Bændablaðið - 11.04.2013, Síða 62

62 Bændablaðið | Fimmtudagur 11. apríl 2013
Lesendabás
Íslendingar eru fámenn þjóð sem á
mikið ræktunarland, miklar orku-
lindir og mikið vatn. Hækkandi
matvælaverð á heimsvísu og
breytingar á veðurfari munu opna
mikla möguleika fyrir íslenskan
landbúnað og matvælaframleiðslu.
Mörg nágrannaríkja okkar hafa á
undanförnum árum lagt aukinn
kraft í framleiðslu og markaðs-
setningu landbúnaðarafurða.
Ísland á að undirbúa sig undir þær
breytingar sem eru framundan á
matvælamörkuðum heimsins.
Matvælaþörf margfaldast í
heiminum
Það er sama hvort um er að ræða
erlendar ríkisstjórnir, alþjóða-
stofnanir, vísindamenn eða
viðskipta tengda fjölmiðla flestir
eru sammála um að heimurinn muni
breytast hratt á næstu áratugum og að
matvælaframleiðsla verði veigameiri
í allri pólitískri umræðu. Jarðarbúar
eru í dag yfir 7 milljarðar talsins og
spár gera ráð fyrir því að þeim fjölgi
í 9 milljarða til ársins 2050. Íbúum
fjölgar um 200.000 dag hvern eða
um 140 einstaklinga á hverri mínútu.
Matvæla- og landbúnaðarstofnun
Sameinuðu þjóðanna (FAO) hefur
gefið út yfirlýsingu um að vegna
fólksfjölgumar og breytinga á
neysluvenjum megi gera ráð fyrir því
að matvælaþörf heimsins muni aukast
um 70% til ársins 2050. Á sama tíma
hefur efnahagsleg framþróun aukið
kaupgetu hundruða milljóna manna
í Asíu og víðar. Í Asíu er t.d. gert
ráð fyrir stóraukinni mjólkur- og
kjötneyslu í stað korns og hrísgrjóna.
Nefna má í því samhengi að þrátt fyrir
stóraukna mjólkurframleiðslu í Asíu
gera spár ráð fyrir að árið 2025 muni
innflutningsþörf Kínverja á mjólk
nema heildarmjólkurframleiðslu
Frakklands, Rússlands og
Bandaríkjanna.
Þættir sem vinna gegn aukinni
matvælaframleiðslu
Samhliða þessari auknu eftirspurn
eru ýmsir stórir þættir sem vinna
gegn aukinni framleiðslu eða munu
stuðla að mikilli hækkun matvæla-
verðs.
Hækkandi orkuverð og notkun
jurta til olíuframleiðslu.
Besta ræktunarland heimsins er
þegar fullnýtt og framboð á nýju
ræktunarlandi fer minnkandi. Árið
1960 voru 1,45 ha af ræktuðu landi
á hvern jarðarbúa en árið 2003 var
þessi tala komin í 0,78 ha. Þetta er
m.a. ástæða þess að Kínverjar kaupa
stór landsvæði í Súdan, Eþíópíu,
Kasakstan og víðar.
Vatn er af skornum skammti og
ljóst að það verður takmarkandi
þáttur í matvælaframleiðslu heimsins
innan fárra ára. Sem dæmi má nefna
að það þarf 15 m3 af vatni til að
framleiða 1 kg af nautakjöti og 0,4
-3 m3 af vatni til að framleiða 1 kg
af korni. Talið er að jarðabúar nýti
rúmlega 50% af nýtanlegu ferskvatni
heimsins og að þetta hlutfall verði
komið í 90% árið 2050.
Loftslagsbreytingar munu einnig
hafa mikil áhrif á landbúnaðarfram-
leiðslu og mörg fæðuframleiðslu-
svæði verða fyrir neikvæðum áhrif-
um, m.a. vegna þurrka og flóða. Þetta
mun hins vegar hafa þau áhrif að köld
og dreifbýl lönd í norðri hlýna og
verða góð ræktunarlönd.
Ísland á að nýta sóknarfærin
Á nýafstöðnu flokksþingi Fram-
sóknar flokksins var m.a. mótuð
stefna í landbúnaðarmálum.
