Bændablaðið - 11.04.2013, Qupperneq 34

34 Bændablaðið | Fimmtudagur 11. apríl 2013
Tímamót í starfsemi Bændasamtakanna
Á síðasta Búnaðarþingi voru
þau sögulegu tímamót að fjórar
konur voru kosnar í stjórn
Bændasamtakanna og skipa því
konur meirihluta stjórnar í fyrsta
sinn. Að auki er varaformaður
samtakanna Guðný Helga
Björnsdóttir og er hún fyrsta
konan sem gegnir því embætti.
Skila landinu betur af okkur
Guðný Helga Björnsdóttir á
Bessastöðum í Húnaþingi vestra
situr nú sitt annað kjörtímabil í stjórn
Bændasamtakanna og er jafnframt
varaformaður. Einnig er hún í stjórn
Landssambands kúabænda og
Framleiðnisjóðs landbúnaðarins, svo
hún er enginn nýgræðingur þegar
kemur að félagsmálum bænda.
„Ég fer inn í félagsmálin á
sínum tíma því mér finnst það
spennandi verkefni að taka þátt
í því að efla landbúnaðinn og
samkennd meðal bænda. Það sem
mér finnst einnig mikilvægt sem
stjórnarmaður Bændasamtakanna er
að efla samheldni búgreinanna og
félagskerfi bænda og að bændur nái
því fram úr búrekstrinum sem hægt
er á sem hagkvæmastan máta. Menn
verða að nýta landið eins vel og hægt
er og ná sem bestum afurðum út úr
gripunum en jafnframt þarf stöðugt
að hafa dýravelferð og landnýtingu
að leiðarljósi. Þetta eru þeir hlutir
sem ég vil að nái fram að ganga,“
segir Guðný Helga og bætir við;
„Það þarf ekki síst núna, að
efla innanlandsframleiðsluna og
koma því á framfæri hversu hrein
hún er og hversu mikið minna af
sjúkdómavörnum við notum hér
en víða annars staðar. Við náum að
framleiða meira á landinu án þess að
vera með eiturefni og þessu þurfum
við að koma á framfæri til neytenda.
Það er ekki svo einfalt að hægt sé
að fá vöruna á lægra verði því það
kostar að hún sé heilnæm og góð.
Síðan væri enn betra ef við gætum
í framhaldinu komið vörunum á
þennan hátt á markaði erlendis því
við erum með fullt af ræktanlegu
landi og góðum gripahúsum sem er
ekki fullnýtt um landið. Við getum
framleitt meira en þá þurfum við
að ná mörkuðum sem geta borgað
fyrir það að búpeningurinn hafi
það eins gott og mögulegt er og
að framleiðslan sé stunduð á sem
heilnæmast hátt. Það á að vera
metnaðarmál allra bænda að nýta
landið á sem bestan hátt og að
skila því betur af sér en við fáum í
hendurnar.“
Hagsmunum bænda haldið á lofti
Vigdís Sveinbjörnsdóttir á Egils-
stöðum er á öðru kjörtímabili sínu
í stjórn Bændasamtakanna. Hún
hefur víðtæka reynslu af félags-
málum og hefur meðal annars setið
í sveitarstjórn. Hún sat í stjórn
Búnaðarsambands Austurlands og
var formaður þess í ein sex ár og í
framhaldi af því fór hún inn í stjórn
Bændasamtakanna.
„Ég er borgarbarn, fædd og
uppalin í Reykjavík, en hafði alltaf
sterkar taugar til sveitarinnar og undi
mér hvergi betur en þar. Það kom
því mínu fólki ekkert á óvart að ég
endaði í búskap og nú er ég búin að
vera á Egilsstöðum í 35 ár. Ég var
lengi vel að kenna með bústörfum og
félagsstörfum en er hætt því.
Ég tel mikilvægt að við nýtum
landið, þessa auðlind okkar, til þess
að framleiða matvæli og gæða það
um leið lífi. Það er mikilvægt að
hafa líf í landinu og búskapurinn á
stóran þátt í að skapa það. Bændur
hafa yfirburðaþekkingu á staðháttum
og möguleikum landsins, sem er
mikilvægur arfur sem ber að virða
og varðveita. Landbúnaðurinn þarf
að vera í sátt við land og þjóð og við
þurfum alltaf að leitast við að fræða
og upplýsa þjóðina um mikilvægi
landbúnaðar og hvað hlutverk hans
er í rauninni víðtækt.
Til þess að landbúnaður
blómstri þurfa bændur að geta
haft góða afkomu af búum sínum.
