Læknablaðið - 01.12.1942, Page 11

LÆKNABLAÐIÐ
anna hlutverki sínu og vera ódýr.
Hún annar hlutverki sínu, ef sann-
gjarnt hlutfall er milli fjárstyrks
hennar og markmiös.
En til þess aö sjúkratrygging
geti talizt ódýr, veröur aö vera
sanngjarnt hlutfall milli iögjalds
annars vegar og þessara þriggja
atriöa hins vegar:
1. réttinda þeirra, er tryggingin
veitir í heild sinni,
2. fjárhagsafkomu hins tryggöa,
3. þeirra nota, sem ætla má, aö
hinn tryggöi hafi af trygg-
ingunni.
Þess veröur aö krefjast, aö sem
allra mestum hluta iögjaldanna sé
varið til aö veita sjúkrahjálp. Sú
trygging, sem eyðir stórurn hluta
iögjaklanna í reksturskostnað, er
dýr trygging, enda þótt iðgjöld séu
lág.
Hitt atriöiö, hve miklu fé hinn
tryggöi getur variö til aö kaupa
sér tryggingu, og hlutfalliö milli
þess og iðgjaldsins, er flóknara.
Þaö er almenn reynsla, aö stærð
fjárhæðarinnar, sem einstaklingur-
inn getur variö til aö kaupa trygg-
ingu, er mjög háö því, hve miklu
liann vill verja til þess, en þar
ræður aftur miklu um, hve mikinn
hag hann hyggst munu hafa af
tryggingunni. Af þessu leiöir, aö
tryggingin á ekki einungis að full-
nægja þeim, sem hafa hennar þörf
í sérlega ríkum mæli, en einnig
hinum, sem hafa hennar minni
þörf, því að hætt er við, aö þeir
spyrni viö fæti, ef iðgjöldin fara
fram úr ákveönu marki. Þaö er
tiltölulega auövelt að fá þá til aö
trvggja sig, sem lasburða eru, eink-
um ef þeir hafa nokkur fjárráð, en
engin trygging er- möguleg, nema
því aöeins, að hinir heilsuhraustu
séu með, og sú trygging hefir'ekk-
ert félagslegt gildi, sem eigi nær
85
til hinna miður stæöu í þjóöfélag-
inu.
Aö þessu athuguöu varö eigi hjá
því komizt, aö sjúkratryggingin
yrði skyldutrygging, fyrst til henn-
ar var stofnað á annaö borð. En
til þess að létta undir meö ein-
staklingnum var tryggingunni
veittur ríflegur styrkur frá ríki
og bæjarfélögum. I sjúkratrygg-
ingarlögunum er ákveöið, (liver
réttindi tryggingin skuli ætíö
veita sem lágmairkshlunnindi. Eru
þau svo viötæk, að langt fer fram
úr því, sem tíðkast á Norðurlönd-
um í ýmsum atriðum, og er þó aö-
staðan þar til sjúkrahúsvistai
miklu betri en hér sökum aðgerða
hins opinbera.
Þaö hlant því svo að fara, aö
iögjöld yrðu hér há, enda hefir
reyndin oröiö, sú, aö þau hafa
víöa orðið hærri en ætlað var í
upphafi. Eins og fyrr var sagt,
höföu aðeins um 5% þjóðarinnar
tryggt sér sjúkrahjálp frá sjú'kra-
samlögum á frjálsum grundvelli,
áöur en lögin um alþýðutrygg-
ingar voru sett. Af þvi má sjá
aö áhuginn um þessi mál var lit-
,11 meöal þjóðarinnaT, en umfram
allt skorti þó tryggingarmenn-
ingu. Þegar því fólki var gert
að greiða há iögjöld til sjúkra-
tryggingar, fannst mörgum, eink-
um hinu heilsuhraustu, að verið
væri aö skattleggja þá aö þarf-
lausu, og risu þeir öndveröir gegn
því í huga sínum. Enginn möglar
lengur yfir þvi aö þurfa aö bruna-
tryggja hús sitt eöa greiða ögn
hærra útsvar vegna þess, aö
slökkvilið er jafnan tilbúið aö
slökkva eldinn, ef i því kviknar.
Flestir munu einnig fremur kjósa,
aö húsiö brenni ekki, en lifa þá
öryggiskennd, aö húsiö var þó
tryggt, ef það brann. Á líkan hátt
fer væntanlega um hugarfar fólks-