Á síðustu
þrjátíu árum hafa sautján af tuttugu
dómurum látið af störfum fyrir 67 ára
aldur. Þrír hafa starfað til 67 ára aldurs
eða lengur.
Stjórnlagaráð hefur lagt til afnám
þessarar sérreglu í tillögum sínum um
breytingu á stjórnarskránni. „Upp-
haflegur tilgangur þessarar reglu um
afsögn dómara gegn fullum launum var
ekki að tryggja dómurum sérréttindi,“
segir Gísli Tryggvason, fulltrúi í stjór-
nlagaráði. Reglan var tekin úr dönsku
stjórnarskránni en var breytt í Dan-
mörku árið 1933 þegar þessi sérréttindi
hæstaréttardómara voru afnumin þar í
landi og dómarar fóru á eftirlaun við sjö-
tugsaldur. „Upphaflegi tilgangurinn var
að bæta dómurum þann mismun sem þá
virðist hafa verið á eftirlaunarétti þeirra
og annarra embættismanna þannig að
þeir færu ekki á vonarvöl við starfslok
og að tryggja dómara gegn þrýstingi af
þeim sökum,“ bendir Gísli á.
Í 61. grein stjórnarskrárinnar segir:
„[...] má veita þeim dómara, sem orð-
inn er fullra 65 ára gamall, lausn frá
embætti, en hæstaréttardómarar skulu
eigi missa neins í af launum sínum.“
Í stjórnarskránni er því ekki kveðið á
um að hæstaréttardómarar skulu njóta
fullra launa til æviloka en hefð hefur
skapast um túlkun og framkvæmd þess-
arar greinar sem gerir það að verkum
að hæstaréttardómarar halda fullum
launum í stað þess að fara á lífeyri við
starfslok.
Árið 2003 voru samþykkt umdeild lög
um eftirlaun forseta Íslands, ráðherra,
alþingismenn og hæstaréttardómara. Í
þeim er tekið fram að lífeyrisréttur sam-
kvæmt þeim eigi ekki við um þá dómara
sem fá lausn skv. 61. gr. stjórnarskrár-
innar. Er það eðli málsins samkvæmt
því að sögn Sigurðar Líndal prófessors
í lögum geta venjuleg lög ekki breytt
ákvæðum stjórnarskrárinnar.
Í athugasemdum við frumvarp
laganna frá 2003 kemur fram að flestir
dómarar við Hæstarétt hafi setið þar
fram yfir 65 ára aldur en fengið þá
lausn á grundvelli 61. greinar stjórnar-
skrárinnar og haldið fullum embættis-
launum til æviloka. Því sé talið ólíklegt
að hæstaréttardómarar nýti sér ákvæði
til eftirlauna samkvæmt hinum nýju
lögum. Hins vegar geti þeir ekki jafn-
framt notið lífeyrisgreiðslna. Lögin voru
numin úr gildi árið 2009 og ofangreind-
um ríkisstarfsmönnum, að undan-
skildum hæstaréttardómurum, gert að
lúta sömu lögum um töku eftirlauna og
öðrum ríkisstarfsmönnum.
Árið 1991 var gerð breyting á stjórn-
arskrá Íslands og var meðal annars rætt
um það á Alþingi hvort afnema ætti
þessi sérréttindi hæstaréttardómara.
Var niðurstaðan að gera það ekki og var
ákvæðið þar með fest í sessi, að sögn
Gísla.
Sigríður Dögg Auðunsdóttir
sigridur@frettatiminn.is
Í 61. grein stjórnar-
skrárinnar segir: „[...] má
veita þeim dómara, sem
orðinn er fullra 65 ára
gamall, lausn frá embætti,
en hæstaréttardómarar
skulu eigi missa neins í af
launum sínum.“
undanþága vegna
fjöldans hjá Vodafone
Sækja þurfti um undanþágu svo 450
starfsmenn Vodafone geti haldið til
árshátíðar í turninum í kópavogi á
laugardagskvöld. sýslumaðurinn í
kópavogi óskaði eftir umsögn bæjarins
um tækifærisleyfi fyrir árshátíðina, en
búist er við fimmtíu fleiri en leyfi Turnsins
nær til. Bæjaryfirvöld ætla ekki að leggja
stein í götu símafyrirtækisins, enda fyllsta
öryggis gætt, meðal annars með tilliti
til brunavarna. starfsmennirnir ætla að
snæða á annarri hæðinni og dansa fram á
rauða nótt. - gag
hækkun launa og
aukinn kaupmáttur
talsverð hækkun varð á launum í mars
enda hækkuðu laun opinberra starfsmanna
um 3,5 prósent í mánuðinum vegna kjara-
samninga. laun hækkuðu um 1,1 prósent
milli febrúar og mars, samkvæmt launa-
vísitölu hagstofa Íslands. hækkunin kemur
í kjölfar 2,1 prósenta hækkunar vísitölunnar
í febrúar. Þá hækkuðu laun flestra starfs-
manna á almennum vinnumarkaði um 3,5
prósent vegna kjarasamninga. Þeir vega
um 70 prósent í launavísitölunni á móti 30
prósenta vægi opinberra starfsmanna. tólf
mánaða taktur launavísitölunnar er kominn
í 12,1 prósent, og hefur hann ekki verið svo
hraður í 13 ár, eða síðan í mars árið 1998,
að því er fram kemur hjá Greiningu Íslands-
banka. Í mars hækkaði vísitala neysluverðs
um 1,0 prósent og varð því 0,03 prósenta
kaupmáttaraukning í mánuðinum. á
síðastliðnum tólf mánuðum hefur vísitala
neysluverðs hækkað um 6,4 prósent, segir
Greiningin, „og hefur kaupmáttur launa
þar með aukist um 5,3% á þeim tíma sem
verður að teljast talsvert.“ - jh
Bjartsýni neytenda eykst á ný
vEður föstudagur laugardagur sunnudagur
Hægur vinDur og Sólin lætur víðA Sjá Sig.
Hiti 4 til 8 Stig, en næturfroSt norðAn- og
AuStAntil.
HöfuðBorgArSvæðið: VestAn AndVAri, Að
mestu skýjAð oG smáskúrir.
rigning víðA um lAnD, SíSt þó AuStAn-
og norðAuStAntil.
HöfuðBorgArSvæðið: riGninG frAmAn Af deGi
EN að mESTu ÞurrT SíðdEGiS
SkýjAð og SkúrAleiðingAr, jAfnvel él, en
léttir til SunnAn- og AuStAnlAnDS. kólnAr
í Bili norðAntil.
HöfuðBorgArSvæðið: skúrir, en léttir sÍðAn
til. fremur sVAlt
Hæglætisveður
Gróðrartíð er alveg handan við hornið. Þá ég
við að gróðurinn fari vel að taka við sér eftir
að hafa dokað aðeins við upp á síðkastið.
Vætan sem spáð er á laugardag hjálpar þar
upp á sakirnar þegar skil með rigningu fara
austur yfir landið. Það hlýnar líka í
lofti og næturfrostið sem hefur
verið algengt að undanförnu
verður úr sögunni í bili a.m.k.
Að vísu er útlit fyrir að kólni
um tíma á sunnudag, en
spár gera klárlega ráð
fyrir að það hlýni á ný
strax eftir helgi.
7
4 6 7
9 6
6 7
8
7
5
1 3
6
9
einar Sveinbjörnsson
vedurvaktin@vedurvaktin.is
4 fréttir Helgin 27.-29. apríl 2012