Hlut verk Bændasamtakanna er
afar mikilvægt bæði hvað varðar
utanumhald á þekkingu og faglegri
leiðbeiningu í greininni og eins til
að standa vörð um hina margvíslegu
hagsmuni sem varða landbúnaðinn
og kjör bænda. Í þeim tilgangi að
efla starfið er byrjað að vinna að
endurskipulagningu samtakanna
með stofnun Ráðgjafarmiðstöðvar
landbúnaðarins um síðustu áramót
og fram undan er enn frekari
vinna við að bæta og efla okkar
samtök. Það eru tímar breytinga
og mikilvægt að vel takist til.
Bændasamtökin hafa unnið mikið
og gott starf og ég verð ekki vör við
annað en að það sé fullur hugur í
nýrri stjórn að takast á við verkefnin
framundan. Ég mun leggja mitt af
mörkum í þeim efnum eftir bestu
getu,“ segir Vigdís.
Vinnum saman til góðra verka
Guðbjörg Jónsdóttir á Læk í Flóa-
hreppi er nýr stjórnarmeðlimur
Bænda samtakanna en hún hefur haft
áhuga á pólitík frá því að hún man
eftir sér. Hún hefur beitt sér töluvert
í gegnum tíðina í samfélagslegum
hagsmuna málum, til dæmis setið
í sveitar stjórn, og sinnir nú einnig
formennsku í Búnaðarsambandi
Suðurlands.
„Ég er búin að vera í pólitík nærri
allt mitt líf, enda mjög pólitísk í eðli
mínu. Ég hef tekið þátt í þessari
hefðbundnu flokkapólitík, setið
í sveitar stjórn og sinnt bænda-
pólítískum hlutverkum. Það var
þrýstingur frá mínu baklandi að gefa
kost á mér í stjórn Bændasamtakanna
og ég skoraðist ekki undan því enda
áhugavert að taka þátt í þessu starfi,“
útskýrir Guðbjörg og spurð hvaða
málefni hún muni setja á oddinn
svarar hún;
„Markmið mitt er að stuðla að
framförum og framþróun íslensks
landbúnaðar. Það fer síðan eftir
málefnum hverju sinni hvað þarf að
fást við á hverjum tíma. Við erum á
tímamótum varðandi félagskerfið
og það skipulag sem er. Við erum
búin að stíga fyrsta skrefið með
stofnun Ráðgjafarmiðstöðvar
landbúnaðarins og ég vil sjá að
við höldum áfram með breytingar
á félagskerfi bænda þar sem
Bændasamtökin eru hatturinn yfir
því. Þar þarf að endurspegla vilja
íslenskra bænda og við þurfum að
vera leiðandi í því starfi. Ég er mikil
landsbyggðarmanneskja og mér líst
vel á nýju stjórnina. Ég held að við
munum ná saman til góðra verka og
ég vona að uppröðun stjórnarinnar
endurspegli mismunandi sjónarmið
kynjanna, búgreina og svæða.“
Málefni sem brenna á bændum
mikilvæg
Fanney Ólöf Lárusdóttir á
Kirkjubæjar klaustri 2 í Skaftárhreppi
sat sitt fimmta Búnaðarþing nú í vetur
og er einn af nýjum stjórnarliðum
Bændasamtakanna. Í fyrra lauk
hún öðru kjörtímabili sínu sem
stjórnarmaður í Landssamtökum
sauðfjárbænda, svo að hún er
félagsmálum bænda vel kunn.
„Ég hef lengi haft áhuga á
félagsmálum bænda og það voru
margir búnir að spyrja mig hvort
ég gæfi ekki kost á mér í stjórn
Bændasamtakanna nú. Ég var
tvístígandi en ákvað svo að gefa
kost á mér og fara alla leið. Síðan
kom í ljós að ég fékk brautargengi
og er afar sátt við það. Áhugi
fyrir félagsmálum bænda er
meginástæðan fyrir því að ég tek
þetta hlutverk að mér og ég vonast til
að geta orðið bændum að liði,“ segir
Fanney Ólöf og bætir við;
„Batnandi kjör bænda er það sem
mikilvægt er að vinna að og ég vil
vinna að þeim málum og málefnum
sem brenna á bændum á hverjum
tíma. Það er oft gert grín að því á
Búnaðarþingi að alltaf sé umræða
um ref og mink og gæs og álft. En
það er bara þannig að þau mál sem
brenna á bændum á hverjum tíma
koma inn á Búnaðarþing og það þarf
að sinna þeim af bestu getu. Þó að
til dæmis Evrópusambandsumræðan
hafi róast er vissara að vera á
vaktinni og gefa ekkert eftir í þeirri
baráttu. Ég hef áhuga á að vinna að
bættum hag bænda svo búskapurinn
verði áhugaverður og spennandi
kostur fyrir komandi kynslóðir.
