Fréttatíminn - 01.06.2012, Blaðsíða 38

6 STYRKTARFÉLAG LAMAÐR A OG FATLAÐR A − AFMÆLISRIT 60
ÁRA
SLF
1. júní 2012
Grófhreyfifærni
Með grófhreyfifærni er átt við
ýmsa færni sem krefst vöðva-
styrks, jafnvægis, samhæfingar og
úthalds. Þegar grófhreyfiþroski
er seinkaður er vöðvastyrkur oft
slakur og er stundum talað um
lága grunnvöðvaspennu. Börnin
byrja þá oft seinna að ganga,
hlaupa, hoppa og eru óstöðugri en
jafnaldrar. Þau hafa minna úthald
til lengri gönguferða og eru oft
lengur að ná tökum á að hjóla án
hjálpardekkja. Hlaupahraði og
snerpa eru slök og þau ná ekki að
halda í við leikfélaga sína. Börnin
sækja því oftar í rólega leiki og
inniveru og geta því dregist enn
frekar aftur úr jafnöldrum í hreyfi-
leikjum. Þetta getur haft áhrif á
þróun sjálfsmyndarinnar, þau eru
í ákveðinni hættu á að einangrast
og verða vinafærri.
Fínhreyfifærni
Með fínhreyfifærni er átt við
leikni og lipurð við handbeitingu,
fingrafimi og samhæfingu augna
og handa. Þegar fínhreyfiþroski
er seinkaður eru börnin klaufsk
við ýmsar athafnir sem krefjast
þessarar leikni. Grip um skriffæri
er oft óþroskað og erfiðleikar sjást
við að beita skriffæri sem hefur
áhrif á skriftargetu og teiknifærni.
Teikningar eru oft einfaldari en
aldur segir til um. Börnin eiga erf-
itt með að halda sér innan marka
þegar þau lita og erfiðleikar sjást
við beitingu skæra. Í daglegum at-
höfnum koma fram erfiðleikar við
að klæða sig, hneppa, renna renni-
lás, reima og jafnvel að snúa fötum
rétt. Við matarborðið eiga þau
erfitt með að nota hníf og gaffal og
sulla meira niður en jafnaldrar.
Samhæfing og skynjun
Góð skynúrvinnsla er forsenda
eðlilegrar hreyfifærni. Ýmis
skynóreiða (úrvinnsla skynboða)
fylgir gjarnan hreyfiþroskaröskun
og samhæfing hreyfinga reynist
þessum börnum erfið. Þau eru
lengur að ná tökum á boltafærni;
að kasta, grípa, rekja bolta og
sparka. Þá eiga þau oft í erfið-
leikum með að valhoppa, hoppa
sundur og saman og að hoppa á
öðrum fæti. Þau eru einnig lengur
að læra að hjóla og vera á hlaupa-
hjóli en jafnaldrar þeirra.
Málþroski
Seinkaður málþroski og/eða óskýr
framburður fylgir stundum hreyfi-
þroskaröskun og getur verið haml-
andi í leik með öðrum börnum.
Hvað er hreyfiþroskaröskun?
Þegar talað er um hreyfiþroskaröskun er átt við að gróf- og/eða fínhreyfifærni barns sé
seinkuð miðað við meðalgetu jafnaldra.
Hreyfiþroskaröskun Ráðgjöf til foReldRa
Líkamsstaða og líkams-
vitund
Þegar börn hafa slakan
vöðvastyrk hefur það áhrif
á líkamsstöðuna. Þau sitja
til dæmis oft illa við borð og
slök líkamsvitund veldur því
að þau finna ekki hvernig
þau geta hagrætt sér betur
við vinnu verkefna sem getur
komið niður á árangri. Þau
átta sig oft ekki á að hag-
ræða fötunum rétt og eiga
það til að fara í krummafót.
Þau hafa ekki fulla stjórn á
hreyfingum sínum, rúm- og
stöðuskyn er oft skert, þau
rekast því oftar utan í önnur
börn og hluti og eru dettin.
Þetta getur valdið því að þau
lenda frekar í árekstrum við
önnur börn.
Hvaða börn eru þetta?
