Fréttatíminn - 14.09.2012, Qupperneq 52

ÍSLAND - N. Írland
Á LAugArDAg kL. 16:15
Miðasala á midi.is
kr. 1.000 fyrir 17 ára
og eldri
Ókeypis fyrir 16 ára
og yngri
eM kveNNA 2013
44 heilsa Helgin 14.-16. september 2012
 Heilbrigðismál ráðstefna um legslímuflakk
 Heilsa líkamsrækt og offita
„Ég var verulega þjáð, sérstaklega þegar ég var á blæðingum,“ segir Silja Ástþórsdóttir, formaður
Samtaka um endómetríósu. Hún fór til fjölda lækna en engin skýring fannst á verkjunum. Mynd Hari
Um endómetríósu (legslímuflakk)
Beit á jaxlinn í
mörg ár
É g beit á jaxlinn í mörg ár. Þegar ég var orðin hvað verst var mér illt allan sólarhring-
inn, verulega orkulaus og virkilega
kvalin öllum stundum,“ segir Silja
Ástþórsdóttir, formaður Samtaka
um endómetríósu. Endómetríósa
er sjúkdómur sem kallast einnig
legslímuflakk en samtökin standa
fyrir ráðstefnu í Hörpu á laugardag-
inn. Markmið hennar er að auka
þekkingu um sjúkdóminn, jafnt
meðal heilbrigðisstarfsfólks og al-
mennings. Ráðstefnan mun einnig
gagnast þeim sem vilja fræðast um
ófrjósemi enda hrjáir ófrjósemi
ósjaldan konur með legslímuflakk.
„Legslímuflakk er krónískur,
sársaukafullur sjúkdómur sem or-
sakast af því að frumur úr innra
lagi legsins finnast á öðrum stöðum
í kviðarholinu,“ segir Silja. Undir
venjulegum kringumstæðum fara
þessar frumur út úr líkamanum við
blæðingar. Frumurnar sem finnast
utan legsins setjast á líffærin. Í
hverjum mánuði blæðir úr þessum
frumum en það veldur samgróning-
um, bólgum og blöðrumyndunum
sem geta orsakað miklar kvalir, að
sögn Silju.
Blæðingarnar höfðu ekki valdið
Silju erfiðleikum fyrr en hún var
sextán ára gömul en þá missti hún
meðvitund eitt sinn er hún var á
blæðingum, þegar hún var að bíða
eftir strætó. Vinkona hennar hjálp-
aði henni heim þegar hún raknaði
við sér en Silja leið miklar kvalir
næstu þrjá daga. Næstu tíu ár var
Silja hins vegar einkennalaus en
þá fóru fylgikvillar sjúkdómsins að
gera vart við sig og urðu að reglu-
legum, mánaðarlegum ófúsugesti.
„Ég var verulega þjáð, sérstaklega
þegar ég var á blæðingum,“ segir
Silja. Hún fór til fjölda lækna en
engin skýring fannst á verkjunum.
Legslímufrumurnar bregðast
við mánaðarlegum hormónabreyt-
ingum líkt og þær gera á sínum
eðlilega stað í leginu og blæðingar
eiga sér stað. Í staðinn fyrir að fara
út úr líkamanum kemst blóðið ekki
í burtu og myndast oft blöðrur á
þessum stöðum. Einnig geta mynd-
ast samgróningar innan kviðarhols-
ins þegar legslímuflakkið tengir
saman aðra vefi. Þetta getur valdið
sársauka.
„Endómetríósa hefur allt of
lítið verið rannsökuð þótt það hafi
aukist undanfarin ár. Svo virðist
sem konur með endómetríósu séu
líklegri til að hafa sjálfsofnæmis-
sjúkdóma og til eru læknar sem
halda því fram að þetta sé í raun
sjálfsofnæmissjúkdómur,“ segir
Silja. „Við í Samtökunum ákváðum
að halda þessa ráðstefnu í því skyni
að auka umræðu um sjúkdóminn
og bæta þekkingu jafnt meðal heil-
brigðisstarfsfólks sem og kvenna
sem þjást af honum.