Nú er stór pakki í vinnslu um það
hvernig félagskerfi bænda verður
í framtíðinni, það hafa komið fram
hugmyndir sem þarf að velta fyrir
sér og vonandi komumst við að góðri
niðurstöðu með það.“
/ehg
Fjórar konur í stjórn Bændasamtaka Íslands, talið frá vinstri: Fanney Ólöf Lárusdóttir á Kirkjubæjarklaustri, Guðný Helga Björnsdóttir á Bessastöðum,
Vigdís M. Sveinbjörnsdóttir á Egilsstöðum og Guðbjörg Jónsdóttir á Læk. Mynd / ehg
Bændasamtök Íslands hafa
nú sent atvinnuvega- og
nýsköpunar ráðuneyti reglur
um framlög til jarðræktar og
hreinsunar affallsskurða til
staðfestingar.
Reglurnar fjalla um ráðstöfun
fjármagns úr jarðræktarsjóði
vegna jarðræktar og hreinsunar
affallsskurða, skv. 5. gr. samnings
um verkefni samkvæmt búnaðar-
lögum, nr. 70/1998 og framlög
til þeirra á árunum 2013 til 2017,
dags. 28. september 2012 sbr. grein
6.4 í samningi um starfsskilyrði
mjólkurframleiðslu, dags. 10. maí
2004, með síðari breytingum, og
grein 4.5 í samningi um starfs-
skilyrði sauðfjárræktar, dags.
25. janúar 2007, með síðari
breytingum.
Bændasamtökin munu auglýsa
eftir umsækjendum í Bænda-
blaðinu á næstunni. Umsóknum
skal þá skilað á skrifstofu Bænda-
samtaka Íslands á sérstökum eyðu-
blöðum sem samtökin láta í té,
eða á rafrænu formi, eigi síðar
en 10. september ár hvert vegna
framkvæmda á árinu.
Framlög verða annars vegar
veitt til sáningar á ræktarlandi
þar sem korn-, tún-, grænfóður-
og olíujurtarækt er ætluð til fóður-
og matvælaframleiðslu, beitar eða
iðnaðar.
Framlög má aðeins veita ef
heildarflatarmál ræktunarinnar
er a.m.k. 2 ha. Uppskera er kvöð.
Framlag á hvern ha. fyrir hvert
bú er kr. 17.000 á ha. frá 1-30 ha.
og kr. 12.000 á ha. frá 30-60 ha.
Þessi stærðarmörk eru 2,5 sinnum
hærri á svínabúum. Svínabú verða
skilgreind í reglunum.
Greitt er út á heila ha. og
venjulegar reglur um upphækkanir
gilda. Framlög skerðast á hvern ha.
hlutfallslega ef fjármunir hrökkva
ekki til. Ef afgangur verður deilist
hann jafnt á alla ræktaða ha. Þá
má veita framlög til hreinsunar
affallsskurða.
Framlög má veita til
upphreinsunar á stórum affalls-
skurðum sem taka við vatni af
stóru vatnasvæði. Skilyrði er að
skurðirnir séu hreinsaðir bakka á
milli og séu minnst 6m breiðir að
ofan. Framlag á hvern kílómetra er
kr. 125.000. Greitt er út á hundruð
metra og venjulegar reglur um
upphækkanir gilda. Framlög má
aðeins veita ef heildarlengd er
a.m.k. 100 metrar.
Skilyrði þess að verkefni
njóti framlags er að fram hafi
farið úttekt. Bændasamtök
Íslands munu setja sérstakar
verklagsreglur um framkvæmd
úttekta sem atvinnuvega- og
nýsköpunarráðherra staðfestir.
Reglurnar munu m.a. kveða á um
hvenær úttektum skuli lokið. Gert
er ráð fyrir að þessar verklagsreglur
verði tilbúnar í apríl mánuði.
Til að standast úttekt þarf
m.a. að liggja fyrir viðurkennt
túnkort af ræktarlandinu, t.d. úr
túnkortagrunni Bændasamtaka
Íslands. Úttektir á framkvæmdum
skulu berast Bændasamtökum
Íslands fyrir 15. nóvember á sama
ári eftir að umsókn berst og skulu
styrkir greiddir fyrir árslok.
Reglur um framlög til jarðræktar og hreinsunar affallsskurða
– Sendar atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytinu til staðfestingar