Framsóknar flokkurinn vill að staðinn
verði vörður um matvælaframleiðslu
þjóðarinnar, hvatt verði til
nýsköpunar í landbúnaði og leitað
verði leiða til að nýta þau fjölmörgu
sóknarfæri sem felast í aukinni
matvælaframleiðslu hér á landi.
Þingflokkur Framsóknar hefur í
framhaldi af þessum samþykktum lagt
til á Alþingi að allir helstu hagsmuna-
aðilar á sviði landbúnaðarframleiðslu
og matvælaiðnaðar verði kallaðir til
og unnin verði áætlun um aðgerðir
sem miði að því að stórauka
matvælaframleiðslu landsins. Það
þarf að skoða alla lagaumgjörð
landbúnaðarins, menntastofnanir á
sviði landbúnaðar þurfa að taka þátt
í þessu átaki og fara þarf sérstaklega
yfir allt sem snýr að nýsköpun,
markaðs- og sölumálum. Ísland á að
nýta sér þau sóknarfæri sem felast í
aukinni matvælaframleiðslu.
Ásmundur Einar Daðason
Alþingismaður
Framsóknarflokksins
Sóknarfæri í aukinni
matvælaframleiðslu
Ásmundur Einar Daðason
XG-Hægri grænir, flokkur
fólksins, hefur birt stefnu sína
um leiðréttingu verðtryggðra
húsnæðislána sem hann vill koma
á með setningu neyðarlaga strax og
hann kemst til nægilegra áhrifa og
vill þá gera það eigi síðar er 17. júní
í ár. Miða þarf leiðréttinguna við
1. nóvember 2007, þegar almenn
verðtryggð húsnæðislán urðu
ólögleg hér á landi, þegar að MiFID
reglugerð EES/ESB var lögleidd.
Þetta þýðir að allir, sem að áttu
verðtryggð húsnæðislán eftir þessa
dagsetningu munu fá leiðréttingu
til dagsins í dag í réttu hlutfalli.
Það á líka við um þá, sem að tóku
lán sín fyrr eða þá, sem að greiddu
upp lán sín eftir þann tíma. Allir
munu fá leiðréttingu sinna mála
frá 01.11.2007. Undanbragðalaust.
Bankarnir eða fólkið
Seðlabankinn mun stofna sérstakan
sjóð innan sinna eigin veggja, sem að
kaupir öll verðtryggð húsnæðislán og
skuldbreytir þeim eða endurgreiðir
hina ólöglegu ofgreiðslu í tilfelli
þeirra, sem þegar voru búnir að gera
upp. Hann mun gefa út ný skuldabréf
skuldunautum til handa til langs tíma
til þess að stilla greiðslubyrðina af
við greiðslugetuna. Nýju bréfin
verða færð niður til þess, sem að
þau hefðu verið 01.11.2007 og
munu bera 7,65% fasta vexti. Með
því að Seðlabankinn láni sjóðnum á
0,01% vöxtum mun það taka sjóðinn
9 ár að komast í jafnvægi. Það er
vaxtamunurinn, sem mun greiða upp
þessa leiðréttingu. Þannig rennur
þessi mismunur því til fólksins en
ekki til bankanna, sem hefði verið
ef ekkert væri að gert. Stimpil og
uppgreiðslugjöld vegna aðgerðanna
verða afnumin og útburðum
sýslumanna frestað.
Ekki verðbólguhvetjandi
Hinn nýi sjóður mun greiða
lánardrottnunum, eigendum gömlu
bréfanna, bréfin að fullu. Þannig fá
þeir allt sitt strax og vandi ÍLS þar
með leystur, en með því að þeim er
gert að með sérstakri bindiskyldu að
geyma fé sitt í Seðlabankanum, þá
mun það fé ekki fara í umferð fyrr
en Seðlabankanum þóknast það með
stjórn sinni á peningamagni í umferð
til þess að ráða við verðbólguna.