Meðalgreiningartími sjúkdóms-
ins er 7-10 ár, sem þýðir að konur
geta þurft að þjást í allt að tíu ár eða
lengur áður en orsakir kvalanna
eru greindar og hægt er að bregð-
ast við. Allar konur sem eru byrj-
aðar að hafa blæðingar geta fengið
legslímuflakk. „Talið er að um 5-10
prósent kvenna séu með legslímuf-
lakk. Árlega greinast í kviðarhols-
speglun, um 80 konur með endó-
metríósu á Íslandi. Reikna má með
að um 2500 konur á frjósemsialdri
15-49 ára hafi endómetríósu hér á
landi,“ segir Silja.
Sigríður Dögg Auðunsdóttir
sigridur@frettatiminn.is
Endómetríósa eða
legslímuflakk (endo-
metriosis) er krónískur,
sársaukafullur sjúkdómur
sem orsakast af því að
frumur úr innra lagi
legsins finnast á öðrum
stöðum í kviðarholinu
og valda þar bólgum og
blöðrumyndun. Undir
venjulegum kringum-
stæðum fara þessar
frumur út úr líkamanum
við blæðingar.
Legslímuflakk finnst
meðal annars á eggja-
stokkum, eggjaleiðurum,
blöðru og ristli.
Helstu möguleg einkenni
legslímuflakks eru
mikill sársauki við og fyrir
blæðingar, miklar og/
eða óreglulegar blæð-
ingar, verkir í kviðarholi
milli blæðinga, sársauki
við egglos, samfarir,
þvaglát og hægðalosun.
Legslímuflakk getur
valdið ófrjósemi.
Talið er að 5-10% stúlkna
og kvenna séu með
legslímuflakk.
www.endo.is
Vel hægt að vera
Offita þarf ekki endilega að hafa í för með sér lífsstílstengda
sjúkdóma og það getur því alveg farið saman að vera feitur og
„fit“. Niðurstöður nýrrar rannsóknar sem birt var í virtu vísinda-
tímariti, European Heart Journal, leiddi í ljós að of feitt fólk sem
stundar reglulega líkamsrækt getur vel verið í jafn góðu líkam-
legu formi og fólk í kjörþyngd.
Rannsóknin náði til rúmlega 43 þúsund einstaklinga í Banda-
ríkjunum og var gerð á árunum 1979-2003. Í ljós kom að 46
prósent þeirra töldust vera „efnaskiptalega heilbrigð“ og einn af
hverjum fjórum þeirra var í minni lífshættu en offitusjúklingar
sem voru ekki í góðri þjálfun.
Eitt af því sem rannsóknin sýndi jafnframt fram á var að það
er ekki holdafar fólks sem ræður því hversu heilbrigt það er,
heldur fyrst og fremst það hvort það stundar líkamsrækt eður ei.
Það er ekki holdafarið eitt sem segir til um heilbrigði.
Næringarefn Hlutfall af ráðlögðum dagsskammti
K-vítamín 1327.6%
A-vítamín 354,1%
C-vítamín 88,8%
Mangan 27%
Trefjar 10,4%
Kopar 10%
Tryptófan 9,3%
Kalsíum 9,3%
Kalíum 8,4%
Járn 6.5%
Magnesíum 5,8%
E-vítamín 5,5%
Omega-3 fitusýrur 5,4%
B2-vítamín 5,2%
Prótein 4,9%
B1-vítamín 4.6%
Fólínsýra 4,2%
Fosfór 3,6%
B3-vítamín 3,2%
Hitaeiningar (36) 2%
Grænkál
Næringargildi í grænkáli (1 bolli soðið, 130 g)
Silja Ástþórs-
dóttir, formaður
Samtaka um
endómetríósu,
beit á jaxlinn í
mörg ár og féll
ósjaldan í yfirlið
af kvölum. Hún
greindist seint
um síðir með
sjúkdóminn
endómetríósu,
legslímuflakk,
sem er krónískur,
sársaukafullur
sjúkdómur. Sam-
tökin halda ráð-
stefnu í Hörpu á
laugardaginn.