Fréttatíminn - 27.04.2012, Blaðsíða 14

BERJUMST!
1. MAÍ 2012 Í REYKJAVÍK
VINNA ER VELFERÐ ASÍ BSRB BHM KÍ
Safnast saman á horni Snorrabrautar og Laugavegs kl. 13.00.
Lúðrasveit verkalýðsins og Lúðrasveitin Svanur leika nokkur lög.
Gangan leggur af stað kl. 13.30.
Gengið niður Laugaveg, Bankastræti, Austurstræti og inn á Ingólfstorg.
Lúðrasveit verkalýðsins og Lúðrasveitin Svanur leika fyrir göngu.
Ræðumenn flytja örræður meðan gangan stendur yfir.
Útifundur á Ingólfstorgi hefst kl. 14.10.
Útifundi líkur kl. 15.00.
lýðveldisins hafa verið settir jafn­
miklir peningar og jafnmiklum tíma
varið í breytingar á stjórnarskránni.
Sú vinna hefur skilað sér í þeim til­
lögum sem nú liggja fyrir og taka
þarf umræðu um.“
Áhugi á störfum forsetans
Vinna með rannsóknarnefnd
Alþingis en starfshópurinn fjallaði
meðal annars gagnrýnið um störf
og stöðu forseta Íslands varð til þess
að Salvör ákvað að gefa kost á sér
til setu á stjórnlagaþingi. Í skýrsl­
unni er sagt að skýra þurfi hlutverk
forseta Íslands mun betur í stjórnar­
skrá. Stjórnarskráin sjálf hefði þó
ekki breytt neinu um hrunið.
„Í kjölfar hrunsins skapaðist
töluverð umræða um ráðherra­
ábyrgð og verkaskiptingu ráðherra,
sem og aðskilnað löggjafarvalds og
framkvæmdavalds. Í þingræði er
hins vegar ekki hægt að skilja að
löggjafarvald og framkvæmdavald
þótt sumir í stjórnlagaráði hefðu
viljað ganga svo langt.“ Stjórnlaga­
ráð gerði hins vegar tillögu um
samábyrgð, að ríkisstjórn sé fjöl­
skipað stjórnvald í ákveðnum mál­
um. Það þýðir að lagaleg ábyrgð er
sameiginleg hjá þeim ráðherrum
sem eiga aðild að ákvörðuninni,
eins og segir í skýrslu forsætis­
nefndar um tillögur stjórnlagaráðs.
Spurð um skoðun sína á forseta­
embættinu segir Salvör að fyrst við
erum með forsetaembætti á annað
borð eigi forsetinn að hafa stöðu í
stjórnskipaninni. „Forsetinn á ekki
að gegna hlutverki valdalauss þjóð­
höfðingja líkt og hjá kóngafólki, þá
ætti bara að leggja embættið niður.
Forseti á að hafa hlutverk þegar á
reynir en hann þarf að fara varlega
með það. Staða forseta Íslands er
nokkuð óvanaleg miðað við þjóð­
höfðingja í mörgum öðrum lönd­
um. Hann er þjóðkjörinn og gildir
því annað um hann en kónga sem
erfa sína stöðu enda hefur hann
haft hlutverk í stjórnskipaninni.
Hann hefur haft málskotsréttinn
samkvæmt 26. grein stjórnarskrár­
innar þótt honum hafi ekki verið
beitt fyrr en í tíð núverandi forseta.
Einnig hefur hann mikilvægu hlut­
verki að gegna í stjórnarmyndun.“
Salvör telur Ólaf Ragnar Gríms­
son hafa breytt rétt þegar hann neit­
aði IceSave­lögunum staðfestingar
í fyrra skiptið. „Það hefur sýnst sig
að það var gott fyrir þjóðina að hann
gerði það. Í þessu máli voru hags­
munir Íslands ríkir, mjög tæpur
þingmeirihluti fyrir lögunum, mikil
óánægja og ólga í samfélaginu.
Þarna mynduðust aðstæður sem
réttlættu synjun enda er forsetinn sá
eini sem kallað getur eftir þjóðarat­
kvæðagreiðslu samkvæmt stjórnar­
skrá, hvorki minnihluti þingmanna
né hluti kjósenda getur farið fram á
þjóðaratkvæðagreiðslu og því ekki
skrýtið að reyni á forsetann í þeim
efnum. Í tillögum stjórnlagaráðs er
gert ráð fyrir að hluti kjósenda geti
farið fram á þjóðaratkvæðagreiðslu í
tilteknum málum og það myndi losa
forsetann undan þessari pressu. “
Ætlar ekki í forsetaframboð
Salvör hefur sjálf verið orðuð við
forsetaframboð en segist hafa tekið
þá ákvörðun að vandlega íhuguðu
máli að bjóða sig ekki fram að þessu
sinni. „Mér hefur þótt vænt um og
verið snortin af því hve margir sýnt
því áhuga að ég fari í framboð. Ég
ákvað að skoða málið vel eftir að
niðurstöður úr skoðanakönnun,
sem ég samþykkti að taka þátt í,
voru birtar. Ég gerði það en komst
að þeirri niðurstöðu að bjóða mig
ekki fram. Það er gríðarlega stór
ákvörðun að fara í framboð, bæði
Tjörnin okkar dýpkaði ekkert við hrunið, nú blæs bara úr
annarri átt. Svona mikið rót á svona stuttum tíma getur
skaðað þetta samfélag miklu meira en stærri samfélög.
hvað varðar kosningabaráttuna
sjálfa og starfið sjálft. Þegar ég vó
þetta allt saman þá vógu persónu­
legar ástæður þyngst.“
Spurð um hvað kveikti í henni
áhugann fyrir forsetaembættinu
segir hún að það hafi einna helst
verið tækifærið í því að halda áfram
að vinna með það sem hún hafi
verið að gera á síðustu árum með
aðkomu sinni að rannsóknarskýrsl­
unni og setu í stjórnlagaráði. „Það
kom mér mjög á óvart þegar nafn
mitt var fyrst nefnt opinberlega í
tengslum við forsetaframboð. Ég
hafði aldrei hugsað um forseta­
embættið út frá sjálfri mér þótt mér
þætti embættið sem slíkt spennandi
viðfangsefni varðandi endurskoðun
stjórnarskrárinnar. Það vakti hins
vegar með mér áhuga, sá möguleiki
að forsetaembættið gæti beitt sér
að einhverju leyti í áframhaldandi
vinnu í tengslum við þann lærdóm
sem við getum dregið af banka­
hruninu. Við þurfum virkilega að
læra af því sem þar gerðist og ættu
þeir atburðir sem þar áttu sér stað
að vera okkur mikil brýning. Það
hefur farið fram gríðarleg vinna í
kjölfarið, svo sem með gerð rann­
sóknarskýrslunnar, en við höfum
ekki nýtt okkur þau tækifæri sem
skapast hafa til að byggja upp nýtt
og betra samfélag.“
Glötuð tækifæri
Salvör telur einsýnt að Ísland geti
haft mjög sterka rödd í umræðu um
lýðræði sem nú fer fram víða um
heim. „Við sem vorum í stjórnlagar­
áði höfum fundið fyrir mjög miklum
áhuga erlendis frá á störfum okkar
og margir líta til þeirrar tilraunar
sem hér var gerð. Ég hef farið á
fjölmargar ráðstefnur á síðasta
ári um lýðræði og fjallað um störf
stjórnlagaráðs og finn fyrir miklum
14 viðtal Helgin 27.-29. apríl 2012