Fréttatíminn - 30.03.2012, Blaðsíða 64

48 bækur Helgin 30. mars-1. apríl 2012
 RitdómuR SöngvaR um alfaRaveginn
Hin sænska Camilla
Läckberg smellir sér
beint á topp metsölulista
Eymundsson með nýjustu
bók sína Englasmiðinn
sem kom út á föstudaginn
var. Þetta er áttunda bók
Läckberg sem kemur út á
íslensku og hafa þær allar
notið mikilla vinsælda.
läckbeRg á toppinn
 RitdómuR óðuR davíðS ÞoRSteinSSonaR
l jósmyndir frá Íslandi áranna 1983-1997 er undirtitill safns mynda Dav-íðs Þorsteinssonar, áhugamanns um
ljósmyndun sem varð óður í að fanga nær-
umhverfi sitt frá Óðinsgötunni þar sem
hann bjó. Bókin er í stóru broti, prentuð á
Ítalíu af stakri fagmennsku í þrítón svo hér
er ekki kastað til höndum. Davíð á hrós
skilið fyrir þann metnað sem hann leggur
í útgáfuna en með verki hans bætast við
bæjarmyndir, og reyndar nokkrar myndir
sem eru teknar utan við 101. Valið annast
Davíð sjálfur, en hann gerir grein fyrir til-
komu ritsins í aðfararorðum: Hann tekur
mannamyndir á 35 mm vél, tilgreinir ekki
hvaða tegund né á hvaða filmu hann tekur
myndirnar. Fyrir borgarlandslagið nýtti
hann 4´x 5´vél og mátti um langt skeið sjá
hann á ferð með hana um Þingholtin.
Viðfangsefni hans falla gróft í tvo
flokka: Hann myndar þekkt og óþekkt
andlit, fólk á förnum vegi, margt af því
fastagesti á torgum, kaffihúsum og í
sýningarsölum á svæðinu, og svo hreinar
myndir af görðum, veggjabrotum, kimum
þessa svæðis. Sá sem þekkir til á þeim
slóðum sem Davíð myndar saknar þess
fljótt að hann skuli ekki hafa verið á
ferðinni fyrr en 1983. Áratugurinn þar á
undan var krökkur af eldra fólki sem hafði
margt alið allan sinn aldur í hverfinu; unga
stúlkan sem skreytir forsíðu bókarinnar
er þriðja kynslóð íbúa í hverfinu. Það
er hennar kynslóð sem er merkilegasta
myndefnið sem bókin geymir frekar en
ýmis þau þjóðkunnu andlit sem taka mikið
rúm í verkinu; frá Ljóni norðursins, Krist-
jáni Arasyni, Sigurði Bogasyni, Dósa, Óla
blaðasala, svo nokkrir séu nefndir.
Hér eru margar ungar og eldri konur
sem Davíð hefur fest á filmu: Portrettin
eru hiklaus á andartakinu, laus við mikla
sviðsetningu, hafa sterka nærveru og
eru umbúðalaus, jafnvel frökk. Flestar
eru myndirnar nafngreindar og stað-
settar í tíma og rúmi þótt víða sjáist merki
þess að frekari yfirlega gæti hafa greint
myndirnar frekar og þannig gefið þeim
meira gildi: Á mynd 113 er ekki aðeins
Birgir Andrésson; að baki honum standa
Arnar Herbertsson, Kristján Guðmunds-
son og Halldór Ásgeirsson. Fjórar kyn-
slóðir myndlistarmanna í einni hendingu.
Á mynd 84 er ekki einungis að sjá Einar
Olgeirsson 1. maí 1984; frá honum gengur
Ragnar Stefánsson með upprúllaðan
mótmælaborða og bunka af Neista undir
arminum – mynd sem kallast skemmtilega
á við mynd af Elísabetu drottningu og
Vigdísi Finnbogadóttur á gagnstæðri síðu.
Þá má einnig velta fyrir sér hvort bókin
hefði ekki notið sín betur með skýrari
kaflaskiptingu. Það eru raunar portrettin
og strætamyndirnar sem eru lífvænlegast-
ar af þessu safni. Ekki bara vegna þess að
fólkið tengir á þann hátt við tökumanninn
sem raun er á, heldur líka vegna þess að í
landslagi borgarinnar er hann oft að kljást
við skuggamyndanir; þær myndir eru ekki
slíkt afbragð í byggingu að skoðandinn
verði hugfanginn. Hér rekast líka oft á
dagur og kvöld: Kvöldheimurinn er annar
en birtan skær undan sól á sumri. Það
búa þannig í safninu margir þræðir sem
gaman hefði verið að sjá lengri og skipt
niður eftir lit.
En í heild er þetta ánægjulegt og fallegt
safn. Davíð Þorsteinsson gekk ekki árang-
urslaust að því stóra verki að skrá borgina
þessi ár á meðan hann var að.
Bækur
Páll Baldvin Baldvinsson
pbb@frettatiminn.is
Þingholtin að Læknum
Frá Uppheimum koma nú norrænir krimmar í röðum og fara
þar nýjar þýðingar á sögum eftir Jo Nesbö, Camillu Läckberg
og Söru Blædel, en allt eru þetta höfundar sem eiga sér
trygga lesendur hér á landi. Aðeins eitt líf er eftir danska
glæpasagnahöfundinn Söru Blædel. Árni Óskarsson þýðir
bókina, þá fjórðu um lögreglukonuna Louise Rick sem