Þetta er eina haldbæra lausnin
Það þarf ekki að skoða eða leita eða
kortleggja eitt eða neitt. Það er búið
að gera það. Þetta er þaulreynd og
þekkt aðferð, sem að t.d. lesa má
um á Wikipedia.com undir „TARP“,
„HAMP“ og „Quantative easing“ eða
á www.xg.is undir Kynslóðasáttin.
Þetta er eina lausnin sem að fær eða
til er án þess að hækka skatta á alla
alþýðu manna eða að það kosti stórfé
sem að annaðhvort er ekki til eða þarf
að nota í svo margt annað. Það er afar
mikilvægt að fólk skilji og geri sér
fulla grein fyrir þessu stórmáli, sem
svo margir þjást undan og ef að það
vill að þessum leiðréttingum verði
komið á fyrir sig, þá verður það að
kjósa Hægri græna með því að setja
X við G 27. apríl nk.
Kjartan Örn Kjartansson
Höfundur er varaformaður
Hægri grænna, flokks fólksins
og í 1. sæti listans í
Reykjavík norður
Öll verðtryggð húsnæðislán
eftir 01.11.2007 leiðrétt
Kjartan Örn Kjartansson
Ríkisstjórnin og stuðningsmenn
hennar í stjórnarflokkunum fengu
alveg einstakt tækifæri til þess
að lækka húshitunarkostnað þar
sem hann er hæstur, um þriðjung.
Það var ekki gert. Þvert á móti
hefur húshitunarkostnaður á
þessum svæðum hækkað mjög
umtalsvert með beinum aðgerðum
stjórnvalda á þessu kjörtímabili.
Þetta var gert með því að draga
úr niðurgreiðslu vegna húshitunar
á svo kölluðum „köldum
svæðum“ um 600 milljónir
króna og innheimta síðan í
ofanálag sérstakar arðgreiðslur á
orkufyrirtækin sem þjóna íbúum
á þessum svæðum upp á hundruð
milljóna króna, sem leggst beint
ofan á húshitunarkostnaðinn.
Hinn mikli húshitunarkostnaður
er til staðar á mjög afmörkuðum
svæðum á landinu. Þeir sem
búa við þessi ósköp eru um 10%
landsmanna, eða um 30 til 35 þúsund
manns. Þessi sligandi kostnaður
veldur því að lífskjör þess fólks sem
við býr er verri sem þessu nemur.
Tillögur um 30 til 35% lækkun á
húshitunarkostnaði
Þetta hefur verið mismikið vandamál
frá einu ári til annars. Stundum hefur
gengið vel að afla fjár til þess að
lækka þennan kostnað. Stundum
verr. Þetta varð til þess að ég lagði
fram þingsályktunartillögu á Alþingi
og fékk mér til stuðnings þingmenn
úr mörgum stjórnmálaflokkum.
Tillagan gekk út á að finna
varanlegar leiðir sem tryggðu
lækkun húshitunar kostnaðarins. Í
framhaldi af þessu setti ríkisstjórnin
á laggirnar nefnd sem meðal
annars var skipuð fulltrúum „köldu
svæðanna“ sem fékk einmitt þetta
verkefni. Þessi nefnd vann fljótt og
vel. Og 19. desember 2011 lagði
nefndin fram tillögur sínar.
Tillögur nefndarinnar voru í
skemmstu máli þær að dreifingar-
kostnaðurinn vegna orkusölu inn
á þessi svæði yrði greiddur niður
að fullu. Þetta þýddi í raun lækkun
húshitunarkostnaður á þessum dýru
svæðum um 30 til 35%. Þetta var
mjög umtalsvert. Sem dæmi má
nefna að árlegur húshitunarkostnaður
sem að óbreyttu kerfi hefði numið
um 200 þúsund á ári færi niður
fyrir 140 þúsund krónur. Til þess
að fjármagna þetta var lagt til að lagt
yrði á 10 aura gjald á hverja selda
kílówattstund. Það var alltof sumt
sem þurfti, til þess að ná þessum
mikla og mikilvæga áfanga.
Lækkun húshitunarkostnaðar
var ekki forgangsmál
ríkisstjórnarflokkanna
Ég spurði þáverandi iðnaðar-
ráðherra á Alþingi, fljótlega eftir
að tillögurnar komu fram, um hvort
þeim yrði ekki hrint í framkvæmd.