Sum börn eru eingöngu
greind með hreyfiþrosk-
aröskun. Önnur börn með
þessa greiningu hafa einnig
aðrar greiningar, til dæmis
einhverfu, þroskahömlun og
ofvirkni.
Þetta er því ólíkur hópur
Í iðjuþjálfun er
meðal annars
unnið með fín-
hreyfingar.
Grunnur
framfara
í hreyfi-
þroska er
hreyfing.
Hreyfing
eflir vöðva-
styrk,
úthald,
jafnvægi
og líkams-
vitund.
Hjalti Geir er kraftmikill fót bolta strákur, Vals-
ari í húð og hár og skilur boltann aldrei við sig.
Hann er næstelstur fjögurra systkina en for-
eldrar þeirra eru Jóhanna Vigdís Hjaltadóttir og
Guðmundur Magnússon. Hjalti Geir hefur verið
í þjálfun hjá Æfingastöðinni frá því að hann var
nokkurra vikna gamall, fyrst sjúkraþjálfun en
síðar iðjuþjálfun. Við spjölluðum við Jóhönnu
Vigdísi móður Hjalta Geirs.
„Það kom fljótlega í ljós að Hjalti Geir þyrfti
stuðning, hann þyrfti þjálfun til að efla hann
og styrkja til að takast á við lífið. Hann byrjaði
í sjúkraþjálfun hjá Unni Guttormsdóttur strax
nokkurra vikna gamall og hefur verið í einhvers
konar þjálfun hjá Æfingastöðinni við Háaleitis-
braut síðan þá, en hann verður fjórtán ára í
ágúst.“
Aðferðir til að auðga líf barnanna
Jóhanna Vigdís bætir því við að starfið sem
unnið er á Háaleitisbrautinni sé ómetanlegt
fyrir alla, starfið sé vissulega mikilvægt fyrir
börnin, en ekki síður fyrir fjölskyldurnar að
baki þeim. „Starfsfólkið er duglegt við að kenna
okkur eitthvað nýtt svo sem aðferðir til að auðga
líf barnanna okkar og gert þau færari við að tak-
ast á við dagleg verkefni. Það sem er sjálfsagt
og auðvelt fyrir langflesta, eins og til dæmis að
skrifa nafnið sitt, getur verið flókið verk fyrir
annan. Ég lít svo á að Háaleitisbrautin sé þunga-
miðjan í lífi margra fjölskyldna, sem þurfa á
þjónustunni að halda. Það er ekkert sem gleður
foreldra jafn mikið og að horfa á börnin sín taka
framförum. Á Æfingastöðinni taka börnin alltaf
framförum, stundum gengur það kannski hægt,
jafnvel mjög hægt, en alltaf áfram.“
Reykjadalur ánægjuleg viðbót
Hjalti Geir hefur farið í Reykjadal, sumarbúðir
Styrktarfélags lamaðra og fatlaðra og segir
Jóhanna Vigdís að það sé ein ánægjulegasta
viðbót sem um getur. Hún viðurkennir þó að
hún hafi verið full tortryggni að láta barnið sitt
frá sér í heila viku. „Flestir sem eiga börn sem
glíma við fötlun vilja vernda þau og styrkja og
eiga oft erfitt með að treysta öðrum fyrir velferð
þeirra. Frá þeirri mínútu sem við stigum inn
í Reykjadal vissum við að þetta var staðurinn
fyrir Hjalta Geir. Hann bókstaflega ljómaði frá
fyrstu stundu. Hann mátti varla vera að því að
kveðja okkur. Ég veit að Hjalta Geir finnst rosa-
lega gaman í Reykjadal og allt sem þar er gert
er ekkert annað en gæðastundir í lífi hans og
nú er svo komið að hann fer í tvær vikur í sumar
og getur varla beðið,“ bætir Jóhanna Vigdís við
áður en hún kveður. Bestu meðmælin koma að
sjálfsögðu frá börnunum sjálfum.
Ekkert gleður meira en að
sjá börnin sín taka framförum
Viðtal jóhanna Vigdís hjaltadóttiR móðiR hjalta geiRs
Hjalti Geir skilur boltann helst aldrei við sig.