út kemur á íslensku. Dag einn í september finnur sport-
veiðimaður lík af stúlku í Holbæk-firði. Kaðli er brugðið um
mitti hennar og á hinum enda hans er stór garðhella. Englasmiðurinn er
áttunda bók Camillu Läckberg með þau Ericu og Patrik í forgrunni: Á Hvaley fyrir utan
Fjällbacka hverfur fjölskylda sporlaust um páskana 1974. Í matsal skólahússins, þar sem
fjölskyldan býr, koma menn að dúkuðu veisluborði. Sigurður Þór Salvarsson þýddi.
Snjókarlinn er fimmta sagan í röðinni um Harry Hole og þýðandinn er Bjarni Gunnars-
son sem fyrr: Harry Hole hefur borist dularfullt bréf í pósti, undirritað „Snjókarlinn“. Við
athugun á gömlum lögregluskýrslum kemur í ljós að furðumargar ungar mæður, ýmist
giftar eða í sambúð, hafa horfið á undanförnum árum. Allar um þetta sama leyti; þegar
fyrsti snjórinn fellur. -pbb
Vorvertíð í spennusögum
Uppheimar sendu frá sér í liðinni viku mónograf
um listakonuna Kristínu Guðjónsdóttur en hún
féll frá 2007, ekki fertug að aldri. Bókin er í stóru
broti, 25 x 29 sm, bundin í hörð spjöld og 190 síður,
mikið skreytt ljósmyndum frá ævi hennar og þeim
fjölda verka sem hún skildi eftir sig frá tíu ára ferli.
Kristín bjó og starfaði í Bandaríkjunum frá 1991.
Hún sýndi verk sín á tíu einkasýningum og tók þátt
í ótal samsýningum en bókverkið um feril hennar
dregur fram hvar áhugi hennar og elja lá. Kristín
Rósa Ármannsdóttir og Jón Proppé skrifa í ritið
greinar um feril Stínu, eins og hún kallaði sig,
en þar eru líka vitnisburðir nokkurra samferða-
manna hennar í Bandaríkjunum. Kristín vann í leir
og gler, en líka í málm, og sótti einnig efni í fjörugrjót enda
virðist formheimur hennar vera rammvestfirskur eins og hún átti kyn til. -pbb
Til minningar um Stínu
Fyrstu þýðingar á ljóðum
Walts Whitman yfir á ís-
lensku komu út 1892 í Kaup-
mannahöfn. Í safni banda-
rískra texta, bundinna og
óbundinna, sem kallaðist
Útsýn birti annar útgefenda,
Einar Benediktsson, kafla
úr Grasblöðum eða Leaves
of Grass, verki sem Whit-
man vann að alla sína ævi.
Svo verður langt hlé á
þýðingum ljóða Whitmans
þar til Jóhannes úr Kötlum
birtir ljóð eftir hann í Annar-
legum tungum. Í kjölfar
hans birtir Jónas Svafár þýð-
ingar í Það blæðir ... 1952; í
spor hans sækir Helgi Hálf-
danarson 1955 og svo Jó-
hann Hjálmarsson 1960. Þá
verður langt hlé á þýðingum
á Whitman, en samstiga birta Sigurður A. Magnús-
son og Einar Bragi þýðingar 1983. Sigurður bætti
um betur 1994 og þýddi alla söngva um sjálfan mig.
Mun sú útgáfa hafa orðið til þess að Hallberg Hall-
mundsson lagði árar í bát í glímunni við Whitman,
en á síðasta áratug tekur hann á ný til við að snúa
ljóðum hans og nú er komið stórt safn ljóðaþýðinga
Hallbergs á ljóðum þessa jöfurs bandarískrar ljóð-
listar. Á 178 síðum í hinu hefðbundna broti þýðinga
hans gefst lesanda nú kostur á að kynnast stærra
úrvali ljóða Whitmans en áður hefur rekið á strend-
ur ljóðaunnenda. Hér er allur bálkurinn Söngur um
sjálfan mig í 52 köflum, Söngur um alfaraveginn
í 15 köflum, bálkurinn Síðast þegar dísarrunnar
blómstruðu í hlaðvarpanum í 16 köflum og að auki
ýmis ljóð. þar með talin öll ljóðin sem Hallberg birti
í safninu Líttu niður ljósa tungl.
Það er aðeins einn galli á þessari útgáfu: Hún
er límd í kjöl og dettur í sundur við mikla notkun.
Bókina verður því að brjóta upp af mikilli varkárni.
Hér eru enda ljóð sem þurfa mikil og löng kynni,
heimta svo ríkan kunningsskap. Ég efa ekki að
menn geta deilt um hversu vel heppnað safnið er í
umyrkingu – ljóð verða ekki þýdd, aðeins endurort.
Hér er því stefnt til fundar við tvöfalt sjálf, Whitman
og Hallberg. Safnið er merkileg og mikilvæg viðbót
í því stórkostlega þýðingarstarfi sem Hallberg vann
og á bókin erindi við alla ljóðaunnendur. -pbb
Baðstu mig um viðkvæm vísuorð?

óður – ljósmynd-
ir frá íslandi ár-
anna 1983-1997.
Davíð Þorsteinsson
Davíð Þorsteinsson, 2012.
Davíð Þorsteins-
son.

Söngvar um
alfaraveginn og
sjálfan mig
Walt Whitman
Hallberg Hallmundsson sneri
úr ensku
Brú, 178 s. 2012
Walt Whitman.
... í heild
er þetta
ánægju-
legt og
fallegt
safn.