Læknablaðið - 01.09.1948, Blaðsíða 22

64
LÆKNABLAÐIÐ
ekki verið unnt að beita þeim
eins mikið og æskilegt væri, til
þess að kanna rækilega út-
breiðslu virus og smithætti,
livað þá til að leita uppi smit-
bera með það fyrir augum að
stemma stigu við útbreiðslu
faraldra.
1 fyrstu þóttu tilraunir á
öpum benda til þess, að aðal-
smitleiðin lægi um slímhúð
nefs og nefkoks og síðan bær-
ist virus áleiðis eftir taugum
um bulbus olfactorius. Það
kom og fyrir að virus fannst
í slimhimnunni í nefi og nef-
koki sjúklinga og þóttu því lík-
ur benda til, að um úða- eða
snertismitun væri að ræða,
líkt og t. d. barnaveiki, skar-
latssótt, Iieilasótt (meningitis
epidemica). Hinn áberandi og
sérkennilegi árstíðamunur á
tíðni mænusóttar varð þó ekki
þar með skýrður.
Er rannsóknir fóru að verða
víðtækari og tækni fullkomn-
ari, breyttist þetta viðborf. Er
nú svo að sjá, að virus ráð-
ist inn í líkamann um slímhúð
meltingarleiðarinnar, og hefur
það fundizt þar [)ost mortem
allt frá koki og niður í ristil
(Sabin 1944), en frá líkaman-
um berst það fyrst og fremst
í saurnum og helzt þar stund-
um lengi eftir að sjúklingnum
cr batnað. Jafnvel í 3.—4. viku
cftir byrjun sjúkdómsins, hefur
tckizt að finna virus í saur í ca.
hclming tilfella, en oftar fyrstu
2 vikurnar; i 7.—8. viku finnst
það og stundum, en sjaldan,
eftir það (Horstmann, Ward
& Melnick 1945), þó eru sögð
dæmi þess, að virus hafi fund-
izt í saur 123 dögum eftir byrj-
un sjúkdómsins, er hafði verið
mjög vægur (Trask, Paul &
Vignec, ’40). Auk þess hefur
virus fundizt í saur heilbrigðra,
er hafa umgengizt mænusóttar-
sjúklinga (Trask, Paul & Vign-
ec, 1940, Langmuir, 1942), og í
skolpræsum borga liefur það
fundizt, er mænusótt hefur
gengið.
Aftur á móti hefur miklu
sjaldnar tekizt að finna virus
í hálsi eða nefkoki utan sjálfr-
ar slímhúðarinnar, nema helzt
fyrstu 2 daga sjúkdómsins eða
svo (Trask & Paul 1941). Má
nefna sem dæmi, að er rann-
sakað var eitt sinn skolvatn
úr hálsi og nel'koki 19 sjúklinga
í 1. viku, fannst virus aðeins
2svar, þótt það finndist i saur
frá 7 af 10 sjúklinganna og í
2. viku fannst það alls ekki í
skolvatni. Tilraunir á öpum
hafa og sýnt, að auðvelt er að
sýkja þá per os, t. d. út frá
saur.
Það er ljóst af þessum og
öðrum slíkum rannsóknum, að
taka verður fullt tillit til mögu-
leika á saursmitun og ber því
að viðhafa sams konar varúð
að þessu leyti og t. d. við tauga-
veiki.
Margir töldu nú og, að saur-