Ráðherrann tók þessu vel og boðaði
aðgerðir haustið 2012.
Það kom mér því mjög á óvart
þegar ríkisstjórnin birti lista yfir
þau þingmál, sem hún ætlaði að
leggja fram á síðasta þingi, að
þar var ekki að finna neitt mál af
þessu tagi. Þó var boðað að lögð
yrðu fram á síðasta þingi 177
þingmál frá ríkisstjórninni. Þar
var þó ekkert að finna sem laut að
lækkun húshitunarkostnaðarins.
Forgangsröðun ríkisstjórna birtist
auðvitað í þeim þingmálum sem
hún vill vinna brautargengi. Á
þeim forgangslista var lækkun
húshitunarkostnaðar ekki að finna.
Að minnsta kosti 177 önnur mál
voru að mati ríkisstjórnarinnar
og stjórnarflokkanna, brýnni og
nauðsynlegri!
A.m.k. þremur mánuðum bætt við
húshitunarkostnaðinn!
Ríkisstjórnin bætti svo gráu ofan
á svart. Á þessu kjörtímabili
hafa framlög til lækkunar
húshitunarkostnaðar lækkað um
600 milljónir króna að raungildi.
Það veldur því að kostnaður þeirra
sem búa við hina sligandi húshitun
hefur hækkað um sem svarar 80
þúsund krónur á hverja 4 manna
fjölskyldu. Ætli það geti ekki svarað
til a.m.k. þriggja mánaða kostnaðar
við húshitun. Við getum því sagt að
þetta valdi því að í raun séu íbúar
núna að greiða fyrir 14 til 15 mánaða
húshitun, í samanburði við það sem
gerðist árið 2008. Þetta er í boði
ríkisstjórnarinnar og stuðningsmanna
hennar á Alþingi.
Höggvið enn í sama knérunn
En það er ekki nóg með þetta.
Ríkisstjórnin hefur fengið það
samþykkt að RARIK og Orkubú
Vestfjarða greiða arð til ríkisins, sem
fer auðvitað beint út í verðlagið. Á
þessu ári á Orkubúið að greiða 60
milljónir og RARIK 310 milljónir.
Skoðum aðeins hvað það þýðir.
Tökum Orkubúið sem dæmi, af
því að það starfar á svokölluðu
„köldu svæði“. Það lætur nærri
að arðgreiðslukrafan ein valdi því
að húshitunarkostnaðurinn hækki
sérstaklega á Vestfjörðum um
svona 30 þúsund krónur fyrir hverja
fjögurra manna fjölskyldu. Þar bætist
við enn einn viðbótarmánuðurinn,
sem íbúum köldu svæðanna er gert
að standa straum af. Og allt í boði
stjórnarflokkanna.
Lögðum fram frumvarp til
lækkunar á húshitunarkostnaði
Þegar fullreynt var og ljóst að
ríkisstjórnin taldi það ekki ómaksins
vert að leggja fram frumvarp til
lækkunar á húshitunarkostnaði í
samræmi við tillögur eigin nefndar
gripum við Ásbjörn Óttarsson
alþingismaður til þess ráðs að smíða
frumvarp sem byggði algjörlega á
tillögum nefndarinnar. Við fengum
til liðs við okkur þingmenn úr
Sjálfstæðis flokki, Framsóknarflokki
og Samfylkingu auk þingmanna utan
flokka, sem urðu meðflutningsmenn.
Þrátt fyrir það reyndist ekki vilji
stjórnarmeirihlutans að afgreiða
málið. Það hlaut ekki afgreiðslu á
Alþingi.
Sá pólitíski meirihluti sem nú
situr sína síðustu valdadaga hafði
ekki vilja né áhuga til að taka á
þessu máli. Þvert á móti. Hann gerði
stöðuna á köldum svæðum miklu
verra. Nú bíður þetta mál kosninga
og nýs stjórnarmeirihluta á Alþingi.
Einar Kristinn Guðfinnsson
alþingismaður
Húshitunarkostnaðurinn:
Hækkaði vegna aðgerða
stjórnvalda