Læknablaðið - 01.11.1929, Blaðsíða 30

i8o
LÆKNABLAÐIÐ
Berklaveiki meðal villiþjóða. (úr Brit. med. Journ. 20. Oct. ’28).
A fundi lierklalækna viðsvegar úr heimsveldi Breta, er haldinn var í fyrra
haust í London, bar margt á góma viðvíkjandi háttalagi berklaveikinnar
hér og þar meðal blökkumanna eða villiþjóða. Alstaðar er herklaveikin skæð
í fyrstu atrennu, þegar hún fer að geysa sem farsótt í einhverju landi, þar
sem ekki hefir borið á henni áður, eða aðeins lítillega. En víðast hvar mun
erfitt að segja hvenær veikin flytst inn. Margt betidir á, að lengi haldist
hún á stangl} hér og hvar, áður en hún fær vind í seglin.
Hér skulu tilfærð ummæli 4 lækna úr ýmsum nýlendum:
Dr. R. G. Fcrguson frá Kanada segir, aö veikin hafi verið á stangli hér
og hvar meðal Indíána frá því um 1860, þar til hún um 1884 fór að geysa
hjá þeifn sem farsótt, er var mjög mannskæð fram að aldamótum. En síð-
an hefir mesti asinn farið af henni, þó að vísu sé berklamanndauði Rauð-
skinnanna uni 8 /cc á síðustu árum, þar sem hann er aðeins um 0.8%c, eða
minna, meðal hvítra manna i Kanada. — Hann benti á dæmi þess, hvernig
sumar ættir hafi staðið fastar á svellinu gagnvart berklunum. Hafði hann
skýrslur um 147 Indíánaættir í 3 ættliði. Af þessum ættum hafði ein ger-
fallið úr berklaveiki. 5 ættir höfðu einnig eyðst með undantekningu elstu
hjónanna. Þetta-voru allraverstu dæmin. Hjá öðrum var sagan skárri. En
af þrem ættum var það að segja, að veikin hafði alls ekki bitið á neina
þeirra á meðal. — Samgifting við hvíta menn reyndist þannig, að kynið varð
mótstöðumeira, svo aö manndauði varð minni, en sýking virtist álika tíð
og áður.
Dr. /. /. Vassal, franskur læknir frá Miðafríku, sagði, að í elstu frönsku
svertingjanýlendunum væri nú berklamanndauði meðal innfæddra manna
orðinn svipaður og nú er i Frakklandi. En í héruðum þar sem hvítir menn
væru fyrst nýlega komnir, þar væri berklaveikm því nær óþekt.
Prófessor Lylc Cuvimins (Liverpool) hafði tvisvar verið í Afríku. í fyrra
skiftið, 1902, var hann í Miðafríku. Þá voru svertingjar þar taldir lausir
við herkla. I seinna skiftiö var hann nú nýlega í Suðurafríku, meðal námu-
manna. Sagði hann, að mótstaðan gegn veikinni væri nú orðin töluverð
meðal þeirra, sem lengi hafa verið innan um hvita menn, en engin eða litil
meðal nýkominna blakkra námumanna.
Dr. Stcphcn J. Marer (frá Kanada) færði rök að því, að veikin hefði
verið í einni mynd eða annari landlæg meðal Indiána frá fornu fari. Taldi
hann þaö vera falskenning’, að kenna ætíð hvítum mönnum um að hafa flutt
inn berklana. Massaschusetts Ilistorical Society hefir safnað góðum gögn-
um til að sanna, að berklaveiki, ásamt gulri hitasótt, hafi verið helstu sótt-
irnar, sem ásóttu Indiána áður en Englendingar komu til sögunnar.
Stgr. Mattli.
Fjölgun aðgerða í kviðarholi. (Brit. med. Journal, July 27. 1929).
í „Presidential Adress“, sem Arthur H. Burgcss hélt á læknaþingi i Man-
chcster nýlega sagði hann meðal annars: ....... Á síðustu 25 árum hefir
abdominal óperationum fjölgað að tiltölu við aðrar óp. úr 10% upp í 57%,
— við Manchester Royal Infirmary. Op. vegna „acute abdomen“ úr 82
upp í 1241, — en total mortality þeirra operationa lækkað úr 36,5% niöur
í 8,1%. — Mortalitet vegna op. vegna hernia incarcerata úr 22% nið-
ur í 9,4% ; op. vegna acut intest. obstruction úr 44.6% niður í 20,8%; op.